Bâh khay 11, ăp ntŭk kan kĩ thuật tuch tăm ta nkual- ntơm nơh mât dơn nău kan kơl kan an 124 xã, phường, đặc khu ta Lâm Đồng- ntơm mbơh rlu pah kan. Nô Nguyễn Cát Tiên, cán bộ ta ntŭk kan kĩ thuật tuch tăm nkual Đạ Huoai ơm, geh ndơ̆ sĭt pah kan ta xã Cát Tiên. Nô nkoch nău ŭch rŏng bôk năp- hôm nha geh âk nău wĭ wĕ yơn geh ngăch đăp mpăn. “Rnôk geh mbơh đă sĭt ta xã rĭ dŭt wĭ wĕ ngăn, mĭn rvê   đŏng yơn lah geh oh nô leo kan ta ntŭk mât uănh, tâm mbơh nău kan an nơm bah ir geh nău rvê. Yor lah geh pă sĭt ntŭk kan nkuăl Cát Tiên ơm. Tâm rnôk ta hntŭk geh gĭt na nê̆ nău ta nkual mơh ndơ tuch tăm, mơh ntil mât rong jêng lah ăp nău nchrăp kan lĕ geh ƀư da dê kanŭng lah tât dơn nău kan dơm”.

Tĭng nău kan bâh n’gor Lâm Đồng, tâm lĕ rnoh rlău 300 viên chức n’hanh nuĭh pah kan ta ăp ntŭk kan ta nkual, kanŭng geh 10 nuĭh rgâl sĭt kan ta ăp ntŭk kan way kan bâh ntŭk kan Khuyến nông n’gor. 302 cán bộ hôm e geh ndơ̆ sĭt ta ăp ntŭk kan công lập gưl xã gay ma mât nău kan ntrŭt nsôr ntĭm nău kan tuch tăm ta ntŭk- mpôl kan tât ntĭm nti ƀon lan pah kan, ƀư tĭng ta ntŭk pah kan. Nô Võ Trung Linh, groi kruanh trạm kĩ thuật tuch tăm ta nkual Đạ Huoai ntơm nơh, aƀaơ nău kan ta xã Cát Tiên 2, an gĭt nău ndơ̆ sĭt ta xã mô geh âk nău jêr yor lah dŭt âk cán bộ lĕ bên ta ntŭk kan aơ.: “Năp lor gâp hôm nha geh mât nău kan đăp mpăn ueh lăng tâm n’gâng kan tuch tăm ƀư tĭng nău pah kan ntrŭt nsôr tuch tăm ta trong mât tăm. Nău ŭch lah hôm nha geh ntĭm ƀon lan mpeh ăp nău kĩ thuật tuch tăm, ntil rlong. Aƀaơ pă sĭt ta ntŭk lĕ geh pă an oh nô ta ntŭk lah mpeh ntŭk gŭ ntơm nơh lĕ tă kan, gâp lĕ gĭt geh nău rêh ta ntŭk nĕ hôm nđâp ma trong kan ntil tăm, ntil rong. jêng lah rnôk ndơ̆ sĭt ta ntŭk lah oh nô geh n’hao tay lơn nău kan mô geh nău kŏ văk jêr jŏt”.

Tĭng nău uănh năl bâh n’gâng kan tuch tăm mât rong Lâm Đồng, nău ndơ̆ mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm sĭt ta xã mbra geh rhoăt gle mông nar kơl an ƀon lan, n’hao nău dơi tâm rdâng đah nău bu tuh ta tơm tăm, nuh srê ta ntil rong n’hanh nta nău dơh nơih gay ma ƀon lan geh gĭt ngăch đah khoa học công nghệ cao. Wa Phạm Công Bá, kruanh ntŭk kan Thông tin- nti nău kan, ntŭk kan khuyến nông n’gor Lâm Đồng lah na nê̆ nău rgâl bâh trong leo kan mô geh ƀư tăch proăt nă kan. “Mpôl hên geh ƀư tay nău kan ntĭm nti n’hanh tiăr nti ăp cán bộ ta ntŭk kan an gehgĭt ăp nău ntrŭnh way kan, ngăn lah n’hao nău dơi kơl kan an tâm di đah nău kan khuyến nông ta rơh me. Bol ma lah pah kan ta gưl n’gor mô lah gưl xã rĭ nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm hôm nha geh ƀư mbro, hôm nha geh ntĭm đă na nê̆ bâh n’gâng kan tuch tăm n’hanh ntŭk gŭ rêh, nău ntĭm đă mpeh kĩ thuật dŭt na nê̆, ƀư ueh, dŭt n’hâm bâh ntŭk kan ntrŭt nsôr tuch tăm ngih dak . Yor kơt nĕ ma hên knơm an lah nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm ta xã lah ntŭk kan dŭt khlăy ngăn, lah ntung njŏ jong ƀư tĭng ăp nău kan ntĭm mbơh tuch tăm an ta ntŭk ƀon lan”.

Nău pă dăp tay lĕ rngôch ăp mpôl kan khuyến nông, ndơ̆ cán bộ sĭt ta xã mô kanŭng ƀư ueh nău kan ma hôm nha kơl an Lâm Đồng tât dăch lơn đah nău ŭch rdâk njêng n’gâng kan tuch tăm ueh mhe, nâp nâl. Đah mpôl kan kĩ thuật ta ntŭk, nău gĭt vât mpeh tuch tăm geh knơm mbra tât đah ƀon lan kan lŏ mir ngăch lơn, dăch lơn n’hanh săk rngăy lơn tâm ăp năm tât tay.

Nău dăp rgum tay mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong, ndơ̆ cán bộ sĭt xã mô dơn rgop glêh tam nuĭh kan ma hôm njêng jâng nsing gay ăp n’gâng kan tâm dâng an ƀư geh nău tam trong kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tât năm 2030, uănh ngai tât năm 2050 đŏng. Yơn lah, ndrel đah nău mpŏng, rnôk ndơ̆ rgâl trong ntĭt leo n’gluh âk nău ŭch đă mhe đŏng: di rnoh blău kan cán bộ tâm dâng, đăp mpăn nău geh ndơ pah kan, n’hao săk blău rhŏ dŏng ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong n’hanh wat jêh aih di nău kan.

Aơ lah ăp nkô̆ dôl dơi âk n’gâng kan tâm dâng njuăl nău dăn đă tât Trung ương. Wa Lê Quốc Thanh – Giám đốc Ntŭk rgum kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl neh dak nkoch gĭt mpeh ăp trong an ƀư trong ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm rơh mhe. (Dựng Phỏng vấn)

-Hơi wa, rnôk n’glăp dŏng n’gâng kan 2 gưl, ntŭk I kô̆ yơn kol khan têh tâm rnôk dăp rgum tay lam trong kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong mêh?  

Wa Lê Quốc Thanh: Rnôk he n’glăp dŏng n’gâng kan 2 gưl ri nău dăp rgum tay mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong geh dŭt âk nkô̆ nău ngăn ngăn ndơ̆ luh đŏng. Lơn lah ntơm nơh geh du rmôt gŭ kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl nkuâl- aơ lah mpôl kan mpeh ndơ̆ rgâl công nghệ tơm đah n’gâng kan ta ntŭk.

Rnôk dăp rgum tay ri ăp n’gâng kan tâm dâng rvah rvăch da dê gay ndơ̆ ăp ntŭk kan dja mhâm ƀư. Lĕ rngôch ăp ntŭk mât kân tay ăp ntŭk ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl nkuâl da dê, kuăl lah ntŭk kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl nkual. Yơn lah Ntŭk rgum kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl neh dak saơ he nha hôm nchiăng khan du mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong ndranh klang n’gul đŏng.

Tổng Bí thư hŏ rđău đă na nê̆ mhâm ƀư gay ndơ̆ mpôl kan dja dăch dêh ƀon lan, grêt dăch ƀon lan lơn. Thông tư 60 njêng luh lah nău gay dăp rgum tay mpôl kan dja tĭng di nuih n’hâm rđău đă. Ƀư ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong lah ân dăch ƀon lan, grêt dêh ƀon lan n’hanh  gŭ kan na nê̆ đah ƀon lan. Aơ lah glo tơm tâm nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong n’hanh lah rnôk dŭt uĕh đah mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong.

- Aƀaơ mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl xã ân dơn mât âk nău kan êng êng. Tĭng may, ntŭk lah nkô̆ nău glo tơm ma cán bộ ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm dâng ân ƀư tŏng geh mêh?

Wa Lê Quốc Thanh: Mbra dơi lah he uănh bah dih ri ntơm bah 1 tât 2, mô dơn nê tât 3 cán bộ ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gŭ tâm du xã ri rup lah nău kan dŭt jêr ƀư wat jêh. Yơn lah mpôl hên hŏ rdâk njêng wăr mpôl kan an ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong dja đŏng. ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong mô dơn êng lah du hê he ma ndrel hăn lĕ rngôch ăp mpôl kan êng ƀa ƀă đŏng. Tổng Bí thư geh rđău đă lah mô jao klŭp an mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong, n’hanh mpôl kan n’gâng kan tâm dâng ân lăp kan.

Kruanh UBND xã ndrel mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong, 2 mô lah 3 nuĭh kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm dâng lah ƀư leo kan tơm. Yơn bah meng nê he geh dŭt âk mpôl kan êng êng đŏng: doanh nghiệp geh nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong; mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm ƀon lan- ăp mpôl, ăp nuĭh gŭ mĭn, ndơ̆ rgâl công nghệ, nuĭh lĕ nuih n’hâm đah n’gâng kan; mpôl ntop kơl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl thôn ƀon kơt bí thư thôn, kruanh thôn lah n’gâng kan ta ntŭk dăp rgum tay.

He buăt nthoi jêng du mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong. Kơt nê ri ntŭk di lah dơn bar hê nuĭh kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong dơm, ma bar pe jât nuĭh tâm du hợp tác xã; ƀon lan nơm ƀư êng nuĭh kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong; mpôl druh ndăm, bu ur râng dơi đŏng. Trong tât đah nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong lah mhe mhan ngăn.

- Hơi wa, I ngăn geh ăp jêr jŏt rnôk rgum nuĭh kan sĭt tâm xã: Trong hăn kan ngai, ntŭk pah kan mô dơh uĕh, nkre dơn âk nău kan đŏng. Trong nkra gay kân jâng nuĭh kan jŏ jong n’hanh njêng suan ntrôl an mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm dâng lah moh ndơ mêh wa?

Wa Lê Quốc Thanh: He mbra dơi lah mô hŏ tă geh mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong dơi đăp mpăn kơt aƀaơ. Bôk năp he hŏ năl dơi ntŭk gŭ kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong tâm xã, lah du ntŭk gŭ pah kan dơi Ngih dak trok prăk khay gay rhŏ dŏng kan dơi Ngih dak nchăm đă ƀư lor.

Tâl bar lah mbra pơk hvi ntŭk lah he tĭng ƀư jăp tâm boh bah dih tâm trôm ngih dak, buăt nthoi uĕh đah doanh nghiệp. Mpôl hên dơn geh dŭt âk nău dăn đă bah doanh nghiệp ŭch ndrel hăn đah mpôl kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong n’hanh tâm pă nău geh wăng sa. Lah nuĭh ƀư ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong uĕh, ri rlău ma prăk khay mbra dơi râng kan rhŏ dŏng êng ƀa ƀă n’hanh mbra dơi rêh ma nău kan dja. Mpôl hên dŭt đăp mpăn lah rŏng nău kan, an lĕ n’hâm suan kan ri mbra rêh dơi ma nău kan dja tâm rơh aƀaơ.

- Hơi wa, nău rgâl nkra Nghị định 83 dôl dơi âk n’gor mpŏng rgâl di tay năn ngăch, droh rklaih ăp ntŭk kol khan tâm rnôk n’glăp dŏng trong leo ntrŭt nsôr tuch tăm mhe mêh? Dăn may nkoch kloh lơn mpeh nău rgâl nkra rơh dja ư̆h? 

Wa Lê Quốc Thanh: Aơ lah nkô̆ nău ndơ̆ luh đah ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong gưl neh dak tâm ban kơt Bộ Nông nghiệp n’hanh Môi trường đŏng. He dôl dăp rgum tay n’gâng kan 2 gưl ndrel đah âk quy định mhe, lơn lah tâm rnôk tĭng ƀư Nghị quyết 57 mpeh rgâl blău njêng mhe n’hanh rgâl mbrô. He ân ndơ̆ luh ăp rêng siƀŭt ăp kôp, tâm nê geh Nghị định 83 mpeh pah kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong. 

Mpôl hên dôl nchrăp rdâk njêng du bôk nău kan mhâm ƀư gay ăp kôp tâm rnôk n’gâng kan 2 gưl, tâm rnôk he dăp rgum tay lam trong kan, tâm rnôk tĭng ƀư nghị quyết n’hanh trong nchrăp dŭt têh bah Đảng n’hanh Ngih dak. Mpôl hên mbra ôp suăng lor âk nău lư bah ăp băl tâm boh gay rdâk njêng mpôl ăp nuĭh ƀư nău kan ntrŭt nsôr tuch tăm mât rong ăp kôp, mbra rgum lăp nsum tâm rnôk rgâl nkra Nghị định 83 dja.

- Ơ, dăn lah uĕh wa mpeh rơh tâm ôp dja.