Găn rơgao 70 thun laih, samơ̆ hơdôm hrơi mlăm glêh glar mơ̆ hing ang ăt dŏ kơđŏm glăi amăng tơlơi pơmĭn kơ rĭm čô mơnuih ƀuh ƀơi anăp hrơi mông gru grua hing ang đưm hlâo hăng anai lĕ tơlơi pơ-ư ang pioh glăi rơnuč tơdơi anai.

Jơlan čun čoe rôk nao să Thượng Bằng La, tơring glông Văn Chấn, tơring čar Yên Bái. Kiăng djru brơi kơ tal blah wang Điện Biên Phủ kơdong glăi ayăt Prang, Ping gah hơmâo pơsit pok jơlan mrô 13A dong mơng tơring čar Tuyên Quang rôk nao jơlan čun čoe Lũng Lô laih anun găn nao jơlan tơkuh tlâo bơnah Cò Nòi, tơring čar Sơn La hăng tô nao jơlan mrô 41 (ră anai lĕ jơlan mrô 6). Jơlan anai pok glông rơbêh 120 km, găn nao lu kơčong čư̆, kriang pơtâo, găn nao 3 ară ia krông prong anun lĕ ia krông Chảy, ia krông Hồng hăng ia krông Đà.

Pơsit tong ten bruă jao kơđi car lĕ pơhlôm gêh gal brơi rơdêh đuăi nao pơ tơdron blah wang, mơng blan 4/1953, tơring čar Yên Bái hơmâo pơsit čuk pơkra jơlan mrô 13. Amăng anun, jơlan čun čoe Lũng Lô lĕ sa amăng hơdôm anih glêh tơnap hloh amăng bruă čuk pơkra, pok prong jơlan yua ha bơnah lĕ čư̆ pơtâo, ha bơnah lĕ kriang dơlăm yua anun khŏm jơlan khŏm čuk pơkra dong hăng glông biă. Ơi Hà Văn Hổ, giăm 80 thun dŏ amăng plơi Thắm, să Thượng Bằng La brơi thâo, truh ră anai ñu ăt hơdor na nao hrơi blan glêh glar mơng ling tơhan čuk pơkra jơlan đưm hlâo adih.

“Ƀing mơnuih nao man pơkra jơlan mơng să Thượng Bằng La ăt rơbêh 300 čô kiăng kơ djru pok jơlan, mrô mơnuih anai arăng pơpha jing 3 grup hơmâo T100, rĭm grup hơmâo bruă jao phara. Sa grup arăng jao wai lăng, lơm ƀuh rơdêh por ayăt găn nao amra lăi pơthâo brơi mơnuih glăk man pơkra đuăi kơđăp, sa grup arăng jao amra djru ječ brơi hơdôm rơdêh pơgiăng gơnam tam lơm rơdêh dơlut ƀudah ƀu dưi đuăi nao rai; sa grup arăng jao djru brơi mơnuih rơka rơkač, mut hrŏm pơgiăng phao kơtuang”.

Hăng tơlơi gir run abih pran mơng rơbêh 124 čô ling tơhan hăng mơnuih ƀôn sang laih dong hơmâo mơnuih ƀôn sang pơgôp hơdôm rơbâo, hơdôm rơbăn phun kram, kyâo, tơdơi kơ rơbêh 200 tơhrơi mlăm mă bruă ƀu pơdơi, ară jơlan čun čoe Lũng Lô dưi pok laih, tơkuh nao pơ kual Việt Bắc laih dong hơdôm boh tơring čar kual Yŭ kơdư, ngă gêh gal brơi hơdôm rơbăn boh rơdêh ôtô, rơdêh thut pơgiăng phao kơtuang tañ ba nao gơnam pơ tơdron blah wang.

Hơdôm rơbăn tơ̆n mơnong ƀong huă, phao kơtuang, hơdôm pluh rơbâo tơ̆n mơnong ƀong huă dưi ba nao pơ kual Thượng Bằng La (Văn Chấn, Yên Bái) hơmâo găn nao jơlan čun čoe anai hlâo kơ mut nao kual blah wang hăng hơmâo wai pơgang rơnuk rơnua mah hơmâo lu tơlơi hŭi rơhyưt mơng ƀom mĭn ayăt plĕ trun. Ơi Hà Văn Hổ hơdor glăi:

“Kiăng kơ dưi pok jơlan anai, ară jơlan găn nao pơ plơi Thẳm, hơmâo anih dơlut lơm găn nao hmua pơdai, samơ̆ neh met wa ƀơi anai hơmâo djru brơi kyâo pơtâo kiăng kơ đưm gah yŭ laih dong tuh lŏn đĭ. Rơdêh por găn nao rai lu biă mă, mơng plơi Dạ truh pơ akŏ kơčong čư̆ Lũng Lô rĭm hrơi lêng kơ ƀuh rơdêh por ayăt plĕ ƀom mĭn”.

Lŏn ia rơnuk rơnua, lơ 27/4/2011, jơlan čun čoe Lũng Lô-ară jơlan hing ang, anih pơdah gru grua sông kơtang kơdong glăi ayăt mơng djuai ania Việt Nam hơmâo Ding jum gru grua-bơrơguăt drơi jăn hăng tuai čuă ngui tŭ yap lĕ anih djă pioh gru grua gưl dêh čar. Ră anai hăng akŏ jơlan čun čoe Lũng Lô hơmâo kơƀang pioh hơdor, anai lĕ anih mơnuih ƀôn sang, tuai čuă ngui nao tŭi ñang pioh hơdor ƀing mơnuih djai pơsăn drơi đưm hlâo adih. Anai ăt lĕ anih yôm phăn kiăng pơtô glăi gru grua ngă hơkrŭ pơklaih rơngai, ngă pô, wai pơgang lŏn ia brơi rơnuk tơdơi.

Să Thượng Bằng La-anih hơmâo jơlan čun čoe Lũng Lô găn nao, anai lĕ sa amăng hơdôm anih blung a amăng tơring glông Văn Chấn đĭ plơi pla phrâo amăng thun 2016, Ơi Hoàng Đình Mưu, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Thượng Bằng La, tơring glông Văn Chấn, tơring čar Yên Bái brơi thâo, truh thun 2023, să dŏ kơnong rơbêh 2,9% mrô sang anŏ ƀun rin:

“Amăng thun 2024 anai, ƀing gơmơi pơsit amra ngă pơgiong hơnong pơkă plơi pla phrâo tui gru hle. Kiăng ngă pơgiong hơnong pơkă anai, să pơsit tŏ tui pơđĭ kyar bơwih ƀong hăng bruă pơplih kual pla boh troh, anun lĕ phun kruăi kam, phun če, phun kơbuă rông hlăt mrai, pla wŏt rơbung ƀat độ. Kơnong hơdôm phun kram rơngiao kơ sĭ rơbung ăt sĭ wŏt phun, hla dong, yua anun pơ anăp ƀing gơmơi pơsit anai lĕ phun pla amra ba glăi pơhrui brơi să”.

Jơlan čun čoe Lũng Lô ră anai hơmâo pơkra ming, lu arăng jơlan hơmâo pok prong, čuk pơkra kiăng kơ plai ƀiă dong hăng čun čoe…Jơlan čun čoe hing ang anai ăt lĕ ară jơlan yôm phăn djru brơi Thượng Bằng La hăng hơdôm boh ƀôn lan amăng kual Yŭ kơdư gêh gal ba hyu gơnam sĭ mơdrô, pơgôp pơtrut bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam jai hrơi pơđĭ kyar, djơ̆ hăng pran tuh rơyut djai pơsăn drơi mơng rơnuk ơi yă đưm hlâo adih./.