
Amăng lu hrơi rơgao, ơi Rčom Reng ƀơi plơi prong Plei Ku, tơring čar Gia Lai hơdip amăng tơlơi hning rơngôt, hơ-ưi tơdơi kơ abih bang 126 klăk prăk sĭ kơphê mơ̆ng sang anô̆ hmâo arăng plư mă abih amăng hơdôm mơnit. Ñu ruai glăi, amăng sa mông čơtlăm rơnuč blan 3/2025, ñu hmư̆ arăng iâo, lăi mă mơnuih mă bruă gah apui lơtrik, rơkâo tla prăk apui hăng pơanur ñu mơ-ĭt prăk tui jơlan măi mok pioh “gêh gal hăng pơhlôm hloh”. Hmư̆ tui ƀơi anăp đok pơhiăp mơ-ak klă, hơdră pơtô brơi tŏng ten, ñu ngă tui djop tơlơi arăng lăi hăng ƀu thâo ôh pô̆ lê̆ luh ƀing plư pleč mă tŭ abih prăk hmâo amăng măi:
“Gơñu lăi lĕ, mă măi telephone ană đah kơmơi ơi Reng pơtô brơi pơđoh app gah anom apui lơtrik. Bơ̆ măi kâo lĕ tơtar mă video, pơtô brơi rơđah nô̆p prăk apui hiưm ñu yơh. Tơdơi kơ anun pơsit ƀô̆ mơta, pơčrang QR. Ană đah kơmơi kâo pel ĕp glăi, rơngiă abih 126 klăk prăk, ƀu dô̆ ha prăk hơpă ôh”.

Dong mơ̆ng akô̆ thun 2025 truh ră anai, đơ đam tơring čar Gia Lai hmâo čih pioh laih 14 mơta tơlơi plư pleč tui plăng internet hăng abih bang mrô prăk 12,9 klai prăk. Kơnong kơ mơneč ngă mă mơnuih mă bruă gah apui lơtrik hmâo laih 6 mơta tơlơi lăi pơthâo glăi, rơngiă giăm truh 400 klăk prăk. Tui hăng mrô yap mơ̆ng Anom pơgang bruă rơnuk rơnua hăng pơgang pơgăn ƀing ngă soh gah măi mok yôm – Kông ang tơring čar Gia Lai, 3/4 čô mơnuih lĕ đah kơmơi hăng 1/3 mrô hmâo ƀơi plơi prong Plei Ku. Abih bang kah hăng hơdôm kơđi tơlơi pơphun mơ̆ng plăng Face book, biă ñu mơ̆ng hơdôm ƀing ngă mă anăn ča amăng Facebook hluai tui tơlơi lăi pơhưč gơnam tam, plư mă tuh pơplai ƀudah ngă mă anăn mơnuih amăng sang anô̆, ƀirô apăn bruă. Sa bôh than ngă bruă pel ĕp jing tơnap lĕ lu ñu mrô djă prăk gah sang prăk tŭ mă prăk plư lĕ anăn anom bơwih ƀong. Hơdôm anăn mrô djă prăk anai juăt dưi apăh mă ƀudah blơi glăi hăng hră pơ-ar ngă mă ča, ba truh tơnap guang dar kông ngăn, biă ñu lơm prăk anai pơplih mơ-ĭt hyu pơ̆ dêh čar arăng amăng hơdôm mơnit.
Ră anai khul kông ang tơring čar hmâo gum hrŏm laih hăng hơdôm sang prăk prong kah hăng Vietcombank, BIDV, MBBank... pioh pơsir anăn djă prăk đing đăo, djă kŏng jăng jai prăk hăng djru hơkrŭ mă glăi prăk rơngiă. Kơnang kơ anun, amăng thun 2024 hăng akô̆ thun 2025, hmâo pơhrui mă kŏng hăng tla glăi rơbêh kơ 10 klai prăk mơ̆ng hơdôm tơlơi plư pleč mă prăk tui anun. Khă hnun hai, ăt dô̆ mơn ƀu ƀiă tơlơi tơnap lơm gum hrŏm, biă ñu hăng hơdôm sang prăk sĭ mơdrô gah rơngiao tơring čar. Thiếu tá Phạm Học – mơnuih mă bruă pel ĕp kơđi tơlơi gah Anom bruă pơgang plăng internet hăng pơgang, pơgăn ƀing ngă soh gah mă yua măi mok yôm – Kông ang tơring čar Gia Lai brơi thâo:
“Hơdôm mơnuih ƀôn sang hmâo tơlơi pơmin pral hơngal, bơngot, mơ-ĭt lu prăk, pơplih mrô prăk lu, ƀing gơmơi rơkâo hơdôm bôh sang prăk hmao tlôn pơhrư̆i, lăi pơtă kơ mơnuih ƀôn sang thâo. Hrŏm hăng anun lăi pơthâo kơ mơnuih mă bruă gah anom pioh pơblang hăng hmao tlôn pơgăn. Khă hnun hai, hmâo sa dua sang prăk sĭ mơdrô gah rơngiao kơ tơring čar, bruă gum hrŏm lăi pơhing dô̆ kaih, ngă tơnap amăng bruă pel ĕp, hơduah ĕp mrô prăk mơ-ĭt, hơduah ĕp pô plư pleč anun”.

Anom wai lăng plăng internet hăng pơgang, pơgăn ƀing ngă soh gah măi mok yôm – Kông ang tơring čar Gia Lai pơtă mơnuih ƀôn sang khom hơdor tơlơi pơkă “4 ƀu hmâo – 4 khom” kah hăng sa “hnal pơgăn” pioh pơgang pô ƀơi anăp ƀing ngă soh hăng măi mok yôm. 4 ƀu hmâo anun lĕ: Ƀu ngă tui tơlơi rơkâo mơ̆ng pô ta ƀu thâo tui jơlan telephone ƀudah tui plăng facebook; Ƀu ngă gơyut hăng pô ta ƀu thâo amăng plăng facebook; Ƀu hưp kơ kơmlai mơ̆ng tơlơi jak iâo bruă rơnang prăk blan lu, tuh pơplai hmâo lu kơmlai; Ƀu lăi pơthâo tơlơi pơhing mơ̆ng pô, mrô djă prăk, mrô OTP, ƀudah iâo video lơm akă rơđah anăn păn, ƀô̆ mơta.
4 khom anun lĕ: Khom pơsit tơlơi pơhing hlâo kơ mơ-ĭt prăk, yap wot hăng mơnuih amăng sang anô̆; Khom kơđiăng lơm mă yua plăng facebook, ră ruai hăng mơnuih ta ƀu thâo; Khom lăi pơthâo kơ kông ang ƀudah mơnuih amăng sang anô̆ tơdah đing đăo pô hmâo arăng plư pleč; Khom hơduah ĕp tŏng ten hlâo kơ tuh pơplai ƀudah mă bruă nao rai tui jơlan măi mok. Thượng tá Đinh Văn Sơn – Kơ-iăng Khua Anom pơgang plăng internet hăng pơgang pơgăn ƀing ngă soh gah măi mok yôm, Kông ang tơring čar Gia Lai brơi thâo:
“Ƀing gơmơi pơphô brơi dong kơ Khua kông ang tơring čar hmâo hơdôm akô̆ bruă, kơčăo bruă mă, črâo ba hơdôm bôh anom ƀơi plơi pla biă ñu kông ang ƀơi plơi pla ngă tui klă dong bruă thâo tơlơi kiăng hmao thâo tañ. Rơngiao kơ anun, ƀing gơmơi thâo na nao hơdôm jơlan gah, mơneč ƀing ngă soh pioh lăi pơhing kơ mơnuih ƀôn sang hmao tlôn thâo, pơgang hlôm hlâo, gum hrŏm hăng hơdôm khul tơhan amăng hăng gah rơngiao kơ gơnong bruă pioh pơgang pơgăn ƀing ngă soh mă yua măi mok yôm; hăng ba tơbiă hơdôm blơi yua gơnam măi mok rơnuk anai pioh pơgang pơgăn ba glăi bôh tơhnal hăng ƀing ngă soh gah tơlơi anai”.
Amăng rơnuk anai măi mok mrô pơđĭ kyar rim hrơi, rơngiao kơ bruă lăi pơtă, pel ĕp mơ̆ng ƀirô apăn bruă lĕ, tơlơi thâo hăng gơgrong hlâo kơđiăng mơ̆ng rim mơnuih jing pơnăng pơgăn phun pioh pơgang mă pô hăng sang anô̆ ƀơi anăp hơdôm tơlơi plư pleč mơ̆ng ƀing ngă soh gah plăng internet./.
Viết bình luận