Đà Lạt mơ̆ng sui jing laih plơi prong tuai čuă ngui, pơdơi pơdă hmư̆ hing, dưi hmâo lu mơnuih thâo truh hơdôm anăn păn iâo pơkon kah hăng “Plơi prong ia ngôm gôm”, Plơi prong lu kyâo hngô”, “Plơi prong lu bơnga”, “Plơi prong Paris hret anet”... Tui anun mơn, yua kơ tơlơi kiăng pơđĭ kyar tañ mơ̆ng plơi prong amăng hơdôm thun jê̆ hăng anai hmâo ba truh lu laih anô̆ pioh glăi ƀu klă, bơdjơ̆ nao anô̆ kơƀah kơjăp phik kơ Đà Lạt. Amăng anun, hơdôm tơlơi amăng plơi prong amuñ lăng ƀuh anun lĕ tơlơi dô̆ đôm rơdêh ƀơi sa dua bit anih, ia ling dăo lơm adai hơjan, ia ngôm gôm ƀiă tui, ring bruă gru grua đưm hmâo arăng tek rơwek nao, ia mơtah kyâo pơtâo hret tui...

Tui hăng pô thâo dăp hơdră man pơdŏng Ngô Viết Nam Sơn, pô pioh lu thun blan kơsem min kơ plơi prong Đà Lạt, hơdôm anô̆ bơbeč ƀu klă anai khom đing nao pha ra lơm kơsem min pơplih pơkra pơkă kual hrŏm plơi prong Đà Lạt hăng kual jum dar truh thun 2045. Biă ñu khom pok prong anih anom pơđĭ kyar pioh pơgang hăng ming pơkra kual akă klă plơi prong hmâo ră anai, pơđĭ kyar Đà Lạt tui jơlan gah plơi prong mơtah. Pô dăp hơdră man pơdŏng Ngô Viết Nam Sơn pơtŏng sit:

 “Kual krah plơi prong ră anai pơkra ƀê tông giăm abih laih, anih anom mơtah dô̆ glăi ƀu lu đơi ôh, anun bruă mă ră anai abih bang hơdôm anih anom mơtah dô̆ glai khom pơgang ñu hăng djop jơlan. Dua lĕ, khom pơlar glai klô kual phun phrâo, anai lĕ sa tơlơi lông prong kơ Đà Lạt, kơ Lâm Đồng. Sui hăng anai dơnong kơ lăi pơgang gru grua samơ̆ yua hơget ƀing ta ƀu dưi ngă, anun lĕ yua kơ ƀing ta ƀu hmâo kual plơi prong phrâo hơpă. Kâo čang rơmang lăi pơthâo mơ̆ng kual pơkă tal anai amra ngă rơđah tơlơi anai”.

Hrŭp hăng tơlơi pơmin anun, pô dăp hơdră man pơdŏng Trương Văn Quảng, Khul pơkă kual pơđĭ kyar plơi prong Việt Nam lăi lĕ, ƀơi anăp bruă plơi prong glăk pơplih phrâo tañ kah hăng ră anai, bruă ruah hơdră pơđĭ kyar plơi prong Đà Lạt pơhlôm dưm kơnar amăng pơđĭ kyar anih anom, đang sang, hơdră dăp jing kiăng biă hăng yôm phăn dong. Khom pơjing kual ngă đang hmua, hơkrŭ glăi đang phun hngô ƀơi anai hăng ngă hơdip glăi hơdră dăp plơi prong amăng glai, glai amăng plơi prong.

 “Pơgang hăng djă pioh hơdră dăp plơi prong amăng glai, glai amăng plơi prong lĕ tơlơi anai kâo pơmin yôm phăn biă, tơnap, ƀu djơ̆ ƀu dưi ngă ôh. Hluai tui anun ƀing ta amra hmâo tơlơi kiăng pioh pơpŭ anô̆ yôm phun, ƀuh rơđah amăng hơdră dăp plơi prong Đà Lạt hăng kual jum dar pioh jing sa plơi prong gru grua kông ngăn, tuai čuă ngui tui tơhnal jar kơmar”.

Tui pô dăp hơdră man pơdŏng Trần Ngọc Chính, Khua Khul pơkă kual pơđĭ kyar plơi prong Việt Nam, kiăng dưi djă pioh anô̆ pha ra ha jăn mơ̆ng Đà Lạt tui hrơi blan, anăp nao tơhnal pơkă pơđĭ kyar mơtah hăng bŏng glăi hăng pơplih ayuh hyiang, kiăng biă hmâo sa jơlan gah pơsit sui thun, nao hrŏm hơdôm hơdră bruă pha ra ha jăn hăng ha amăng plĕ.

 “Ră anai kiăng dưi djă pioh Đà Lạt hă, khom ngă hiưm hơpă? Tơdah pơdŏng tui hơdră ngă rơngiă hĭ đang lan, glai klô ƀudah rơnoh ñu dlông đơi thơ, ñu amra dô̆ jing Đà Lạt dong mơn? Sa amăng hơdôm plơi prong dlông ƀơi rŏng lŏn tơnah, dlông 1.500m bơhmu hăng jơlah ia rơsĭ samơ̆ hơjan ăt ia ling dăo mơn thơ, tơlơi anun ƀing ta khom ngă rơđah, hluai tui anun nao dơlăm tơlơi pơkă kual hrŏm. Đà Lạt lĕ yua kơ Đà Lạt amăng glai – glai amăng Đà Lạt, kiăng dưi djă pioh Đà Lạt thơ, ƀing ta khom hmâo kual pơkă”.

Bruă jao pơplih pơkra abih bang kual pơkă hrŏm plơi prong Đà Lạt hăng kual jum dar dưi hmâo Khua dêh čar pơsit ƀơi Tơlơi pơsit 257, lơ 17/3/2023. Kiăo tui anun, rơwang, guai hăng rơnoh pơkă kơsem min anun lĕ abih bang kual plơi prong Đà Lạt hăng hơdôm bôh tơring glông Lạc Dương, Đơn Dương, Đức Trọng hăng sa črăn tơring glông Lâm Hà, pok prong tui jơlan gah dlông 850 m hăng dlông hloh bơhmu hăng jơlan ia rơsĭ; kual guai pơkă kual đĭ truh 336 rơbâo ektar, lu hloh 10 wot bơhmu hăng kual lŏn Đà Lạt ră anai.

Ơi Phạm S, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng brơi thâo, anai lĕ jơlan gah pơsit pơkă kual sui thun gah anih anom, hơdră man pơdŏng đang lan amăng krah plơi prong, amăng anun hmâo bruă pơsir hơdôm tơlơi dô̆ glăi lơm ngă tui tơlơi pơkă kual hmâo pơsit brơi. Ră anai Lâm Đồng glăk tŭ mă djop tơlơi gum pơhiăp, djru plơi prong hmâo djop tơlơi pơhing hăng gru than ba tơbiă hơdră pơkă, hơdră bruă pha ra ha jăn kơ Đà Lạt.

 “Đà Lạt hmâo 3 mơta anô̆ pha ra prong biă ƀơi tơhnal pơkă jar kơmar, sa lĕ rơnoh dlông, dua lĕ rơnoh pơkă kual, 3 lĕ rơnoh mrô mơnuih ƀôn sang dô̆ ƀiă, năng ai ñu 68 čô mơnuih amăng sa rơwang km kơ rê. 3 tơlơi anai lĕ tơlơi pioh pok prong pơđĭ kyar prong biă hăng plơi prong Đà Lạt lơm pơdŏng plơi prong, pơplih ayuh hyiăng hmâo ba tơbiă pơ̆ anăp anai. Tơring čar Lâm Đồng hmư̆ lăng na nao tơlơi gum pơhiăp mơ̆ng ƀing juăt bruă, mơnuih kơsem min bôh thâo phrâo hmâo tơlơi kiăng khăp Đà Lạt, gum hrŏm Đà Lạt – Lâm Đồng pioh pơdŏng Đà Lạt pơgi kơdih anai jing plơi prong phrâo yôm, jing anih phun pơdơi pơdă lŏn ia hăng jar kơmar djơ̆ hăng pơplih ayuh hyiăng, plơi prong mơtah”.

Hơdôm thun rơgao, Đà Lạt pơđi kyar laih tui djơ̆ tơlơi pơkă hrŏm hmâo Khua dêh čar pơsit amăng Tơlơi pơsit mrô 704, lơ 12/5/2014 hăng hmâo laih lu bôh than ƀuh rơđah amăng abih bang bruă. Khă hnun hai, bruă pơđĭ kyar plơi prong ăt đĭ ba tơbiă mơn lu tơlơi kiăng pơsir kah hăng: mrô mơnuih ƀôn sang hăng mrô tuai hyu čuă ngui jai hrơi jai lu lơm anun plơi prong akă dưi kơsem min pok prong anih anom plơi prong; kơƀah tơlơi pơlir hơbit kơ plah wah hơdôm plơi prong phun hăng hơdôm plơi prong jum dar; hơdôm tơhnal gal, pran kơtang akă dưi mă yua abih... Tơlơi čang rơmang rơgao tal pơplih pơkra kual anai amra djru pơjing lu yak pơplih phrâo, djru Đà Lạt pơđĭ kyar lăp djơ̆ hăng dưi pơgang hơdôm gru hiam pha ra ha jăn hmâo hơđăp mơ̆ng plơi prong tuai čuă ngui pơdơi pơdă yôm, plơi prong mơtah ƀơi dlông čư̆ siăng Lâm Viên./.