VOV4.Jarai - Mah thun tha laih, tơngan ƀu hơdeč tui hăng mơng hlâo dong tah, samơ̆ mơnuih kơhnâo yă Y Hướt (tơkeng thun 1948) ƀơi plơi Kon Trang Long Loi (tơring kual Đăk Hà, tơring glông Đăk Hà) ăt dŏ djă pioh mơn bruă rơwơi mơñam kah hăng bruă ñu hor, kiăng gum pơgôp djă pioh gru grua hiam mơng djuai ania Bahnar.

Yă Y Hướt brơi thâo: “Hăng djuai ania Bahnar, bruă rơwơi mơñam hơmâo mơng đưm hlâo laih. Eng ao mơñam mă mơng djuai ania Bahnar hơmâo gru bơnga ia iŏm phara hăng hơmâo boh pia phara mơn pơhmu hăng djuai ania pơkŏn. Hăng ia iŏm juăt yua lu hloh kah hăng mriah, kơñĭ, jŭ pơhrua hrŏm hăng lu ia iŏm pơkŏn dong, rim mơta gơnam hơmâo mơñam mơng djuai ania Bahnar pơdah rai tơlơi čang rơmang kiăng ană mơnuih ta hơdip hrŏm hăng yang rơbang, lŏn adai đah mơng hơmâo pơgang ba.

Hơmâo hrăm bruă mơñam mrai mơng ñu 12 thun, yă Y Hướt mơñam lu biă mă, ƀu hơdor dong tah ñu mơñam, kơteh hơdôm blah eng ao, abăn khăn. Ñu brơi thâo, truai wơ̆t mrai, không mơñam, hrĕ mrai kah hăng gơnam ƀong huă mơtăm yơh, hrơi ƀơi thơ ƀu hơmâo mơñam lĕ amăng pran jua ñu kơtrâ̆o găo, ƀu mơ-ak ôh, kah hăng kơƀah anŏ hơget mơtăm yơh.

Mơng anet laih, rim hrơi yơh ñu ƀuh amĭ hăng yă ñu dŏ mơñam. Sit tơlơi anun yơh ngă ñu hor, jai hrơi jai hor mơñam mrai. Truh ñu dra, hơmâo amĭ hăng ƀing tha amăng plơi pơtô brơi, wơ̆t hăng pran ñu khăp dong, ñu hrăm tañ thâo biă laih anun bruă mơñam mrai kah hăng tơlơi ngă ñu mơ-ak amăng tơlơi hơdip anai. Mơñam mơng gru bơnga amuñ, amăng ƀrư̆ ñu mơñam bơnga tơnap ƀiă, mơñam hơdôm blah abăn prong hloh. Hrăm bruă tui anun, ƀu kaih dong tah, ñu thâo mơñam rơguăt yơh.

Hăng tơlơi rơgơi mơbruă mơng ñu, kơhnâo Y Hướt ƀu kơnong mơñam eng ao pioh yua amăng sang anŏ đôč ôh ñu mơñam sĭ kơ arăng dong. Hơdôm blah eng ao yua tơngan ñu mơñam sĭ pơmă hloh 2 truh 3 wơ̆t pơhmu hăng arăng mơñam hăng măi, samơ̆ ăt hơmâo lu mơnuih nao tơña blơi mơn.

Tui hăng yă Y Hướt, hlâo adih, kiăng hơmâo ha blah eng ao hiam lĕ khŏm ngă lu mơta biă, ngă mơng ƀiă, djom rơnang. Yua hnun mơn eng ao ta mơñam ñu kơjăp, hiam, bơnal ñu rơmuăn, buh mơ-ak biă. Ră anai, djuai ania Bahnar ăt mơñam tui gru đưm mơn, samơ̆ ră anai mrai blơi mơng sang čơ laih, bơ gru bơnga, ia iŏm ăt kiăo tui gru đưm mơn.

Amăng sang dŏ anet, yă Y Hướt ăt mă rơwang čơkă tuai pioh ngă anih dưm không mrai, klon mrai pioh mơñam. Lơ̆m hơmâo arăng kiăng mơñam lăng, tơngan yă Y Hướt ơ oet mơtăm yơh, hơmâo anăn tơčô ñu dŏ lăng hñum jum dar.

Yă Y Hướt brơi thâo: Rim wơ̆t plơi pla pok anih pơtô mơñam mrai ƀơi sang rung, ñu hơmâo arăng iâu nao pơtô soh, hrŏm hăng ƀing kơhnâo pơkŏn dong. Rim wơ̆t tui anun, mah prăk apah aset đôč, samơ̆ ñu hok mơ-ak biă laih anun pơtô brơi ƀing čơđai abih pran jua, yua dah ñu lăng bruă rơwơi mơñam mơng djuai ania hơmâo arăng lăng ba, hơmâo djă pioh, laih anun huăi hŭi rơngiă hĭ ôh.

Yă Y Hướt pơdah pran jua: “Hlâo adih, amăng tơlơi hơdip rim hrơi mơng djuai ania Bahnar, eng ao abăn khăn lêng hơmâo ƀing đah kơmơi mơñam mă. Yua hnun, rơnuk đưm sang anŏ hlơi hlơi lêng hơmâo không mrai soh. Lơ̆m ƀing tha rơngiă tui, bruă mơñam mrai ăt rơngiă tui mơn yua ră anai hơmâo eng ao arăng tơčoh lui hlâo, laih dong ƀing čơđai ƀu hor đơi ôh kơ bruă mơñam mrai. Eng ao mơñam mă pô dŏ hơmâo arăng buh mă amăng hrơi ngui ngor ƀudah ƀing tha amăng plơi đôč buh. Kiăng ƀing čơđai rơnuk anai thâo mơñam, kiăo tui bruă mơñam mrai lĕ tơnap biă.

 Hăng tơlơi hor mơñam mrai kơtang mơng kơhnâo Y Hướt ƀơi plơi Kon Trang Long Loi, tơring kual Đăk Hà, tơring čar Kon Tum amra gum djru kiăng bruă rơwơi mơñam mơng djuai ania Bahnar hơmâo djă pioh na nao truh rơnuk tơdơi.

 Yă Y Hướt pơtô brơi ană tơčô ñu mơñam mrai.

Siu H’Mai: Pơblang