Du ôi ơm yan puh năm 1941, kruanh Nguyễn Ái Quốc plơ̆ sĭt ƀon tơm jêh 30 năm hăn dak bah dih joi trong kơl neh dak. Wa săch Pác Pó (Cao Bằng) lah ntŭk njưh jâng n’hanh jêh nĕ ƀư tơm Rƀŭn nchră rơh tal 8 Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (10-19/5/1941). Tĭng mĭn ƀư mhe bah Nguyễn Ái Quốc, Rƀŭn nchră lĕ ntrŭnh ndâk njêng Mặt trận dân tộc thống nhất lam hvi moh săk Việt Nam độc lập đồng minh (kuăl lah Mặt trận Việt Minh), rgum ăp rmôt tâm nău rêh jêng kon nuĭh, mô tâm nkhah chroh rƀŭn, đảng phái, rnoi nuĭh lăp du mặt trận dộc tộc thống nhất.

Wa Lưu Văn Sơn, nuĭh Mông ta xóm Lũng Phầy, xă Hòa An, n’gor Cao Bằng hôm e ntô̆ n’hao ndrôm lịch sử Đảng bộ xă Hồng Việt (aƀaơ lah xă Hòa An) ăp rnôk geh năch tât pâl. Ăp plơk samƀŭt nchih tay ăp nău ƀư têh ƀon lan ndrel samƀŭt nchih săk ăp cán bộ cách mạng lah “n’ha cờ bôk năp” râng Việt Minh năm nĕ: Dương Kim Đao Cao Lý, Lý Thị Máy, Lưu Văn Cụa (jêng lah Coi), Lý Thị Mị...

Băng: Gâp lah mon che bah wa Lưu Văn Cuạ (ntĭt săk Coi). Gŭ ta aơ trơn bah ăp ntŭk êng sĭt bah năm 1937. Tât 1941 dơi Wa Hồ, ăp đồng chí kruanh n’gor đă du đêt cán bộ hao ta aơ, mbơh ƀư gay râng n’hanh pah kan tĭng cách mạng. Rnôk gâp hôm e ndăm, wa Dương Kim Đao, wa Lý Thị Maý lĕ nkoch gâp djăt. Rnôk nĕ ăp che tâm ƀon kơl an cách mạng, ndơ̆ samƀŭt, samtra bah ntŭk mpôn, rgop prăk rgop phe gay rhŏ an ăp đồng chí tât tâm mâp cách mạng, đê̆ đŏng kơl ndrôk, sŭr.

Bah bản Mông ta nkô yôk tât bản Tày bah dâng jâng yôk Lam Sơn, kônh wa ăp rnoi nuĭh đah nău tŭn jot hô bah rlăng-tŭn jôt lĕ ơm ngăch luh nău wât cách mạng, aƀaơ mâp Đảng leo trong kơt tơm si hao luh nkŭr chông. Wa Sơn ntô̆ n’hao Hồng Việt lah ntŭk ndâk njêng chi bộ Đảng Cộng sản bôk năp bah Cao Bằng năm 1940, jêh nĕ ntơm jêng ntŭk cách mạng bah kơi aơ. Tât khay 7/1941 ăp rnăk wâl nuĭh Mông ta Lũng Phầy dơi ƀư lăp ăp Rmôt Kơl neh dak bah Việt Minh. Bah dŭt năm 1941, aƀaơ lah xóm Việt Minh “lĕ rngôch”.

Ăp Ban Việt Minh châu tĭng rơh dơi ndâk njêng ta châu Hà Quảng, Hòa An n’hanh Nguyên Bình (Cao Bằng), kônh wa n’ăp bu ur bu klô, ranh kon se, nuĭh Tày, Nùng mô lah Mông, Dao râng da dê ăp Rmôt kơl neh dak.

Nuĭh Văn Nông Viết Toại, aƀaơ lĕ 99 năm hôm e nkah gĭt ăp nar mom dơi nglăp lăp Rmôt Việt Minh.

Rnôk nĕ gâp nklăp 15-16 năm, mhe jêh nti quốc ngữ. Gĭt đŏng nuih n’hâm bah Việt Nam đăp mpăn đồng minh. Mô klach jêr jŏt, ŏk r’ah, prăk kaih mô geh yơn drăp ndơ, bok ao, phe, ŭch tât moh ndơ lah kônh wa nchrăp rgop, kơl. Bôl lah hội viên mô lah mô, rnôk Việt Minh tât kơl da dê. Nuĭh ƀon lan nsing nơm mbra lôch dơi, nsrôih gay Việt Nam đăp mpăn.

Bah năm 1941-5/1945, phong trào Việt Minh hun hao âk lam nkual rđŭng tât nkual prêh. Bah Cao Bằng-ntŭk gŭ ngih pah kan Ban tham mữu kruanh cách mạng Việt Nam, phong trào Việt Minh rêng hvi kơt dak diăng jâng yôk, kơt nteh sial n’gru n’ha si, kuăl ƀon lan ăp nkual Prêh-Bắc-Lạng-Hà-Tuyên-Thái “dâk ma hăn” tĭng jâng bah Ông Ké (Nguyễn Ai Quốc), đồng chí Văn (Võ Nguyên Giáp), Phạm Văn Đồng, Lê Thiết Hùng, Cao Hồng Lĩnh... Khay 9/1943, Nkual Việt Minh Thiện Thuật dơi ndâk njêng yor đồng chí Dương Kim Đao (nuĭh Mông) ƀư Chủ Nhiệm. Khay 11/1943, nkual Việt Minh Quang Trung dơi ndâk njêng yor đồng chí Lý Văn Thượng (nuĭh Dào) ƀư chủ nhiệm.

Lơ 22/12/1944, ƀư ndâk njêng rmôt Việt Nam Tuyên truyên Giải phóng quân dơi ƀư têh tâm bri krŏng Trần Hưng Đạo (Nguyên Bình, n’gor Cao Bằng). Wa Dương Mạc Thăng, ta ưƀư Bí thư n’gor ủy Cao Bằng nkoch an lah: Rnôk nĕ, bơ̆ pơng (đồng chí Dương Mạc Thạch, jêng lah Xích Thắng) lah chính trị viên bah Đội, tâm 34 tahen geh 25 nuĭh lah oh kon ăp rnoi nuĭh Cao Bằng:

Săch Nguyên Bình gay ƀư ntŭk ndâk njêng rmôt Việt Nam nkoch trêng rklaih đăp mpăn tahen geh dŭt âk nkô̆ nău. Rnôk tât lĕ tât hôm, lơh du kích jêt chrai mô dơi mkra nău ma an geh tahen têh, he ndâk njêng jêng tiểu đội, đại đội ri mô tŏng soan ma mô tâm di. Knŭng ndâk njêng du trung đôi 34 tahen. Tâm di săch ăp tahen săch rmôt cách mạng bah du rmôt mât njrăng êng, lĕ rngôch ŭch êng, nchrăp hăn mô geh nar plơ̆ sĭt.

80 năm bah năp bâh yôk bri Việt Bắc, “đoàn quân Việt Nam” hăn mpeh bah dâng, ndrel ƀon lan lam dak ƀư jêng lơh dơi têh Cách mạng Khay 8 năm 1945, mbơh luh dak Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, pơk luh rach năm Đăp mpăn-dah rŏng an rnoi nuĭh. Nău way ơm cách mạng nĕ nău ntrŭt wa Lưu Văn Sơn, gay wa nsrôih jêng nuĭh Đảng viên, rgop soan an ƀon tơm lôch bơi 70 năm bah năp n’hanh jao tay an kon sau.

Ăp che lah đah gâp, ăp mon an nkah gĭt mro mrăng n’hâm soan bah u che he, ăp nuĭh pah kan cách mạng, râng cách mạng jêr jŏt, ŏk r’ah. Nar aơ nsĭt geh nău dơi an kon sau, ăp sau mât an uĕh, tâm di mro mrăng lah kon sau bah ƀon tơm cách mạng.

80 năm, ta rơh ntŭk ăp “ƀon chăng” têh dăng hôm e nthoi tay nău way ơm cách mạng bah u che. Kơt n’hong dak hôm e hoch mro bah Pác Bá, kơt nteh đàn tính hôm e nkrâm n’gôr ngai bah bôk yôk Lam Sơn dăng janh.