Đah bu ur nuĭh Dao Thanh Phán ta xã Yên Than, nkuâl Tiên Yên, n’gor Quảng Ninh, rnôk  nău kan mir ba dơh ru ri n’glai brai cheh way lah băl hăn ndrel. Ăp rup ndrang săk tơm văn hóa way ơm dơi nđơn trêng rlău ăp rơh ma mpang ti jôn rbăn bah bu ur nuĭh Dao Thanh Phán.

Nău kan cheh tanh lah ngoăy tâm ăp nău kan krêp dêh đah nău rêh bu ur Dao Thanh Phán ta xã Yên Than (nkuâl Tiên Yên, n’gor Quảng Ninh). Aơ lah n’gor geh rlău 90% rnoi Dao Thanh Phán gŭ rêh jêng văn hóa, nău way ơm dơi khân păng mât ndray n’hanh ntik n’hao. Ta aơ bu ur dŏng ndơ nsoh way ơm bah he âk tâm ăp nar. Tâm rnôk dơh ru, ăp yơ, ăp me gŭ njôm wăr bah năp mpôl jay ndê tĭng trong brai n’glai jĭm. Nău kan cheh tanh dơi nđơn trêng rlău ăp rơh kơn, jêng bu ur ta Yên Than kơt lah lĕ dĭng nuĭh gĭt ƀư da dê. Yuh Chíu Thị Hoa, 35 năm deh, tĭng nău way ơm, ăp bu ur druh nuĭh Dao Thanh Phán lor rnôk jăt sai gĭt cheh tanh da dê gay ƀư êng ndơ nđăp an he nơm. Mô dơn kơt nê̆ ma hôm cheh tanh bok an wer po, wer wa đŏng.

Nău kan cheh tanh bah rnoi nuĭh way tĭng tâm nđơn tay bah u che, me bơ̆ an tât he. He kơt nti mbrơi ri mbra gĭt. Rôih ƀư mbro, kơt nti bah dơh tât jêr. Rup ndrang ta kô̆ mâk, jâng, tôr ao dŭt jêr. Du gâl jâng kău bah ma ân cheh tanh roh 2- 3 khay hôm ao cheh ndrang 2 mphat ân roh nklăp 1 khay đŏng. Ƀư lôch jêh 1 blah kho ao roh nklăp 5 khay. Đah năm deh dĭng gâp ri đêt nsoh jêng cheh tanh 2 blah dơm.

Ndơ nsoh way ơm bah bu ur Dao Thanh Phán âk jêr ngăn: kho, aơ, mblo tôr, môk, bok ka seng. Văn hóa, rup ndrang ta ao bah nuĭh bu ur Dao Thanh Phán way dơi cheh tanh rup ndrang ta bôl ao, tang ntơh đah rnoh dĭ nklăp 10cm. Rup ndrang ta kho dơi cheh tanh bah dâng dŭt bar ding kho geh rnoh jong nklăp 30cm. aơ lah ntŭk dơi cheh tanh dŭt âk rup ndrang ta ndơ nsoh bah  nuĭh Dao Thanh Phán. Rse bŭt lah du rse bok n’glang, dĭ nklăp 5 tât 7cm way dơi cheh tanh ndrang đah âk rup tâm lăp tâm di. Ntơm nơh ndơ nsoh bah nuĭh Dao Thanh Phán geh 2 ndrang gŭr n’hanh n’glang. Khân păng mĭn lah ndrang gŭr ntĭt an ŭnh, n’glang ntĭt an dak. Ntŭk I geh ŭnh n’hanh dak, ntŭk nê geh nău rêh  bah kon nuĭh. Yor kơt nê̆ gŭr, n’glang 2 ndrang khlay ta ndơ nsoh bah nuĭh Dao Thanh Phán, lah ndơ ntĭt an nău têh ndrŏng rêh mbro bah rnoi nuĭh he. Yơn aƀaơ ndơ nsoh bah khân păng geh tay âk ndrang kơt nđôch, ư̆r, bi, gŭr. Yuh Chíu Thị Hải an gĭt, nău cheh tanh mô dơn ƀư jêng ăp ndơ nsoh way ơm ma hôm đâng dơ ăp ndơ ntĭt êng văn hóa, nău rêh, nău ôp brah lah yang…bah nuĭh Dao Thanh Phán. 

Ăp rup ndrang dja bah nuĭh Dao khân păng cheh tanh rup yôk nor n’hanh nău way ơm ôp brah lah yang bah rnoi nuĭh nê. ăp du dăp lah tĭng dăp nkô̆ hôr mpeh nău way ôp brah. Ndơ cheh ndrang ndơ nsoh bah nuĭh Dao lah rup chữ Phạn, rup tơm si gle, sĭm och nkre đah săk ndrang dŭt tâm lăp uĕh nsum, ntơr uĕh ma cheh tanh ndrang 2 măt. Lơn lah môk ndô bah nuĭh Dao Thanh Phán dŭt âk rvoanh. Môk ơm kăl e dơi ƀư ma 100 plơp bok, 100 plơp đar lhơ n’hanh 32 n’glai sro bah lơ tât dâng. Gâp hŏ saơ du hê nuĭh blău ti ƀư rnoi Dao ƀư môk tâm 1 khay, môk nê dŏng jŏ nkre tât du bông nău rêh bu ur nuĭh Dao Thanh Phán.

Yuh Chíu Thị Huệ an gĭt gay cheh tanh lôch jêh 1 blah ndơ nsoh roh dŭt âk mông nar jêng  aƀaơ âk nuĭh mô gĭt cheh tanh, lơn lah ăp bu druh mhe aƀaơ.

Geh du đêt bu druh mô gĭt cheh tanh đŏng. Aƀaơ âk nuĭh  mô ŭch nti jêng mô blău cheh tanh. Gâp gĭt cheh tanh ndrang ntơm bah 12- 13 năm deh, tă bah mê̆ ntĭm an gâp. Tă bah gâp nơm ŭch jêng ăp nar sŏk cheh tanh. Săk gâp nơm ŭch rŏng đŏng, geh rnôk uănh bôl ao bah mê̆ lôch cheh tanh ndrang hôm, moh ndơ mô gĭt ri he ôp mê̆.  Oh bu ur gâp nti jrô 8, gâp mô hŏ nti yor gâp mô hŏ geh mông nar ntĭm an kon.

Nău rêh mhe aƀaơ, âk nkô̆ nău ƀư jêng an ăp bu ur nuĭh Dao Thanh Phán mô gĭt cheh tanh ndrang. Khân păng mô way nsoh bok ao way ơm, nău kơt nti mô ru n’hanh ăp me kol hăn kan joi nău rêh jêng mô geh mông nar ntĭm kon đŏng. Hôm nău cheh tanh ndrang ân geh nău  đăp dêh, ndê na nê̆, ăp rup dŭt jêr jêng ƀư druh ndăm mô ban tĭng. Gay mât ndray n’hanh ntik n’hao ăp rnoh khlay văn hóa, tâm nê geh nău kan cheh tanh rup ndrang, nkuâl Tiên Yên hŏ njêng ăp Câu lạc bộ mât ndray nău kan cheh tanh bah ăp rnoi nuĭh Dao Thanh Phán, Dao Thanh Y, Sán Chỉ… wa Dương Thị Hậu, Groi Jrô kan văn Hóa nkuâl Tiên Yên an gĭt:

Đah ăp ndơ nsoh bah rnoi mpôl đê̆ ta nkuâl Tiên Yên dơi ƀư dŭt roh âk mông nar ân ƀư uĕh măt uănh, ân đăp dêh ndê na nê̆ bah bu ur. Tâm nău rêh mhe aƀaơ ri nău kan dja nar lơn ma roh hêng. Yơn lah, gay mât ndray trêng nti tay an rơh mom ndăm ri aƀaơ  lah Tiên Yên rdâk njêng dŭt âk đề án, tâm nê an ƀư lor n’hanh rong an tơm ndơ gay nkoch n’hơ an nuĭh ƀon lan tâm ban kơt gay mât ndray ăp câu lạc bộ cheh tanh ndrang đŏng. Ƀư ndơ cheh tanh jêng ndơ an năch pâl nđaih. Mô di 100% gĭt lĕ yơn rnôk ƀư njêng ăp câu lạc bộ dja, ăp băl mom dơi me bơ̆ trêng nti tay nău kan cheh tanh ndrang. Aƀaơ dŭt n’hâm khân păng blău cheh tanh ndrang ndơ an săk he  nơm êng.

Nău kan cheh tanh lah ndơ geh âk bah Yên Than jêng trong rƀŏng mât ndray săk tơm văn hóa nkre đah hun hao pâl nđaih, n’gâng kan xã way hăn ndrel đah kônh wa tâm nău mât ndray nău kan cheh tanh. Wa Phạm Văn Hưng, Groi Bí Thư Rnâng kan, kruanh HĐND xã Yên Than an gĭt n’gâng kan xã way ndrel hăn đah kônh wa tâm nău mât ndray n’hanh ntik n’hao ăp rnoh khlay văn hóa, lơn lah nău kan cheh tanh ndrang.

Mpôl hên ntoh măt 2 câu lạc bộ mât ndray săk tơm văn hóa rnoi mpôl đê̆, tâm nê lah tâm pă jêng 1 CLB văn hóa, mât ndray săk tơm văn hóa rnoi nuĭh Dao Thanh Phán, CLB Dao Thanh Y. ăp nar Lễ Tết, nar rgum nkoch trêng, rgŏ jă ƀon lan, lơn lah oh yuh bu ur nsoh ndơ rnoi nuĭh he nơm. Oh yuh dŭt n’hao êng săk mpŏng ăp nar rgum têh dja gay nsoh ndơ săk tơm bah rnoi nuĭh he nơm.

Nău njêng CLB văn hóa, mât ndray săk tơm văn hóa rnoi nuĭh Dao Thanh Phán kơl oh yuh gĭt êng n’hanh n’hao êng săk mpeh nău kan cheh tanh bah rnoi nuĭh he. Ăp rơh trêng nti kơt lah âk mpưm lơn, rơh druh ndăm uănh khlay n’hanh răp jăp kơt nti tĭng trong n’glai sro brai. Khân păng n’hao  êng săk an lah “Khân păng mât ndray n’hanh ntik n’hao săk tơm văn hóa du gâl  lah tă bah nău way bên, nău khlay nê lah nău rŏng đah tĭng rup ndrang, đah tĭng ndơ nsoh ntơr uĕh ăp rup ndrang yơn đâng dơ lĕ ma bri dak rêh jêng kon nuĭh bah rnoi nuĭh Dao Thanh Phán”.