Tâm jêr jŏt nsum bah wăng sa lam ntŭr neh n’hanh tâm dak, ăp nuĭh rnâng kan uănh năl: hun hao wăng sa Việt Nam năm 2024 lah ntŭk chrat ang tay bah wăng sa lam ntŭr neh. Nău khlay  lah Việt Nam ân n’hao dăng nău dơi ƀư mhe ăp suan ntrôl hun hao way ơm n’hanh mât dŏng- ntik n’hao nău tam ăp nău kan hun hao mhe. Tĭng nê, âk trong nkra hŏ dơi ăp nuĭh rnâng kan wăng sa ndơ̆ luh, tâm nê lah rjăp nău khlay kan ntrŭt ntrôl bah  trong kơl n’hanh tĭng ƀư dăng ngăn ăp suan ntrôl hun hao mhe:

  Mbơh nău mpŏng hun hao bah Ngân hàng lam ntŭr neh mbơh bôk pơh dja nchroh hun hao wăng sa lam ntŭr neh năm 2024 mbra hŭch jŭr 2,4%. Aơ lah năm hŭch tâl pe mbro n’hanh đêt rlău 0,75% rđĭl đah rĭng geh bah năp nơh. Rnoh ngăch hun hao tăch rgâl lam  ntŭr neh dah n’gul rđĭl đah bah năp nuh srê. Ndrel  đah nê, WB năl lam ntŭr neh hôm geh trong rgâl hun hao aƀaơ ma nău an ƀư ăp  trong kơl ăp kôp gay ntrŭt ntrôl “ntuh kơl ntoh luh” đŏng. Wa Đặng Nguyệt Minh, Giám đốc mpôl gŭ mĭn bah prăk nkrem ntuh kơl Dragon Capital uănh năl:

"Năm 2023, lam ntŭr neh hŏ rlău rơh plơ̆ lâp tay ndơ rmeh bưm. Tĭng groi nđôi bah Dragon Capital an saơ, rnoh ndơ  rmeh bưm  ƀư njêng ta châu Âu n’hanh châu Mỹ; rnoh ndơ rmeh bưm tăch chrai lam ntŭr neh ri nê lah ndơ rmeh bưm hŏ plơ̆ tay rnoh nâp dăng. He mbra mpŏng ntŭr dŭt bah nău ƀư njêng Việt Nam hŏ rlău  n’hanh năm 2024 lah năm dâk hao tay wăng sa".

 Nuĭh rnâng kan an lah, trong rƀŏng tơm prăk lĕ ma ntuh kơl na nê̆ dak bah dih FDI tâm ban kơt ntuh kơl  ndranh bah ngai ta ntŭk tăch rgâl chứng khoán Việt Nam năm 2024 mbra dăng n’hanh kloh rvah lơn. Đah nkual tăch n’gluh, ntŭr dŭt tăch n’gluh hŏ rlău, he ntơm plơ̆ lâp dâk hao tay mhe. Ntuh kơl nău kan ngih dak lah suan ntrôl n’hanh nău nsing nơm an doanh nghiệp plơ̆ ntuh kơl tay. Jêng, Chính phủ hŏ n’glêh an ntrôl dăng ntuh kơl nău kan ngih dak. Hôm dŏng sa, mbra kâp tât nkai bah rĭng deh prăk kon jêng n’gul bah kơi bah năm 2024 ri mbra sĭt jêng tay uĕh lơn. TS. Cấn Văn Lực, Nuĭh tâm Hội đồng mbơh nti trong kơl prăk kaih neh dak, năl lah:

 "Việt Nam mbra ndăn ntrŭt ntrôl hun hao yơn mô ir rvê yor hao khlay ndơ, đah hao  khlay ndơ mbra dơi mât kân uĕh tĭng rnoh tât ndơ̆ luh rnôk mât kân dơi suan mpet jâk bah bar rmôt ndơ tăch rgâl, rhŏ dŏng lah ndơ ngêt sa, puăch ka n’hanh jay gŭ, ndơ rdâk njêng, jêng he mhâm ƀư an uĕh suan ntrôl hun hao ntoh mpơl ngăn".

Quốc hội hŏ tĭng jăp n’hŭch tay sŏk soăy rnoh khlay kơi ntop n’hao tay VAT bah 10% jŭr hôm 8% tâm n’gul bôk năm 2024 gay ntrŭt nsôr dŏng sa âk ndơ n’hanh ntop kơl doanh nghiệp. Yơn lah, bah meng nău mpŏng hun hao lơn đŏng nău n’hŭch sŏk soăy, prăk rngleh, n’hanh ăp rnoh prăk ân ndơ̆ nôp, mpôl doanh nghiệp ŭch rŏng âk lơn tâm nău rgâl dơh glêh siƀŭt. Tĭng nê, ăp rnoh roh huach prăk dŏng ƀư siƀŭt, ăp rnoh prăk mpeh ôp uănh way ăp năm mô lăng khlay, ri ân n’hŭch tay gay ntop kơl sĭt jêng tay n’hanh droh rklaih jêr jŏt tâm let năp tay. Aơ lah ăp rmôt trong kơl dŭt khlay. Wa Đậu Anh Tuấn, Groi  Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại n’hanh Công nghiệp Việt Nam, nhih pah kan ntơh măt mpôl doanh nghiệp uănh năl tay:

"Gâp mô ŭch geh nău lah “droh rklaih jêr jŏt” yor lah droh rklaih jêr jŏt lah he  nchuăt tĭng ăp nău jêr jŏt n’hanh nău khlay kan nchrăp lor, têk ndrêng bah Nhih dak hŭch dŭt âk. He ân ƀư bah nău “droh rklaih jêr jŏt”  rgâl jêng “nta trong dơh”. Aơ lah trong tât dŭt uĕh. Đah nău ƀư nchrăp lor tâm nău nta trong dơh an ăp nău kan tăch rgâl bah doanh nghiệp nklăp lah ndơ ân ƀư ta âk gưl".

  Rnoh nchih rgum an saơ nău ngăn geh dŭt klach rvê, lah hun hao GDP tâm bah ri  aơ bah dak he geh nău rgop dŭt khlay bah ntuh kơl nău kan ngih dak- lah tơm me, tâm rnôk nê ntuh kơl êng bah dih ngih dak geh dŭt đêt bah năm 2019-2023. Jêng, ntrŭt ntrôl ntuh kơl êng bah dih ngih dak ma nău kan ntrŭt nsôr ntuh kơl, gay rdâk tay suan  ntrôl hun hao dja bah jâng wăng sa lah nău ŭch geh khlay tâm let năp tay, bah meng nău ŭch geh mpeh ntrŭt ntrôl ăp suan hun hao mhe. Wa Nguyễn Đức Hiển, Groi kruanh Ban kinh tế Trung ương njrăng đă:

"Wăng sa mbrô, rgâl mbrô rgop khlay tâm jâng wăng sa, ăp dak bah dih uănh năl rnoh ngăch hun hao bah Việt Nam geh 19% - dŭt âk ta nkual. Rgop bah jâng wăng sa mbrô  tâm GDP hao đŏng, 16,5%. Tâm rnôk an ƀư geh âk nkô̆ nău uĕh đŏng, yơn ân mĭn uănh năl ntrŭt ntrôl, ndơ̆ rgâl mbrô tâm nău kan ƀư njêng pet lât tâm trong kan công nghiệp, dŭt khlay, yor hun hao bah jâng wăng sa mbrô nha hôm lah jâng nsing khlay đŏng rgop tâm rnoh khlay hun hao bah tăch n’gluh bah n’gâng kan công nghiệp điện tử n’hanh nsĭt tay rnoh khlay hun hao an Việt Nam mô âk, ri he nha hôm ndôp ntô đŏng".

 Ăp nuĭh rnâng kan wăng sa njrăng đă, rdâk tay suan ntrôl hun hao ơm nkre đah êt lhăt ntrŭt ntrôl hun hao mhe, lah du trong nkra ân dơi uănh khlay tâm let năp tay đŏng. GS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Prăk kaih Ngân sách Quốc hội rblang năl:

"Mô dơi ntlơi lêng ăp suan ntrôl hun hao tâm bah ri aơ nơh, nê lah ntuh kơl nău kan ngih dak. Yơn lah, nkô̆ nău ân uănh khlay lah mô dơi nsrŭng n’glĕ ta ntuh kơl n’gâng tơm mpeh ntung trong ndơ dŏng dơm ôh, ma ân rgâl dăng jêng ăp trong kan mpeh ndơ dŏng êng ƀa ƀă đŏng, khoa học công nghệ, rgâl mbrô… đah lĕ rngôch ăp ntil ndơ dja mbra rgop ntrŭt ntrôl he tât dơi ăp trong rƀŏng mhe".

2024 lah năm “ngăch ndal” gay ƀư lôch jêh dŭt âk ăp rnoh tât kan bah trong nchrăp hun hao wăng sa- rêh jêng kon nuĭh 2021-2025, lah rnôk jâng nsing đah rơh rƀŏng tât ăp  hun hao ngăch tât năm 2030. Bôk năm aơ, Chính phủ hŏ tâm ban ŭch nkô̆ ƀĭt juet bah năm 2024 lah 16 nău lah khlay đah 4 nău mpơl gĭt dâk kan lor, lah: “Nău phiăn dơn kan gưl neh dak, lor nchrăp năn ngăch, hao ngăch ndal blău njêng mhe n’hanh geh nău tam jŏ jong”. Kơt nê, mpôl doanh nghiệp dôl kâp geh nău tam, geh nău nsĭt dơi tĭng ƀư du trong ăp tŏng, lĕ n’hâm suan n’hanh ngăch mpơl gĭt lor nău dâk kan bah Chính phủ tâm năm 2024, gay ntrŭt ntrôl hun hao ăp suan ntrôl dăng n’hanh nsĭt tay an nsum mpôl doanh nghiệp du ntŭk ntuh kơl đăp mpăn, nâp jong, ntơm jâng nâp dăng an doanh nghiệp rƀah gĭt trong dơh uĕh n’hanh rlău dơi ntul rlong hun hao./.