Du đêt doanh nghiệp wâr kĭn ta Dak Lak klach rvê, lah rnoh soăy mhe dơi kơt dŏng mbra ƀư ăp nuĭh nglăp rwăt Mỹ rgâl an joi ntŭk rwăt bah Brazil mô lah Colombia, 2 dak đêt geh khuch. Lah mô geh trong tâm di, nău kan cà phê Việt Nam mbra rdâng đah nău roh ntŭk tăch. Tĭng wa Lê Đình Tư, Giám đốc Công ty TNHH MTV Minudo farn care, bah meng ăp trong mkra kơt: koh n’hŭch prăk dŏng, tâm rgop nkra njêng, n’hao khlay ndơ, ri nău “ntăm reh” jru tâm ntŭk tăch tâm dak, dŭt khlay đŏng:

Tâm lvang aƀaơ hin, n’hao tăch ndơ tâm ntŭk tăch tâm dak đah ăp ndơ uĕh kah gay mkra ăp jêr jŏt bah ăp doanh nghiệp nkra njêng wâr kĭn tâm dak. N’hanh gay hôm e tâm rgŏ năp he an rgâl nơm lor, âk ntil ntŭk tăch n’hanh rgop âk gưl ntŭk tăch gay rnôk ntŭk tăch aơ rgâl ri he hôm e âk ntŭk tăch êng. He mô geh tât ndrăt ndal. Bôl geh rgâl kđôi he hôm e hun hao nâp nâl.

Việt Nam lah nuĭh nkra njêng cà phê têh tal 2 lam ntŭr neh lah ntŭk pă khlay grăp robusta, dơi dŏng têh hvi tâm nkra njêng cà phê môi n’hanh ndơ ngêt tâl gri. Rnoh soăy 46% dơi ƀư hao đêt rnoh khlay ndơ, ƀư cà phê Việt Nam mô dơi tâm rlong lơn ta ntŭk tăch Hoa Kỳ n’hanh n’hŭch geh prăk tăch n’gluh bah Việt Nam.

Ta năp đaơ, đah soăy tăch 0%, cà phê Việt Nam dơi tâm rlong uĕh ta ntŭk tăch Mỹ. Aƀaơ dơh aơ knŭng hôm đah cà phê rlăy. Ăp ndơ nkret njêng jru kơt cà phê mpli mbra geh rnoh soăy mhe ƀư ăp doanh nghiệp tăch n’gluh dơi mâp jêr jŏt têh. Yơn lah tĭng wa Trịnh Đức Minh, Kruanh Hiệp hội cà phê Buôn Ma Thuột, cà phê Việt Nam lĕ geh ta rlău 100 dak, nkual neh n’hanh lĕ geh âk nău blău ơm rdâng đah nău rgâl ntŭk tăch. Rmeh tâm dak gay hao rnoh khlay tăch n’gluh ta ăp ntŭk tăch lĕ bên, kơt: EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc... hôm dŭt âk gay ntrok tay nău n’hŭch tăch n’gluh an Mỹ. Wa Trịnh Đức Minh, rblang:

Nău kan cà phê bah Việt Nam dơi rgâl ntŭk tăch, pơk hvi ăp ntŭk tăch mhe hôm e geh âk, yor n’hêl na nê̆ lĕ âk trong rgâl ntŭk tăch, hang rhiăng ntŭk tăch hôm. Ăp ntŭk tăch châu Á dŏng cà phê Rubusta bah he dŭt âk. Rnoh sam ƀŭt nchăm ndơ bah Trung Quốc, Nhật bản, Hàn Quốc... ăp dak châu Á lah nsum âk ngăn ma he mô geh tăch. N’hanh tâm rnôk rnoh khlay âk way bu rgâl dŏng Robusta gay n’gơch dơm cà phê Arabica (cà phê chè) rnoh rlău n’gul âk ir).

Gay rdâng đah ăp ntŭl rlong aơ, ăp doanh nghiệp cà phê Việt Nam dơi uănh mĭn tay âk trong ntŭk tăch n’gluh, n’hŭch knơm tâm ntŭk tăch Hoa Kỳ. Rlău ma nĕ, nău n’hao uĕh kah ndơ n’hanh ndâk njêng ndơ moh êng têh dăng dơi kơl hao khlay n’hanh dơi tâm rlong ta ntŭk tăch lam ntŭr neh. Nkre, chính phủ n’hanh ăp hiệp hội nău kan ndoh ndơ an nsrôih tâm nchră đah Hoa Kỳ gay joi trong mkra n’hŭch ăp nău khuch bah nău kơl soăy mhe.

Rơh kuăl tâm nchră đah Tổng Bí thư Tô Lâm đah Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump măng lơ 4/4 mhe rlău nkoch nău tâm boh Hoa Kỳ-Việt Nam, tâm nĕ lah rjăp tâm boh tăch rgâl ăp ding. Tổng Bí thư Tô Lâm lah rjăp Việt Nam nchră tâm rgâl đah Hoa Kỳ gay ndơ̆ rnoh soăy nglăp rwăt sĭt 0% đah ndoh ndơ nglăp rwăt bah Hoa Kỳ nkre đă Hoa Kỳ kơt dŏng rnoh soăy tâm ban đah ndoh ndơ nglăp rwăt bah Việt Nam, nglăp rwăt tay âk ndoh ndơ bah Hoa Kỳ ma Việt Nam ŭch n’hanh ntrŭt ntrôl, nta nơih an ăp công ty bah Hoa Kỳ n’hao ntuh kơl âk tay an Việt Nam. Rơh kuăl tâm nchră lĕ dơi ăp nuĭh way kan wăng sa n’hanh lơn lah ăp doanh nghiệp, hiệp hội nău kan ndoh ndơ uănh lah prêh n’hanh nkoch nău mpŏng ŭch ăp săk rnglăy uĕh lăng tâm boh tăch rgâl, nglăp rwăt bah Việt Nam-Hoa Kỳ tâm năm tât.