Kahgĭt 62 năm nău tât dak si khih dioxin Nsum ti ndâk nsơm nău tât dak si khih dioxin lôch rơh tâm lơh tâm su
Thứ năm, 00:00, 10/08/2023 Kim Thanh/VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt Kim Thanh/VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt
VOV4.M'nông- Nău tâm lơh tâm su lĕ rlău âk rach năm, yơn nău tât bâh dak si khih hóa học yor tahen Mỹ ƀư hôm nha geh ntoh ta Việt Nam. Ăp năm ba năp, đah âk rnoh kan n’hanh pah kan na nê̆, Đảng, ngih dak n’hanh ƀon lan he lĕ ndrel mât kơl, kơl an, nta nău dơh nơih mpeh ăp nău kan gay ma ăp nuĭh ntưp dak si khih dioxin n’hanh rnăk vâl geh tay nău nsrôih rlet rlău nău jêr jŏt, kop ji, đăp mpăn nău rêh jêng, lăp kan ndrel đah ntŭk rêh jêng. Di rơh kahgĭt 62 năm nău tât dak si khih dioxin Việt Nam, phóng viên KIm Thanh geh nău nchih “nsum ti ndâk nsơm nău tât dak si khih dioxin lôch tâm lơh tâm su”.

 

 

Năm 1971, Wa Phạm Đức Thăng, ta quận Thanh Xuân, Hà Nội hăn tahen, ta ntŭk tâm lơh tâm su mpeh Đông Nam Bộ. Lôch năm hăn tahen, wa plơ̆ sĭt gŭ ur, deh 3 hê kon, nuĭh kon bôk năp geh nău ji hô. Mô gĭt tâm săk nơm ntưp dak si khih dioxin, ur sai wa deh tay kon tal 2 geh nău ji  đŏng, mô blău ngơi n’hanh têk tôr. Mô dơi rơh nău knơm, ur sai wa ŭch deh tay du hê kon săk dăng ngăch ngăr, ur sai wa deh tay kon tal 3. Lap đah ur sai wa lah kon tal 3 aƀaơ lĕ lăp nti đại học n’hanh ngăch dăng đŏng yơn wa Thăng hôm nha geh nău min rvê ngăn đŏng.

 “Nuĭh ƀư mê̆ bơ̆ mô geh nuĭh ŭch kon deh jêng kơt nĕ yơn kon deh jêng kơt nĕ rĭ he mât rong dơm. Dŭt jêr ngăn yơn lĕ 44 năm mât kon, bên đah nău jêr jŏt hôm. Hên mĭn rvê ngăn, rvê lah rơh kon său, lah kon hoc rơh tal 2 deh kơt aơ tât rơh tal 3 lah său gâp mô gĭt mhâm jêng, mĭn ngăn tât său ba kơi”.

Tĭng rnoh kơp bâh ăp nuĭh kan khoa học Mỹ mbơh ta năm 2003, geh 4,8 rkeh nuĭh Việt Nam ntưp đah dak si khih dioxin, rlău 3 rkeh lah nuĭh geh nău tât. Tĭng nău kơp ê hŏ tŏng ăp, aƀaơ lam dak geh rlău 150 rbăn nuĭh rơh kon, rlău 35 rbăn nuĭh ntưp rơh său, rlău 2 rbăn nuĭh ntưp rơh se geh nău khuch tât bâh dak si khih dioxin bâh rơh bôk năp. Âk rnăk vâl geh nuĭh ntưp dak si khih dioxin ta dak he geh tât 4-5 nuĭh ntưp mô lah âk rlău đŏng, âk nuĭh mô dơi pah kan, mô dơi mât êng săk nơm, mô dơi hăn nsong. Nău rêh dŭt jêr jŏt, mpeh ndơ sa n’hanh  nău mĭn bâh lĕ rngôch nuĭh ntưp dak si khih dioxin hôm nha dŭt jêr jŏt, âk nău mô tŏng. Gay ma nsum ti bah ir nău rih ni bâh ăp nuĭh ntưp dak si khih n’hanh rnăk vâl geh nuĭh ntưp dak si khih hóa học dioxin, ăp năm, ngih dak lĕ ntêm an rnoh tơm prăk rlău 10 rbăn rmen prăk gay ma kơl an ăp khay, mât chăm săk soan, ndâk nsơm nău rêh nău dơi an ăp nuĭh ntưp ji, kơl an ăp nkual geh nău jêr jŏt yor nău khuch tât hô bâh dak si khih dioxin, Ntrŭnh mbơh âk nău ntrŭnh, nău kơl, nău mât an đah ăp nuĭh geh kan đah cách mạng, tâm nĕ geh nuĭh pah kan ta ntŭk tâm lơh n’hanh kon deh bâh nuĭh geh ntưp dak si khih dioxin yor Mỹ dŏng ta rơh tâm lơh tâm su ta Việt Nam.

Trung tướng, PGS-TS Đặng Nam Điền, groi kruanh mât kơl nuĭh ntưp dak si khĭh dioxin Việt Nam an gĭt, tâm 20 năm ba năp, ntŭk kan mât kơl nuĭh ntưp dak si khih dioxin Việt Nam lĕ rgŏ jă geh rlău 3 rbăn rmen prăk mât kơl an ăp nuĭh ntưp n’hanh rnăk vâl khân păng. Yơn lah, hôm nha geh âk nău rvê đah nuĭh ntưp dak si khih dioxin.

 “Geh du rnoh âk kon n’hanh său nuĭh ntưp dak si khih dioxin geh nău ji hô yơn mô geh ntŭk mât nsing. Ăp ntŭk kan geh mât rong đŏng, kơl an, yơn let năp tay an geh nău kơl kan na nê̆ gay ma mhâm ƀư dơn ngoăy bâh trung ương tât ntŭk kan ba dâng gay ma mât chăm nuĭh aơ rnôk ma mê̆ bơ̆ khĭt mô geh ntŭk nsing nơm, mô geh nuĭh mât rong”.

Ndrel đah nău mât kơl nsơm nuih n’hâm an ăp nuĭh ntưp dak si khih dioxin, Đảng n’hanh ngih dak lĕ geh njoat ndâk nsơm nău tât aơ đah ntŭk rêh jêng, bri dak. Nsrôih tâm rdâng đah nău kan an geh nău mât kơl an ăp nuĭh ntưp ji, kuăl đă nău tâm rgop lam ntur neh gay ma ndâk nsơm nău tât ntưp dak si khih. Mpôl he mĭn lah, bol ma geh âk nuĭh tâm rnoh khân păng rlet rlău nău ji nău tât, geh tâm rgop tay săk soan nơm an hun hao wăng sa, rêh jêng, yơn dŭt âk tâm rnoh nĕ khân păng an geh dơn nău mât kơl, tâm kơl an bâh Đảng, ngih dak, nău tâm kơl mpeh ndơ dŏng, nău mĭn bâh ăp nuĭh tâm ntŭk rêh jêng gay ma kơl an nău jêr jŏt, rih ni geh ntơ dioxin.

 

 

Kim Thanh/VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC