Dơ̆ lơh yàng hòi dan mìu bơh cau Rơđê tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk dê
Chủ nhật, 06:00, 09/06/2024 Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên) Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên)
VOV4.K'Ho - Tàm pơgap nhai 3, nhai 4 pah nam, tŭ kàl prang tàm Tây Nguyên neh mut tàm tơngai duh rơ ồl ngan den tàng bol ală kòn cau ơm kis bơh jŏ tàm Tây Nguyên bơyai lơh yàng hòi dan mìu. Do là bơhiàn lơh yàng geh gơtha hòi dan mìu niam càl niam, kàl lơh sa gơs tơlir, ƀòn lơgar hờm ram.

Tàm nggùl ƀlàng hìu mpồl bơtiàn ƀòn Ky, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk sap cau bơ jơu rac hòi brah yàng gơ bơrlŭ bal tàm sap dròng cing nggồr nggàc. Jơnau rac yàng geh gơl bè do: “Ơ ală brah yàng… ơ mò pàng… rê tĕ ndo sền ƀòn Ky lơh yàng hòi dan mìu, dan ai pà mìu niam càl niam, kàl lơh sa gơs tơlir, tơnhàu geh uă. Ai pà làng bol in geh uă pràn kơldang, rài kis ring lơngai, ờ geh kòp suh lơi gơ tus mờ kòn bơnus, chi tam, phan ròng..”

Jơh jơnau rac yàng, cau bơ jơu lơh bơhiàn pơ dơng phan duh khoai jà ală Yàng, phan pơ dơng geh dùl nơm iar dam mờ drăp tơrnờm. Pơn jat hơ̆ là bơhiàn lơh wàs mìr, tùc kòi, ting mòc phan jàñ, ting bơ trơh ală jơi phan kis sa aniai phan tam. Dut ndơl là bơhiàn sàc dà lơh gơlik mìu, nàng pơyua jơnau kơp kờñ bơh làng bol dê hòi dan trồ ai pà mìu niam nàng chi che in hòn gơs niam, ờ gơtìp kòp tu sa, sềm, klàng, jơi phan kis lơh aniai.

Kra ƀòn ồng Y Bang Byă (mat mờng hòi là ồng Y Rắk dê) ơm tàm ƀòn Ky pà git, do là broă lơh pơrjum ƀòn lơgar geh cau Rơđê prap gàr bơh git nđờ rài do: “Tàm nam den dùl dơ̆ làng bol pal tìp mat gơp, tơm boh bơr đơs bè rài kis, lơh sa mờ lơh suơn sre. Tàm ală ƀòn, ngai hơ̆ là ngai chờ nàng tàm tìp, bơsram bal mờ gơp, mblàng wơl ală bơta tàm lơh sa suơn sre, hìu dan kàl mìu nam do kàl lơh sa tơnhàu geh uă mờ cèng wơl piang sàu àu roh hờm ram, rài kis làng bol dê ngai sơlơ niam rlau”.

Tơnơ̆ dơ̆ lơh yàng hòi dan mìu, tơl nă cau ntrờn mut tàm hìu mpồl bơtiàn nàng lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan ai kra ƀòn in mờ bal mờ gơp ñô tơrnờm, đơs crih tamya, nhơl đờng goòng. Do kung là tŭ nàng cau Rơđê tơngkah kòn sau bè dùl bơhiàn lơh yàng krơi is, cèng bơta kuơ niam chài jơi bơtiàn dê. Là cau rơcang tơn ai dơ̆ lơh yàng in bal mờ cau tàm ƀòn, bi Y Long Niê Siêng ơm tàm ƀòn Ky yal: “Gơwèt mờ Đoàn ơruh pơnu bol hi den do là broă geh kuơ ngan. Lài ngan là prap gàr, sền gàr niam chài bơh làng bol kòn cau Rơđê ơm kis bơh jŏ tàm do dê. Dơ̆ 2 là bol hi geh bơsram, đòm jat bè broă lơh rơcang lài kung bè ală bơnah broă rơcang wil tơl nàng lơh bè lơi dơ̆ lơh yàng hòi dan mìu in geh lơh niam, nàng gơtùi pơn jat tai gàr sùm, prap gàr ai ală rơnàng tơnơ̆ do in”.

 

Dơ̆ lơh yàng hòi dan mìu cau Rơđê hòi là “Khăm mah’ là dùl bơhiàn lơh yàng bơh yau geh lơh pah nam, tơnơ̆ tŭ làng bol neh pès goh jơh mìr, mìng kơp trồ mìu nàng tùc tam. Dơ̆ lơh yàng sùm geh lơh tàm lồi nhai 3 halà tàm nhai 4, tŭ trồ tiah tàm tơngai duh rơ ồl ngan. Cau Rơđê kơlôi sơnơng là, tơnơ̆ dơ̆ lơh yàng hòi dan mìu den làng bol hơ̆ sồng gơtùi tùc tam ală bơta phan tam nàng geh mìu niam càl niam, ờ gơtìp ală jơi phan brê, sềm, klàng sa aniai.

Jat ồng Y Ơm Êñuôl (mat mờng hòi là bèp H’Lim dê), Ƀí thư Ci ƀộ ƀòn Ky pà git, tềng đap bơta gơ rềng bơh bơta bơtàu tơnguh tiah drà dê, rài kis lơh sa suơn sre ƀòn lơgar dê neh geh uă tam gơl, gơ jat bal mờ ală tam gơl tàm ală broă lơh yàng mờ pin dờn tàm lơh sa suơn sre. Bulah bè hơ̆, ală nam rềp ndo, mờ bơta dong kờl bơh dà lơgar mờ gah niam chài dê, bàr, pe broă lơh yàng bơh yau geh lơh wơl mờ gàr sùm tàm ƀòn: “Mờ bơta đơng lam bơh bòn dờng, bơh càr dê nàng prap gàr bơta niam chài kòn cau he dê, den tàng bol hi kung gam lơh ngan lơh wơl jat bơhiàn lơh yàng bơh yau, geh gơtha kuơmàng nàng kòn sau in git mờ rơp gàr sùm”.

 

Bal mờ lơh yàng hòi dan mìu, tàm ƀòn Ky tŭ do kung gam gàr sùm dà mbòr mờ dơ̆ lơh yàng dà mbòr. Mpồl dròng cing, mpồng tamya kòn cau ƀòn dê kung gam tàp sùm mờ lòt lơh tàm uă broă lơh tìp mat lơh kwèng niam chài càr, ƀòn dờng dê. Do kung là broă nàng làng bol, ngan là cau kơnòm să tàm ƀòn in git tus, git uă rlau mờ at tê bal sền gàr ală bơta niam chài bơh yau kòn cau he dê.

Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên)

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC