Kônh wa rnoi Xơ đăng tâm n’gor Kon Tum, geh âk ntil ndơ goh, nteh, kơt lah: Đơn T’Rưng, đơn K’lông Pút, n’hôm, gâr, chĭng gong, nke ndrel dĭng goh. Đơn T’rưng ndrel đơn K’lông Pút lah 2 ntil ndơ goh geh âk ngăn. Ndơ gay ma nkra nê lah tă bah tơm gle, tơm nam. Wa Phan Văn Hoàng, Groi Giám đốc N’gâng kan Văn hoá, Thể thao ndrel pâl n’aih n’gor Kon Tum, mbơh:

 ‘Ntơm bah nau hăn luh mir, ri khân păng kŏ dơi njêng ăp ntil ndơ goh nteh kơt aơ tâm nau rêh ăp nar. Đơn K’lông Pút vay geh dŏng ân bu ur. Khân păng pâl ntơm bah 2 tât 3 nŭih. Hôm chĭng gong vay geh dŏng ân bu klô. Rnôk goh, kônh wa dŏng đơn K’lông T’rưng, đơn K’lông Pút tâm rgop nsum ma chĭng gong ndrel ăp ntil ndơ goh êng êng”.

 Dĭng đờn T’rưng kơt lah đơn guitar, lah du ntil ndơ khlay gay ma njêng ndơ nteh. Ăp dĭng đơn geh bar gưl nê lah dĭng nteh ndrel nau nteh tĭng kơt ba kơi. Đơn geh ăp dĭng geh tâm rgop nsum đah ăp ntil sre jê̆, nâp ngăn. Ŭch trah nau nteh bah ăp dĭng, bu ƀư đơn ân geh ƀư ân rjăp, ăp ntil trah đah mbung păng, jêh nê mơ djăt nteh ndrel tăng ân tâm ban.

Tâm rnôk nê, đờn K’lông Pút geh nkra tă bah dĭng nam ndrel nteh păng luh tĭng ăp rnôk nơm tap ty tâm mbung dĭng. Đơn Klông Pút vay geh ntơm 7 tât 10 dĭng, sning tâm nau blau pâl n’aih ăp nŭih. Rnôk pâl, đơng geh bu ân tâm lŭ mô lah nkơng tâm săk tơm êng, ndrel bah bar mpang ty bah nŭih bu ur Xơ đăng, đơn K’lông pút mra nteh, tăng nteh ngai, lam bri. Kônh wa bu rnơm lah, ăp dĭng nam dŏng gay goh đơn K’lông Pút geh nau tâm dăch ma ăp dĭng nkar ân grăp ntil rnôk hăn luh bah mir.

Bu mĭn lah, tâm ăp dĭng dâng grăp ntil nê lah ntŭk gŭ bah huêng ba. Ndri ma, rnôk bu goh đơn K’lông Pút tâm mir mra kơl an tơm ba jêng lơn, yan ba mra geh âk lơn, mih lăng prăng ueh, săk play lay mbôn. Êng nê, nteh đờn hôm kơl an mprơh lơi mpa bri ndrel kŏ lah nau ƀư ntoh ân nau tâm ŭch tâm rŏng bah bar hê bu ur klô duh ndăm. Nghệ nhân ưu tú Y’Sinh, rnoi Xơ đăng tâm n’gor Kon Tum, mbơh:

 ‘Pâl đờn Klông Pút ŭch geh nau ŭch ngăn mơ. Kăl e nơh nơm dơi goh đơn tâm âk nar. Kơt lah rnôk bah hao jêng ueh, năm nê mra geh âk ba, ri ma kônh wa sa rhơn, ƀư nau ngêt sa tâm ngih Rông, leo đờn goh, leo dĭng tur. Hôm đơn T’rưng bu tap ma 2 đah ty ndrel tap tĭng nau nteh bah chĭng. Bu năch Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc bu vay hăn uănh”.

 Êng đơn T’rưng, đơn K’Lông Pút, rnoi Xơ đăng hôm geh đờn dak ueh tâm ban ma nê đŏng. Đơn dak geh âk dĭng, geh jong, gleh êng êng, geh yông dâk klơ măt dak, êp meng dak. Dak hoch lăp tâm dĭng ri păng nteh jêng nau nteh tăng ngai. Nghệ nhân ưu tú Y’Sinh, mbơh tay:

“Đơn dak păng mpêt ngăn, jêr ngăn ƀư, knŭng ăp nŭih bu ranh ri mơ bu blau ƀư đơn dak. Dĭng jê̆, dĭng têh dak hoch lăp ndrel jêng nteh m’ak ngăn tăng. Rnôk nơm choat dak ri nơm saơ đơn dak, păng nteh dĭng dak nê ueh ngăn, nkah gĭt ngăn”.

Tâm ăp rnôk ngêt sa têh, nau kan têh bah ƀon lan, lah jêh rnôk ôp brah ri tât nau ƀư pâl, mprơ. Rnôk aơ, ăp nŭih ndrel mprơ, ndreh njroh, geh nsum ma ăp ntil nhạc nteh rnoi mpôl. N’gâng kan văn hoá n’gor Kon Tum uănh khlay tât nau mât, ƀư ueh nau vay ơm bah rnoi nơm. Wa Phan Văn Hoàng, Groi Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao ndrel pâl n’aih Kon Tum, mbơh:

 ‘Ntŭk kan văn hoá ăp năm ndâk ăp rmôt kan bu vay hăn tur chĭng tâm nar geh ƀư nau nkah nau ơm Việt Nam 23/11, ăp bôk nau kan bah Bộ văn hoá, thể thao ndrel pâl n’aih ƀư. Aơ lah rnôk gay ăp rnoi mpôl nkah tay ăp nau ơm bah nơm. Bah nau kan tâm n’ur nau ơm kơt nê, khân păng lah ăp nŭih nkah nkoch tay ân rơh mom nau khlay nau ơm bah rnoi mpôl”.

Rnôk aơ, ăp ƀon tâm Kon Tum ndâk âk rmôt ƀư nau tur chĭng, nkreh đơn. Nkre kơl an ân ăp kônh wa, nkre ăp rmôt njroh mprơ, ăp bu ranh ntĭm nti nau ƀư, nau pâl, nau kreh ăp ntil đơn ân rơh mom, rgop nau mât nau ơm ueh bah rnoi Xơ đăng./.