Ăp ƀon lan Việt Nam way đâng dơ ăp rnoh khlay văn hoá way ơm săk ntơr êng, ăp drăp ndơ ơm  yău ntlơi an tay geh rnoh khlay- ăp ndơ ƀư jêng jŏ jong, lah săk huêng bah ăp ƀon lan Việt. aƀaơ, tâm rnôk rdâk njêng ƀon lan mhe, tâm lăp nsum đah nău way ơm n’hanh têh mhe, đah ơm n’hanh mhe, ăp drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay văn hoá rbăn rơh bah nuĭh ƀon lan way lah drăp ndơ dŭt khlay gay rdâk njêng jêng ăp ƀon lan rgâl mhe aƀaơ.

Nău mprơ bah ăp bu mprơ quan họ ta n’gor Bắc Ninh mô dơn lah drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay văn hoá mô mpơl săk ma UNESCO kơp dơn ma rlău nê đŏng, păng hŏ jêng rse suan rêh bah âk ƀon lan ta nkual Kinh Bắc hang rbăn năm aơ. Nuĭh bah ƀon lan Bắc Ninh hŏ mât ndray n’hanh trêng nti tay an kon său bâr mprơ nê kơt du drăp ndơ mpêt khlay gay ƀư jêng rnoh khlay mha êng bah ƀon, gay lăp uĕh ăp năch pâl nđaih hăn tât ta aơ, gân djăng tâm ăp nău mpât mprơ n’hanh ndrel uănh năl nău rngân nđik, uĕh reh bah bri dak neh ntu ta ƀon lan nkual đồng bằng Bắc Bộ. Ăp rnoh khlay nê ƀư jêng du ƀon dŭt di ma rêh, di ma joi tât rnôk rdâk njêng ƀon lan mhe aƀaơ.

Yor kơt nê̆, PGS.TS Bùi Xuân Đính, Viện dân tộc học Việt Nam an lah, du ƀon lan mhe ân nkre đâng dơ ăp rnoh khlay way ơm, nkre joi gĭt, hun hao tĭng trong rƀŏng uĕh mhe du trong tâm lăp nsum:

Gâp mĭn lah du  ƀon lan mhe ân geh du nău rêh drăp ndơ ăp tŏng n’hanh đăp mpăn, nău rêh  nuih n’hâm âk mpưm n’hanh kloh rsang, geh du ntŭk gŭ rêh nđik  uĕh, nsing kalơ mât ndray n’hanh  ntô̆ n’hao ăp rnoh khlay văn hoá way ơm, nkre đah ăp ntil ndơ têh uĕh mhe…

Suan dăng bah nsum mpôl lam ƀon lan ndrel ăp rnoh khlay văn hoá way ơm săk ntơr êng mbra ƀư jêng ăp  rnoh khlay jŏ jong an ăp nkual ƀon lan mhe. Mhe aơ, nău hun hao pâl nđaih tâm ƀon lan nkre đah rdâk njêng ƀon lan nsĭt tay ăp nău dơi geh ndrop, ndăn geh săk geh uĕh măt ŭanh bri dak, văn hoá way ơm, ndơ geh ƀư ntĭt êng mpeh nkual, ăp ntŭk pâl nđaih ta ƀon lan hŏ jêng ntŭk joi gĭt bah âk năch pâl nđaih, nkre nsĭt tay nău geh wăng sa âk lơn an nuĭh ƀon lan ta aơ, thôn ƀon dâk kah, chrat ang, săk ntơr lơn. Hun hao âk ntil rnoh khlay bah ăp ndơ geh ƀư tuch tăm mât rong, ăp rnoh khlay văn hoá ta ƀon lan mbra nsĭt tay nău geh wăng sa an nuĭh ƀon lan n’hanh tơm ndơ gay rdâk njêng ƀon lan mhe. Wa Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn an lah:

He ân rlong ntrŏng năl rnoh khlay ntoh mpơl tât rnoh khlay rŭ hôch nê lah văn hoá, nê lah nău rêh, nê lah nsum mpôl lam ƀon lan. He rgum lăp âk ntil rnoh khlay an du ntil ndơ geh ƀư, ri he mbra njêng dơi du drăp ndơ mpêt khlay n’hanh nău nê hŏ jêng ăp drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay bah ƀon lan.

Trong ntĭt leo “Ƀon lan hun hao ngăch, ƀon lan blău ƀư mhe, drăp ndơ ơm yău tâm nkrêp” hŏ dơi Thủ tướng Chính phủ n’gluh tâm Nghị quyết mbrô 26/NQ-CP nar 27/2/2023 mpeh bôk nău kan bah Chính phủ tĭng ƀư Nghị quyết mbrô 19-NQ/TW bah Ban Chấp hành TW Đảng khoá XIII mpeh tuch tăm, ƀon lan kan lŏ mir, thôn ƀon tât năm 2030,  uănh ngai tât năm 2045. Tĭng  wa Trần Nhật Lam, Groi Chánh Văn phòng tâm pă kan ƀon lan mhe Trung ương (Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển nông thôn), nău sơch trong ntĭt leo dja an tĭng  ƀư tâm trong rdâk njêng ƀon lan mhe aƀaơ gay ntik n’hao rnoh khlay glo tơm tâm thôn ƀon, tâm nê nuĭh ƀon lan ntik n’hao nău dơi kan, nău kan nsum mpôl lam ƀon lan. Nău rdâk njêng trong ntĭt leo dja ân jăch ndăn rdâk njêng ƀon lan mhe jŏ jong, lăp tâng jru.

Nê lah trong rƀŏng mpư n’hao ăp rnoh khlay way ơm bah rnoi nuĭh ta ntŭk n’hanh mpư n’hao ăp rnoh khlay ƀon tơm ta ntŭk rdâk tay n’hanh ntik n’hao ăp rnoh khlay tâm nsum mpôl lam ƀon lan, lah rjăp săk tơm văn hoá ta ntŭk. He ƀư ntik dơi ăp rnoh khlay glo tơm tâm ƀon lan gay ƀư an bôk nău kan ƀon lan mhe nar lơn ma nâp dăng n’hanh lăp tâng jru lơn.  

Mât ndray n’hanh ntik n’hao rnoh khlay drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay nkre đah rdâk njêng ƀon lan mhe dơi ntrŏng lah nkre ŭch tât geh, nkre lah nău dơn kan geh nkô̆ khlay trong nchrăp têh jong yor văn hóa lah jâng nsing nuih n’hâm bah lam rêh jêng kon nuĭh, lah suan dăng tâm trôm ntŭk he nơm đăp mpăn an nău hun hao lam lĕ rngôch. Tât nar aơ, rnôk ăp nkual ƀon lan bah ăp drăp ndơ ơm yău ntlơi an tay nê dôl rdâk njêng ƀon lan mhe, ăp ntŭk mât dŏng ăp drăp ndơ ơm yău ntơi an tay văn hoá nê, uănh nê kơt du ntil drăp ndơ mpêt khlay ƀư du tơm ndơ ntrŭt ntrôl hun hao ƀon lan mhe./.