Kiăng dưi pơđĭ tui tui hăng Jơnum ping gah tơring čar tal 16, rơwang thun 2020-2025 ba tơbiă, djŏp gưl gong gai, anom bơwih ƀong hăng mơnuih ƀon sang amăng tơring čar amăng ha mơkrah rơwang bruă rơgao hơmâo gir run pok jơlan, ngă amuñ brơi, ĕp prăk, pơhưč abih bang pơƀut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam.

Thun 2022 phrâo rơgao, tơring glông ƀơi guai dêh čar Ia H’Drai hơmâo giăm 690 boh sang anŏ tơbiă anăn ƀun rin, jing hrŏ trun rơbêh 20% boh sang anŏ rin pơhmu hăng thun 2021, jing tơring glông hơmâo mrô sang anŏ rin hrŏ trun hloh ƀơi tơring čar Kon Tum. Amai Phan Thị Sương, dŏ ƀơi thôn 1, să Ia Tơi, tơring glông Ia H’Drai brơi thâo, dua rơkơi bơnai ñu ngă kông ñơn kơsu, hơmâo prăk blah hơđong mơn. giong anun gơñu čan prăk mơng sang bruă prăk, rim wơ̆t čan mă 150 klăk, dua rơkơi bơnai ñu rông rơmô, pla 2,5ha kơphê, rơbêh 3ha phun boh troh...Yua hnun mơn, rim thun kah hĭ prăk tuh pơ alin, sang anŏ ñu rơbêh rơboh mơng 250 truh 300 klăk prăk:

“Sang anŏ kâo tơnap tap samơ̆ ăt čan prăk mơng sang bruă prăk kơnuk kơna či rông rơmô, kiăng bơwih ƀong hơmâo hơmăi ƀiă. Yua hơmâo prăk čan mơn mơng blơi rơmô rông, hơmâo prăk pla sầu riêng, kơphê, boh troh, truh ră anai sang anŏ gơmơi bơwih ƀong đĭ ƀiă laih, jing kâo mơ-ak biă mă yơh. Tơdah ƀu hơmâo prăk čan mơng sang prăk djru mơnuih tơnap wơ̆t hăng yua gong gai plơi pla lăng ba lĕ gơmơi ƀu hơmâo gơnam hnă tui anai ôh”.

Jing tơring glông ƀơi guai dêh čar mơng tơring čar Kon Tum, bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam, pơđĭ tui tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang jing bruă yôm phun hơmâo Ping gah, gong gai tơring glông Ia H’Drai djru ngă hlâo. Djru ba mơnuih ƀon sang dưi čan prăk pơđĭ kyar tơlơi bơwih ƀong, lu sang anŏ rin, giăm rin amăng tơring glông dưi pơđĭ kyar pơkra gơnam hăng bơwih ƀong hơdip mơda. Ơi Đinh Văn Trung, Khua sang bruă prăk djru mơnuih ƀon sang tơnap tap pơdong ƀơi tơring glông Ia H’Drai brơi thâo:

“Prăk brơi čan mơng sang bruă prăk djru mơnuih mơnam hơmâo djru brơi rơbêh 2.000 boh sang anŏ rin hăng ƀing hơmâo anăn dưi čan prăk, hăng rơbêh 173 klai prăk. Hơmâo čan prăk jing sang anŏ rin klao hok biă mă, gơñu pioh tơjŭ pla, rông hlô lăp djơ̆ hăng ayuh hyiăng lŏn tơnah. Mơng mrô prăk anai hơdôm boh sang anŏ ngă djơ̆ hơdră bơwih ƀong sĭ mơdrô, ba glăi boh than prong biă”.

Amăng hrơi blan tơlơi bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam bơbeč kơtang yua klin Covid-19 ngă, kiăng pok brơi jơlan, brơi prăk djru anom bơwih ƀong, ană plơi rŭ glăi tơlơi bơwih ƀong, sĭ mơdrô, tơring čar Kon Tum hơmâo ngă hrŏm kơjăp hăng hơdôm sang bruă prăk pơhlôm ngă djơ̆ tơlơi pơkă kơ prăk kơmlai; pok pơhai tañ, tŭ yua jơlan hơdră mă prăk kơmlai aset, pơhrư̆i hrơi tla...Yap truh blan 5/2023, prăk brơi čan ƀơi tơring čar Kon Tum hơmâo rơbêh 43.300 klai prăk. Prăk brơi čan pơƀut amăng bruă sĭ mơdrô, hơdôm bruă mơ̆ tơring čar dưi ngă hloh, hơdôm bruă mơ̆ tui tơlơi kiăng mơng Kơnuk kơna. Rơbêh 2 thun rơgao, tơring čar Kon Tum hơmâo 630 anom bơwih ƀong hơmâo akŏ pơdong phrâo, prăk pơphun bơwih ƀong năng ai ñu 13.100 klai prăk. Tơring čar hơmâo pơhưč 68 kơčăo bruă tuh pơ alin hăng mrô prăk pioh ngă bruă rơbêh 18.000 klai. Ơi Huỳnh Thanh Tú, Kơ-iăng khua khul bơwih ƀong hlăk ai tơring čar Kon Tum brơi thâo, hrŏm hăng brơi prăk čan, bruă pơhưč lu mơnuih tuh pơ alin glăk jing bruă pơtrut tui mơnuih bơwih ƀong thun hlăk ai mơng tơring čar đĭ kyar:

“Ƀing gơmơi lăng yôm biă mă tơlơi gir run mơng khua mua tơring čar, gơnong bruă tơring čar, plơi pla amăng bruă pơplih anih tuh pơ alin, djru ba anom bơwih ƀong. Lơ̆m ngă pơhưč mơnuih tuh pơ alin prong kơ tơring čar Kon Tum lĕ gơmơi jing pô gơgrong bruă djru tui tlôn ƀudah anom bơwih ƀong bơwih brơi sang bruă tuh pơ alin lĕ gơmơi ăt hơmâo ƀong prăk, hơmâo mă tơlơi gêh gal mơn”.

Amăng rơbêh 2 thun rơgao, hrŏm hăng iâu pơthưr, ngă pơhưč prăk tuh pơ alin mơng anom bơwih ƀong wai lăng mă pô, tơring čar Kon Tum ăt mă yua klă prăk tuh pơ alin mơng kơnuk kơna ta kiăng pơtrut bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam đĭ kyar. Hăng mrô prăk tuh pơ alin thun 2022 rơbêh 3.200 klai prăk, thun 2023 rơbêh 4.700 klai prăk, Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar Kon Tum hơmâo ngă klă lu hơdră pơtrut ngă tañ ƀiă hrơi ngă kơčăo bruă tuh pơ alin, laih dong pel ĕp, sem lăng, pơhlôm mă yua prăk čan tŭ yua. Ơi Lê Ngọc Tuấn, Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar Kon Tum brơi thâo, tơring čar glăk pơplih phrâo klă biă amăng bruă tuh pơ alin sĭ mơdrô hăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam.       

"Mrô pơkă tơlơi dưi bơkơtưn bơwih ƀong PCI mơng tơring čar Kon Tum thun 2022 đĭ 24 mrô pơhmu hăng thun 2021 laih anun dong mrô 37/63 boh tơring čar, ƀon prong. Amăng 3 blan tal 1 mrô đĭ kyar GRDP mơng tơring čar Kon Tum lĕ 6,82% pơhmu hăng tơđar thun hlâo lu hloh amăng kual hơdôm boh tơring čar kual Dap Kơdư hăng dong tal 23 mơng đơ đam dêh čar. Bruă djru ba tơlơi bơwih ƀong hơdip mơda hăng hrŏ trun sang anŏ rin lêng hơmâo ngă djŏp, hmao tlôn, djơ̆ hăng tơlơi pơkă rŭ glăi tơlơi pơđĭ kyar bơwih ƀong - mơnuih mơnam”.

Tơdơi kơ rơbêh 2 thun ngă tui Tơlơi pơtrun Jơnum ping gah tơring čar tal 16, rơwang thun 2020-2025, tơlơi bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam tơring čar Kon Tum hơmâo rŭ glăi hăng pơđĭ kyar tañ hloh tơdơi kơ klin Covid-19. Gơnam hơmâo pơkra amăng rơwang thun 2020-2022 đĭ, yap tong krah hơmâo 8,45%/thun. Tơlơi bơwih ƀong huă pơplih klă tui mơn, hrŏ trun amăng ƀrư̆ mrô gơnam mơng hmua, kyâo, akan hơdang. Prăk pơhrui glăi mơng 3.000 klai amăng akŏ rơwang bruă jing truh 4.000 klai prăk. Prăk pơhrui yap tui akŏ mơnuih đĭ mơng 43 klăk jing 52 klăk prăk ha thun. Mơng sa boh tơring čar tơnap tap amăng kual Dap Kơdư, Kon Tum glăk gir pơđĭ kyar kơtang hloh.