Nkoch mpeh nău way tâm kêh nđăp nsông bâh rnoi K’Ho Cil, wa Rơ Ông Ha Jràng, ta xã Đam Rông 2, n’gor Lâm Rông an gĭt, nău khlăy bôk năp bâh nău way aơ lah dŭt ueh ngăn.

"Đah nău mĭn bâh nuĭh K’Ho hên rĭ tâm kêh nđăp nsông lah gay ma kahgĭt tât nău mât mơh bâh nuĭh mê̆, nău mât rong ntĭm nti bâh nuĭh bŏ bâh ntơm mhe deh tât rnôk têh kuăng. Yor nĕ, rnăk vâl bu ur an geh kahgĭt tât nău mât rong bâh rnăk bu klô an mê̆ bŏ bu klô. Yor nĕ rnăk bu klô mơ geh kêh đah rnăk bu ur kơt nĕ”.

Tĭng nău mbơh bâh wa Rơ Ông Ha Jràng, tâm nău rêh mhe, ƀon lan an geh mât tay nău khlăy ueh bâh nău tâm kêh nđăp nsông, nĕ lah nău lah ueh, nău mât rong bâh mê̆ bŏ. Yơn mô yor kơt nĕ ma geh kêh âk ir mpeh drăp ndơ prăk kaih, ƀư an băl mom jêng geh âk rnon, tup tâm nău jêr lơ ma jêr lơn.

"Ntơm kăl e nơh bu tâm keh ur đah chĭng yăng, aƀaơ jay bu klô kêh ma maih, âk rĭ 1,5 cây, đê̆ rĭ 2,3 chỉ. Kanŭng lah ntĭt kơt nĕ dơm, mô geh nchâp sŏk ngăn. Nău ngăn rĭ tâm yô̆ đŏng mô geh tâm lah tâm kêh ngăn. Kơt rnăk gâp aơ, vơt 2 hê klay yơn yor rnăk ach o jêng mô geh ndŏ an ma jay bu klô. Khân păng mô geh kêh jay hên đŏng, rêh nsum ueh dơm nău khlăy”.

Đah nău mĭn ueh mhe kơt nĕ, âk kôp ur sai lĕ geh 2 ding rnăk vâl ntĭm nti bun dăp nău rêh ueh răm đăp mpăn. Yuh Lơ Mu Li Via n’hanh nô Liêng Hot Ha Sơn, rnoi K’Ho Cil, ta thôn Srê Đăng, xã Tân Hội, n’gor Lâm Đồng tâm gŭ ur sai tâm rŏng êng tât aƀaơ lĕ 10 năm hôm. Yuh an gĭt, bôk năp, rnăk vâl rnăk bu klô kêh đah jay bu ur âk ntil ndơ đŏng. Yơn tât saơ băl mom tâm rŏng âk ngăn jêng rnăk vâl tĭng kon dơm. Lôch nĕ rnăk bu klô mô dơn ƀư jêr an rnăk bu ur, ma hôm nha nta njêng nău kan an 2 hê ur sai mom đah trong kan pă 1 sào lŏ n’hanh 2 sào neh mir n’hanh kơl ndơ pah kan dŏng tâm rnăk vâl. Yuh Lơ Mu Li Via rhơn nkoch.

"Rnăk vâl gâp dŭt jê r jŏt ngăn, yơn gâp lap geh rnăk sai geh nău mĭn mhe tâm nău gŭ ur sŏk sai. Rnăk sai gâp mô geh kêh đah rnăk gâp kơt lah sŭr, nhong glên mô lah ăp ntil ndơ khlay êng. Khân păng rhơn nđăp gâp , khân păng rhơn rnăk vâl gâp, gâp dŭt rhơn ngăn n’hanh kanŭng geh njôt du đê̆ ndơ ma ntĭt dơm...Gâp saơ rnăk vâl sai gâp dŭt vât n’hanh geh nău mĭn mhe tâm nău kêh nđăp nsông, gâp saơ rhơn ngăn".

Wa Ka Nhek, rnoi K’Ho Sre ta thôn 15, xã Bảo Lâm 3, n’gor Lâm Đồng an gĭt, rnôk ma nău tâm rŏng bâh băl mom lĕ tŏng ueh, bar ding rnăk vâl mbra săch du nar ueh gay ma ƀư nsông an kon. Nău nsông geh ƀư rnôk rnăk bu ur lĕ nchrăp tŏng ăp ndơ gay ma vơt klăy mhe sit jay nơm. Tĭng nău mbơh bâh wa Ka Nhek, nău kêh nđăp nsông an geh nău way yơn an geh ƀư tâm di.

"Rnôk geh ƀư tâm nđăp nsông, rĭ rnăk bu ủ an geh năp ăp ntil ndơ ma lĕ ton an jay bu klô. Yơn mô di lah jay bu klô kêh dĭng âk ma he ndŏ lĕ dĭng nĕ, nău aơ lĕ bâh kăl e hôm bâh rnoi hên mô dơi nklơi jăng, he an geh ƀư ntĭt dơm gay ma mpơl nău lah ueh rnăk bu klô lĕ mât rong bu klô lĕ têh ndăm an rnăk bu ur. Kêh nđăp nsông lah nău way an geh mât tât rơh ba kơi, yơn kêh nđăp nsông mô ir geh nău jâk mbăk an rnăk bu ur ma lah geh du đê̆ ndơ mpơl nău rŏng an rnăk bu klô dơm”.

Đah nuĭh K’Ho ta Lâm Đông kơt nĕ. Hôm đah nuĭh Rđe ta Đăk Lăk, nău way kêh tâm nđăp nsông geh ntơm rgâl đŏng, ntop bah ir geh nău jâk hoach tâm nău gŭ ur sai. Yuh H'Nga Kpơr rnoi Rđe ta ƀon Kruê A, xã Ea Knuêch, n’gor Đăk Lăk an gĭt.

"Đah nuih Rđe hên ta ƀon lan aơ, kăl e geh nău tâm kêh đah rnăk ur âk ngăn, yơn aƀaơ rnăk bu klô mô hôm ir khlay đah nău mĭn kêh drăp ndơ đah rnăk bu ur an rnăk bu klô. Kơt rnăk hên, geh oh bu klô sĭt jay ur, hên hôm nha rhơn, mê̆ bŏ pă neh an oh bu klô hên tâm ban đah oh yuh bu ur tâm rnăk vâl đŏng. Aƀaơ nău rêh lĕ hun hao hôm, he ndrel mât ueh an rnăk vâl mom, mô geh an mbăk jâk đah băl mom tay tâm nău nđăp nsông”.

Kêh tâm nđăp nsông lah nău way ueh ndrel đah nău tĭng mpôl mê̆, nkah an kon nuĭh gĭt đah nău mât rong ntĭm nti bâh mê̆ bŏ. Bol ma kơt ne, ăp ntŭk hôm nha geh jâk mbăk tâm kêh gŭ ur, ƀư an ur sai mom geh âk rnon lĕ nău rêh.

Mhâm ƀư gay ma nău kêh tâm nđăp nsông mô hôm lah nău mĭn rvê an ăp bu ur druh rnôk tât di năm gŭ sai. Dŭt ŭch geh âk nău mĭn ueh mhe tâm âk ntŭk rêh jêng rnoi đê̆ ta Tây Nguyên.