Ăp nar aơ, rnăk wâl wa Kpuih Plơk mô ru đah kônh wa ƀon Vơng Chép rek ba ta ndrĭch lŏ xă Ayun. Wa an gĭt, tă aơ 3 năm, ăp cán bộ lŏ mir mât rong bah nkuăl, xă lĕ hăn tĭng jay rgŏ jă kônh wa rgâl srih tăm ba lŏ 2 yan. Kônh wa dơi ntĭm bah ƀư neh, srih, mât chăm tât nău rek mprah. Yan ba năm aơ, wa Kpuih Plơk mĭn êng mbra geh 3 tấn ba, nsĭt geh nklăp 30 rkeh prăk.

“Bah năp đaơ rnăk wâl gâp dŏng dak mih, mô tŏng gay ƀư lŏ, mô tŏng gay dŏng. Dơi Đảng, Ngih dak uănh mĭn ntuh kơl an rbông dak bât Plei Keo dŭt rhơn dŭt răm. Aƀaơ ƀư yan djiang dơi geh 2 yan, rnăk wâl jêh sa hôm e rmeh gay tăch”.  

Ndrel đah mô ru rek ba ta lŏ, wa Kpuih Trái-ƀon Keo, xă Ayun, nkuăl Chư Sê mô dơi mpôn nău răm.

“Wâl gâp geh 7 sao lŏ, rnôk mô hŏ geh dak ri 7 sào geh 10 bao ba, knơm geh dak bât Plei Keo, yan aơ geh 25 bao 1 yan, 2 yan lah 50 bao. Bah năp đaơ njê yor dak, aƀaơ geh dak bât leo dak tât ƀon lan rhơn răm”.

Bah năp đaơ rnôk mô hŏ geh dak bât Plei Keo, lam xă Ayun knŭng geh nklăp 50 ha ba 1 yan n’hanh lĕ rngôch knơm tâm dak mih. Yơn bah năm 2020 rnôk dak bât Plei Keo ndơ̆ an dŏng, rnoh neh ba lŏ lĕ hao tât bơi 200 ha srih tăm 2 yan/năm, săk geh ba hao âk n’hanh đăp mpăn. Wa Phạm Ngọc Tuấn-Groi Kruanh UBND xă Ayun an gĭt, ba lŏ lĕ ntơm kơl đăp mpăn n’hanh n’hao nău rêh an kônh wa.

“Jêh rnôk geh dak bât Plei Keo ri nuĭh ƀon lan srih tăm 1 yan an 2 yan n’hanh săk geh rĭng hao bah 35 hao 65 tạ/ha. Nĕ lah nău răm, rhơn m’ak bah nuĭh ƀon lan. Bah meng nĕ dơi nău uĕh mĭn bah ăp nău kan way kan ta nkuăl lĕ ntop kơl ăp ntil tơm săk geh âk, ntĭm kỹ thuật tâm mât chăm rek, lơn lah ndơ̆ dŏng măy mŏk an rek mprah nsĭt geh săk rnglăy âk, nău geh an kônh wa dơi hao”.

Xă Ayun aƀaơ geh 6 thôn, ƀon; nuĭh rnoi mpôl đêt geh rlău 90% rnoh nuĭh ƀon lan. Xă dŭt jêr jŏt bah n’gor Gia Lai, năm 2016, rlău 75% rnoh rnăk ta Ayun tâm rnăk ach o. Tât aƀaơ, nău rêh bah nuĭh ƀon lan lĕ ntơm dơi hao, rnoh rnăk ach o ta xă hôm e nklăp 13%. Gay dơi geh săk rnglăy aơ ndrel đah nău nsrôih bah kônh wa, lah nău uănh mĭn, ntuh kơl tâm ban bah ngih dak, tâm nĕ geh ndơ dak bât Plei Keo.

Wa Rmah H’Bé Nét, Groi Bí thư Rnâng kan Nkuăl ủy, Kruanh UBND nkuăl Chư Sê an gĭt, Ayun lah nkual căn cứ cách mạng, lah xă janh dăng tâm lơh tâm su đah rnoh nuĭh rnoi mpôl đêt geh 97%, lĕ rngôch lah nuĭh Jarai. Ta năp nĕ, yor tuch tăm rluk mâl n’hanh geh duh phang wăr năm, jêng Ayun hôm e lah ngoăy tâm ăp xă ach o ngăn n’gor Gia Lai. Khay 4/2017, tâm rơh khâl n’hanh pah kan ta n’gor Gia Lai, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dŭt rvê mpeh ăp jêr jŏt bah nuĭh ƀon lan ta Ayun. Jêh rnôk uănh mĭn tay ăp dăn đă bah kruanh ƀon lan, Tổng Bí thư ntĭm rđău ăp n’gâng kan, nău kan Trung ương n’hanh n’gor ntrôl ngăch mbơh ƀư nău nchrăp ƀư Plei Keo, nta an kônh wa geh dak dŏng, geh dak bât rhŏ an tuch tăm gay hun hao. Wa Rmah H’Bé Nét an gĭt:

“Dơi nău dŭt uănh tât bah đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, lĕ ndơ̆ bôk nău kan dak bât Plei Keo tât, nău ndâk njêng dơi geh bôk nău kan aơ an lah kônh wa dŭt rhơn. Ndơ̆ ndrĭch lŏ geh dak an kônh wa dơi srih tăm ba. Ndơn yor bah năp đaơ 1 năm du yan, yơn aƀaơ lĕ geh rbông bah dak bât Plei Keo ri kônh wa dơi ƀư 1 năm 2 yan, đăp mpăn nău rêh. Rlău năm mhe rlău nkuăl uănh lah 5 năm bah năp lĕ dơi saơ nău rgâl bah xă Ayun, nău rêh kônh wa geh nău rgâl uĕh”.

Ndâk ƀư bah năm 2018 tât bôk năm 2020 ndơ dak bât lĕ jêh lvang 1 n’hanh lĕ ndơ̆ dak sĭt tŏ an rlău 200 ha tơm tăm bah xă Ayun. Knơm geh dak bât Plei Keo, kônh wa Ayun lĕ rgâl nău mĭn trong ƀư, lĕ gĭt ƀư ba lŏ yan 2 jêng nău rêh ntơm rgâl hao uĕh. Mô knŭng hun hao ba 2 yan, bah rnôk geh dak tŏ, nuĭh ƀon lan Ayun lĕ hun hao ndrôk rpu, sŭr, nkre, hun hao du đêt ntil tơm dak si tâm di đah trôk nar neh ntu kơt tơm bạc hà, đinh lăng... rgop n’hao nău geh an nuĭh ƀon lan.