Drăp yăng geh cau M’Nông hòi là Yăng, cau Rơđê hòi là Chéh, cau Mạ hòi là Drăp mờ Yăng, cau Bahnar hòi là Ghè. Drăp yăng geh uă bơta mờ tơl nơm den geh dùl mat sơnđan krơi is. Mat sơnđan bơh drăp dê digơlan jat dà màu, rùp bơka, rùp să, halà ală jơi phan geh bơka tềng să drăp dê. Ală drăp kuơmàng geh tŭ geh mat sơnđan jat mat cau tờm halà mat dùl jơi nòi, dùl broă geh gơ rềng… Drăp mờng geh rùp wil, să gơ prồ dờng mờ gơ dềt rơhời tus tềng jơng drăp, geh mòn bơh ù pơ nềt, geh buh tàm bơta duh uă mờ geh bong men halà lời gời bè hơ̆.

Gơwèt mờ ală jơi bơtiàn tiah Tây Nguyên, drăp geh sền là jơtài kuơmàng ngan. Bè hơ̆ den tàng, làng bol sùm prap tàm hìu nàng lơh jơtài, sơlơ uă sơlơ niam. Hìu bơnhă, jơi nòi lơi geh uă drăp den sơlơ ai gŏ bơta pas sơm mờ gơnăp gơnoar he dê, geh tŭ geh hìu bơnhă geh tus git nđờ rhiang nơm drăp.

Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang, Phó Kwang atbồ Ƀảo tàng Zân tộk họk Việt Nam pà git, drăp là ală phan lơh gơs bơta ki ngàm mờ pas sơm ai tơl hìu bơnhă tàm Tây Nguyên in: “Rài yau den dră yang, drăp tơrnờm kuơmàng ngan mờ làng bol ki ngàm ngan, prap gàr dồ bă nền nòn ngan tàm hìu bơnhă. Drăp ơn dùl gah tàm hìu, geh kơt mờ che kơ̆ ngan”.

Ală bơta drăp geh làng bol Tây Nguyên ngui pah ngai ndrờm bè ờ di là bơh khi mòn gơs, mờ jơh ală ndrờm bơh broă kă bro mờ ală jơi bơtiàn ndai tàm tiah rềp bal. Bè hơ̆ den tàng drăp yăng li la ngan bè rùp să, li la bè rùp bơka mờ geh mòn gơs bơh uă tiah, geh tam pà gơs drăp túc, drăp tang. Geh uă bơta geh mòn niam ngan mờ geh bơta kuơ uă, ờ huan geh ngan.

Drăp yăng bơh cau Tây Nguyên dê sùm geh dà jù halà rơmit, rùp bơka den ƀuơn halà ờ geh rùp bơka gơ wèt mờ ală drăp yăng ờs mờng. Gơwèt mờ drăp yăng nàng lơh duh khoai yàng den là ală drăp yăng kuơmàng, geh rùp kòn rơ mìs, sềm geh lơh rùp mpờl, chi, nha, tềng să den geh rùp klìu tềng tồr drăp yăng dê.

Jat ồng Đinh Ply, atbồ mpồl kòn cau Bahnar, Ƀòn niam chài lòt nhơl ală jơi bơtiàn Việt Nam pà git, lài do, làng bol Tây Nguyên mòn uă ngan drăp tơrnờm. Nàng mòn gơs dùl nơm drăp tơrnờm, làng bol pal lơh uă bơnah broă, bơh rơ wah ù, lơh bơnhă nàng buh tus lơh yàng yal yàng in. Tơl bơnah broă ndrờm geh ală cau chài lơh dồ bă jơh nùs ngan nàng mòn gơs phan niam ngan rlau jơh: “Rài yau, cau mòn is mờ ù. Làng bol geh ù lơi den mòn drăp yăng bơta hơ̆, hơ̆ sồng buh nàng mòn gơs drăp. Gơ jat bè bơta geh ngan hìu bơnhă dê mờ mòn drăp dờng, drăp dềt. Tŭ do, làng bol ờ mòn drăp tai, den tàng uă ngan là lòt blơi lơm”.

Bơdìh mờ ală bơta drăp geh bơta dờng dềt, rùp să krơi is, gơ wèt tàm tơl jơi bơtiàn, làng bol Tây Nguyên gam geh dùl bơta drăp krơi is ngan hơ̆ là drăp mè kơnđu kòn, dùl bơta drăp kuơmàng ngan, geh rùp să krơi is ngan, geh làng bol Tây Nguyên kờñ ngan. Drăp mè kơnđu kòn geh phan nàng mòn là ù buh bè ờs, dà kơltau ndung, ờ bong men. Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang, Phó Kwang atbồ Ƀảo tàng Zân tộk họk Việt Nam pà git: “Drăp hơ̆ là drăp bè ờs, tềng pơnì mă ală drăp dềt rlau. Sền gơ lơh bè mè gam mă kòn”.

Drăp mè kơnđu kòn geh rùp jòng dềt, geh mòn jat bơta să drăp geh tơ đềt tai ală drăp dềt tềng bơr, jơnhoa bơh 10 tus 15 phơng, geh tàm tơrbŏ bal mờ gơp mờ kung geh rùp bơka bè drăp me sơl. Rùp bơka là tềl wil dềt mờ rùp cơl dĕ geh lơh mpờl, să drăp geh ală rùp bơka wac sềr rơ mìs. Drăp geh uă bơta, bơh mă 1 nă kòn tus 4 nă kòn, gùt dar pơnì drăp geh mòn tồr nàng crăp ding bồp tŭ ñô. Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang pà git: “Drăp mè kơnđu kòn jat jơnau kơlôi sơnơng là lời ai bơta gơboh gơbài hìu bơnhă in. Drăp do ờ mìng lời ai cau ùr in mờ dilah hìu bơnhă ring lơngai, gơboh gơbài den drăp do ờ tŭ lơi geh ngui, ờ lời tàm hìu, mờ lời dùl gah tàm mìr, tàm brê mờ mìng cau ùr hìu bơnhă hơ̆ sồng git”.

Kung bè uă drăp ndai tàm mpồl bơtiàn, drăp mè kơnđu kòn là phan kuơmàng bơh làng bol ală jơi bơtiàn tiah Tây Nguyên dê, uă ngan là ală phan bơh bèp ồng dê lời wơl rơnàng tơnơ̆ in. Pah nam, làng bol ndrờm pal lơh yàng ală dră kuơmàng tàm tơl hìu bơnhă. Làng bol lơh yàng geh phan pơ dơng digơlan là tơrnờm, poac, piang prùh tàm ding đơr… geh ơn tềng bồ đap ală drăp mờ rac yàng, hơ̆ sồng rơsìh tơrnờm tềng să drăp bè dùl bơta tơn đum, hòi dan ring lơngai mờ gơboh gơbài ai hìu bơnhă mờ ƀòn lơgar in.