Ƀư tĭng ntĭm rđău bah UBND n’gor Dak Lak mpeh ntrôl dăng nkoch trêng mpeh trong kan tâm rnglăp nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk, N’gâng kan Văn hóa-Thể thao n’hanh Pâl nđaih tâm rgop đah Ngih pah kan gŭ nkual Tây Nguyên-Đài TNVN ƀư nkô̆ way nkoch ntuh ngơi mpeh trong kan tâm rnglăp nkual ƀon lan rnoi đêt n’hanh nkual yôk ta lam n’gor.

 Ƀư tĭng nău kan mbơh tơih ntĭm nti pháp luật n’hanh mbơh tơih, rgŏ jă ƀon lan rnoi đê̆ n’hanh gôl yôk năm 2025, ntŭk kan Dân tộc n’hanh Tôn giáo n’gor Đắk Lắk lĕ geh mbơh tơih ƀư ăp nău nti an klâp ma 2.700 cán bộ, công chức ƀư nău kan mpôl rnoi  gưl xã n’hanh bu ranh ƀon, nuĭh geh nău knơm, nuĭh ƀon lan ntoh lư nkual rnoi đê̆ n’hanh gôl yôk bâh 18 xã ta lam n’gor. Ăp nuĭh nti geh gĭt nău kan mpôl rnoi, nău kơl mpôl rnoi tâm rơh mhe, nău kan, trong kan, mbơh nău mhe, mbơh tơih nău kơl kan, pháp luật mpeh mpôl rnoi n’hanh nău kan mpôl rnoi, phung chroh, nău geh ƀư tĭng bôk nău kan nkô̆ mpŏng ngih dak hun hao wăng sa rêh jêng nkual rnoi đê̆ n’hanh gôl yôk lvang năm 2021-2025, nău mbơh mpeh nău kan tâm rdâng, dun ăp nău mplư rlăm bâh ăp mpôl rlăng nde ma nău mpôl rnoi, phung chroh gay ma ƀư rai nău kan cách mạng aƀaơ.

 Gay pơk lam hvi bảo hiểm y tế n’hanh hun hao nuĭh rwăt bảo hiểm xã hội ŭch êng nkual rnoi mpôl đêt, năm bah năp, nău kan BHXH n’gor Dak Lak lĕ ntrôl dăng trong kan nkoch trêng, rgŏ jă na nê̆ tât tĭng thôn, ƀon, ngăn lah ăp ntŭk nkual jru, nkual ngai. Lam n’gor lĕ geh rlău 41.700 nuĭh râng BHXH ŭch êng (geh 54,5% trong nchrăp) n’hanh rlău 2,56 rkeh nuĭh râng BHYT (geh 96,7% trong nchrăp), rnoh lam hvi BHYT lam ƀon lan geh bơi 90%. Ndrel đah nsrôih bah nău kan BHXH, HĐND n’gor Dak Lak lĕ mbơh an Nghị quyết ntop kơl tay 15% rnoh prăk BHYT an nuĭh rnoi mpôl đêt ta ăp xă mô hŏ geh jêr jŏt, rƀŏng tât nău ŭch lam hvi BHYT lam ƀon lan n’hanh đăp mpăn nău rêh jêng nâp nâl.

Ntŭk kan dân tộc n’hanh tôn giáo n’gor Đăk Lăk mhe geh ƀư mpôl đại biểu nuĭh geh nău knơm hăn tât râng kan kơt nti nău kan ta 5 n’gor, nkuăl ƀon têh mpeh ba dâng geh nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh, Cần Thơ, An Giang, Tây Ninh n’hanh Đồng Nai. Ta ăp ntŭk, ăp đại biểu lĕ tâm mbơh âk nău tă blău kan tâm nău ƀư tĭng nău kan mpôl rnoi nău kơl mpôl rnoi, ngăn lah n’hao nău kan ƀư tơm bâh nuĭh geh  nău knơm ta ntuk kan ba dâng bâh ăp trong kan hun hao wăng sa- rêh jêng, mât rbăy nău ueh êng n’hanh mât nâp rnă njrăng đăp mpăn. Tâm ntrong kan, mpôl đaị biểu nuĭh geh nău knơm n’gor Đăk Lăk lĕ tât râng âk ntŭk ơm khlăy, gĭt joi mpeh nău kăl e, nău ueh êng, nău way ơm bâh ăp ntŭk.

Ta rgum tâm rlong thể thao ăp rnoi mpôl đêt lam dak rơh tal 14, nkual 2, năm 2025, mpôl Dak Lak lĕ dăng ngăn mât njrăng gŭ bôk năp lĕ mpôl. Mpôl Gia Lai dăp tal 2 n’hanh Lâm Đồng dăp tal 3. Rgum tâm rlong thể thao ăp rnoi mpôl đêt lam dak, nkual 2, ƀư 2 năm du tơ̆. Năm aơ, rgum tâm rlong geh bơi 600 nuĭh tât bah 8 n’gor, nkual ƀon têh.

 Hun hao rnoh nuĭh kan gĭt blău, tâm nĕ geh rnoh nuĭh kan lah nuĭh rnoi đê̆, geh n’gor Đăk Lăk uănh năl lah ngoăy tâm pe nău mhe tơm khlăy, geh mât nău kan tơm tâm ntrong kan hun hao wăng sa rêh jêng bâh ta ntŭk. Tâm ăp năm ba năp, âk nău ntrŭnh, nău kơl lĕ geh mbơh tơih gay ma n’hao nău ueh ntĭm nti, nta rơh nkhêp gay ma nti n’hanh pah kan an mom ndăm nuĭh rnoi đê̆. Bol ma kơt nĕ, nău geh hôm nha ê hŏ tâm di đah nău dơi n’hanh nău knơm, geh âk nău an geh doh rklaih tay, ngăn lah tâm rnôk n’gâng kan ntĭm n’hanh nti dôl rdâk njêng bôk nău kan ntĭm nti, nti nuĭh kan geh gĭt blău lah nuĭh rnoi đê̆ tâm ăp n’gâng kan, rmôt nău kan, trong kan tơm khlăy lvang năm 2025-2035, mpŏng uănh tât năm 2045”.

Aƀăo, ƀon lan rnoi đê̆ geh tât klâp ma 1/3 rnoi nuĭh bâh n’gor Đăk Lăk. Nău kan rnoh ƀon lan mom lah du nău dơi geh têh gay ma hun hao rnoh kan, yơn nău gĭt blău nuĭh kan hôm nha đê̆. Rnoh nuĭh pah kan lah rnoi đê̆ lĕ lôch ntĭm nti kanŭng geh klâp ma 6,2%. Ta meng nĕ, ăp nău kơl ntĭm nti bol ma lĕ geh mbơh tơih ta âk ntŭk yơn hôm nha geh wĭ wĕ, mô tâm ban, ê hŏ geh ntĭm nti âk gay ma nuĭh ƀon lan rnoi đê̆ an nsrôih hun hao kơt nti. Prăk ntĭm nti lah nău jêr âk tâm rnôk ăp ngih nti đại học mpŏng tât joi êng. Âk ngih nti đại học, cao đẳng ta Đăk Lăk n’hanh ta Tây Nguyên lĕ geh tâm rdâng đah ăp nău ntul rlong mpeh nău mpŏng săch nuĭh nti, prăk nti khlăy, mpôl ntĭ nai nti mô tŏng.

Ta năp ăp nău jêr nĕ, âk nuĭh way kan ntĭm nti an lah an geh ăp trong kan tơm khlăy, tâm ban n’hanh nâp nâl gay ma hun hao mpôl nuĭh kan blău lah nuĭh rnoi đê̆, ndrel đah ntĭm nti nău ŭch ngăn hun hao bâh ta ntŭk. Tĭng nău mbơh bâh Tiến sĩ Nguyễn Thanh Trúc, Hiêụ trưởng ngih nti Đại học Tây Nguyên an gĭt. “Khối nti  nông lâm săch kon học nti đê̆ ngăn, kơt năm 2024 kanŭng geh rlău 50%. Yơn lah tâm nău mbơh tơih nău geh nău kan bâh sinh viên lôch tốt nghiệp uănh nsum sinh viên khối ngành nông nghiệp geh rnoh nău geh âk lơn đah ăp khối ngành êng yơn ăp oh mô geh săch nti ngành aơ. Yor nĕ dôl geh nău mô tâm ban mpeh nău ŭch ta ntŭk rêh jêng”.

Ta rnoh mât uănh ntĭm nti, PGS.TS. Tô Văn Phương- Kruanh ntŭk kan ntĭm nti Đại học, ngih nti Đại học Nha Trang- an lah nău wăng sa- rêh jêng geh êng bâh nkual rnoi đê̆ an geh uănh n’hêl na nê̆ rnôk rdâk njêng nău kơl an.“Aƀăo, nău wăng sa- rêh jêng ta nkual ƀon lan rnoi đê̆ hôm nha geh âk nău jêr, tâm rnôk tât tay ăp ngih nti an geh mât leo êng âk lơn jêng nău prăk nti lah dut jêr. Yor nĕ, nău kơl kan prăk nti, prăk ngêt sông, prăk sa, prăk gŭ n’hanh ăp nău kan nti an sinh viên an geh mât na nao, mât uănh âk lơn gay ma nta nău dơh nơih an ăp oh geh gĭt dăch tâm nău nti đại học”.

Ngoăy tâm âk nău geh mât uănh lah nău mô geh tâm ban đah ăp nău kơl đah ngih nti ngih dak n’hanh ngih nti kan êng tâm nău nti nuĭh kan gĭt blău an nkual njônh ngai. Tiến sĩ nai dak si Lưu Viết Tĩnh - groi Hiệu trưởhng ngih nti Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột an lah. “Ăp ngih nti kan êng an geh mât leo êng mpeh ndơ dŏng, nai nti, rnoh nuĭh kan gay ma pah kan tâm di đah nău ntrŭnh ntĭm nti. Mpôl hên dŭt rhơn yor n’gâng kan ntĭm nti an saơ nău nsrôih mât uănh ta ntŭk rêh jêng tâm rgop ntĭm nti, mô geh tâm nglah kan êng kan nsum. Yơn lah, an geh nău kan tâm ban lơn, bâh rdâk njêng nău kiơl kan, hun hao rnoh nuĭh kan tât kơl prăk nti. Mpôl hên tŏng nău dơi gay ma tât râng ăp nău ntĭm nti nuĭh kan an mpôl rnoi đê̆ n’hanh ngăn lah ŭch tâm rgop ta nău ntĭm tni nuĭh kan dak si ta ntŭk kan ba dâng, nău kan tơm gay ma ntŭk rêh jêng ngăch dăng, nău rêh jêng hun hao nâp nâl”.

Gay ma doh rklaih nău mô tŏng nuĭh kan gĭt blău, Đăk Lăk n’hanh n’gâng kan ntĭm nti an geh ƀư lôch nău kan săch kon hoc way kan tâm di đah nău rêh nkual rnoi đê̆, n’hao nău dơi kơl học bổng, kơl prăk nti, prăk dŏng kan, ntŭk gŭ, pơk hvi ăp rơh nkhêp ntĭm nti hao tay, nkre lah geh ăp trong kan dŏng săk rnglăy nuĭh kan lôch ntĭm nti. Âk nău tâm rgop lah na nê̆ nău khlăy bâh nău hun hao mpôl nai nti lah nuĭh rnoi đê̆ ta ăp ngih nti đại học, cao đẳng ta ntŭk, nta nău dơh nơih tơm an trong kan ntĭm nti jŏ jong.

Bôk nău rgop an tâm nchră ntĭm nti, ntop tay nuĭh kan uĕh blău âk nuĭh rnoi mpôl đêt lvang 2025-2035, uănh tât năm 2045 dơi N’gâng kan ntĭm nti lôch jêh, dơi mpŏng kâp jêng trong rgâl dăng tâm n’hao uĕh nuĭh kan nkual rnoi mpôl đêt. Đah âk năm tĭng trong kan ntĭm nti ta nkual Tây Nguyên, Groi Giáo sứ, Tiến sĩ Nguyễn Văn Nam-Groi Hiệu trưởng Ngih samƀŭt Đại học Tây Nguyên-lah bôk nău rgop an tâm nchră mô knŭng geh nkô̆ khlay đah nkual ma hôm pơk dơi an ăp ntŭk ntĭm nti râng jru lơn tâm nău kan hun hao nuĭh kan ta ntŭk. Jă kônh wa n’hanh lĕ băl mpôl ndrel djăt nău lah bah tiến sỹ Nguyễn Văn Nam:

          - Ơi wa, Bôk nău rgop an tâm nchră “Ntĭm nti nuĭh kan uĕh blău âk an ƀon lan rnoi mpôl đêt” geh nkô̆ chính trị, rêh jêng m’hâm tâm rnôk aƀaơ hin? 

          Wa Nguyễn Văn Nam: Aơ lah du nău rgop an tâm nchră geh nkô̆ chính trị dŭt têh gay pơng tĭng tay ăp nău ntrŭnh trong hăn bah Đảng bah năp đaơ. He gĭt lah jêh rklaih đăp mpăn, năm 1975 ndâk njêng Ngih samƀŭt Đại học Tây Nguyên đah nău ŭch ntĭm nti nuĭh kan uĕh blău âk an oh kon ƀon lan rnoi mpôl đêt Tây Nguyên. Bah kơi aơ, he geh dŭt âk nău kơl êng gay ntop kơl ntĭm nti nuĭh kan lah nuĭh rnoi mpôl đêt, gay ƀư tĭng ăp nău kan tâm lvang mhe.

          Êng mpeh Đại học Tây Nguyên ri đah rnoh sinh viên rnoi mpôl đêt nti ta ngih samƀŭt rlău 20%. He saơ ăp oh kon lah nuĭh rnoi mpôl đêt geh du n’gul bah Ngih samƀŭt Đại học Tây Nguyên. Ngih samƀŭt mpôl hên geh rlău 20 nău kan, ntil nău ntĭm nti mpeh tâm bôk nău an tâm nchră aơ. Tâm nĕ geh ăp rmôt nău kan mpeh săk soan, mpeh lŏ mir, nai, nău kan prăk kaih ngân hàng. N’hanh Ngih samƀŭt Đại học Tây Nguyên mpôl hên hôm geh ntĭm nti ta ăp gưl êng êng bah gưl đại học, cao học n’hanh n’ăp tiến sĩ. Gâp mĭn aơ du nău dơh têh gay ngih samƀŭt mpôl hên ƀư tĭng nău kan ntĭm nti nuĭh kan uĕh blău âk.

          - Jêh âk năm tĭng trong kan ntĭm nti n’hanh ntop kơl sinh viên nuĭh rnoi mpôl đêt, wa dơi an gĭt moh ăp mpêr n’gar tâm nti nsơm n’hanh hun hao bah ăp oh aƀaơ hin?

          Wa Nguyễn Văn Nam: Rnôk ăp oh nti ri geh du đêt jêr jŏt đŏng. Bôk năp lah đah prăk kaih. Gay râng nti n’hanh ăp nău kan geh tât, sinh viên an geh du đêt prăk nti. Bôl ngih dak lĕ an ăp nău kơl an sinh viên nuĭh rnoi mpôl đêt, kơt Nghị định 81 mpeh prăk nti, Nghị định 116 mpeh ntop kơl sinh viên rnoi mpôl đêt ndrel âk trong ntop kơl prăk gŭ âm êng, yơn nkôp đah nău geh nsum, ăp oh hôm e âk nău jêr đah wăng sa.

Jêr jŏt tal 2 geh tât tâm di trong luh, lơn lah mpeh tin học n’hanh Ngoại ngữ. Aơ lah ăp nău đă gay tốt nghiệp, yơn âk oh hôm e đêt geh ndơ gĭt tât. Tal 3 lah nău mĭn n’hanh nău blău rêh. Rnôk lăp ntŭk ntô nti nsơm mhe, ngăch prăl n’hanh geh âk nău đă âk, mô đêt sinh viên hôm e mô nsing nơm, nău blău n’hanh rgum lăp nsum.

          - Ndrĭ tŏng ăp nău kơl ngăn ngên săk rnglăy n’hanh di nău tơm, wa geh moh ndơ dăn đă geh tât nău ntĭm nti nuĭh kan đah bu nuĭh rnoi mpôl đêt, kơt ăp nău an nkra rgâl tâm rnoh ndơ ƀư ntop kơl aƀaơ?

Wa Nguyễn Văn Nam: Bôk năp lah mpeh ntil ntop kơl, gâp ŭch nău mĭn lah ntĭm nti nuĭh kan gay rhŏ wăng sa rêh jêng an nkual rnoi mpôl đêt. Ri kơt nĕ đah nău kan lŏ mir, he an ntop tay ntĭt nsa lŏ mir n’hanh công nghệ sinh học n’hanh nkret njêng, ri nĕ kuăl lah ăp nău kan khlay. Ri kơt nĕ he mbra ndôp ntĭm nti nău kan khlay mkra ăp nău wăng sa rêh jêng khlay ta nkual aơ. Nău tal 2 ma gâp ŭch rgop lah bah năp đaơ he geh ntop kơl prăk nti an ăp oh nuĭh rnoi mpôl đêt. Yơn ma way lah ndôp đah nkual jêr jŏt-nkual 3. Ri geh du đêt oh bôl rnăk wâl dŭt jêr jŏt yơn mô gŭ nkual aơ ri mô dơi ntop kơl đŏng. Gâp mĭn đah bôk nău rgop an tâm nchră aơ knŭng ntrŭnh nuĭh lah mpôl rnoi đêt, mô kâp an ndôp đah nkual jêr jŏt.

Hôm nău tay lah he geh nău hao 2 gưl ta ăp gưl nti, bah dự bị ma hao tât đại học mô lah hao tât jêh đại học. Yơn ma nău nĕ lŏ ntrŭnh tâm rnoh rnoh nuĭh. Gâp mĭn mô ƀư, jêng he ntĭm nti ntop dơm. Nău nĕ dơi ntop tâm rnoh nuĭh blău bah ngih samƀŭt dơi ntĭm nti an ntil nău nĕ. N’hanh du nkô̆ tay, Đảng n’hanh Ngih dak geh dŭt âk nău an ntop kơl gưl đại học. Yơn ma he an jêh đại học tay, thạc sĩ, tiến sĩ, jêng geh âk prăk kơl hăn nti an ăp oh nti tay ta ăp gưl prêh lơn.

- Ơ dăn lah uĕh wa!