Xă G’Lar, nkuăl Đăk Đoa, n’gor Gia Lai geh 9 thôn ƀon, đah rlău 2.400 rnăk, đah bơi 10.500 nuĭh, tâm nĕ rnoi mpôl đêt geh rlău 94% (dŭt âk lah nuĭh Bana). Ƀon Dơk Rơng lah ngoăy tâm 2 ƀon “ƀon lan mhe” bah xă G’Lar. Ta aơ, ăp trong bê tông kloh uĕh lĕ rgâl an trong neh chăng “duh mhŭl, mih bŏk” nar nĕ. 2 ding trong bê tông lah ăp jay xây uĕh. Lĕ rngôch ăp rnăk rwăt năp tŏng ăp ndeh rklư ndơ djăt uănh, ndeh măy; âk rnăk rwăt ndeh công nông, măy bơm, măy rek ba.

Wa Hmưng ta ƀon aơ an gĭt: nău rêh rgâl kơt nar aơ du gâl yor kônh wa gĭt mât neh, đê̆ đŏng hôm gĭt ntêm nkrem prăk gay rwăt tay neh, pơk hvi tuch tăm. Ndrel đah nĕ lah nău uănh bah Đảng, Ngih dak ntuh kơl ntung trong. Aƀaơ rlău 227 rnăk tâm ƀon geh cà phê, tiêu, chanh rse... rnăk đêt ngăn 3-4 sào, rnăk âk ri 4-5 ha. wa Hmưng, rhơn nkoch:

“Nău rêh bah năp đaơ dŭt ach o jêr jŏt, nuĭh ƀon lan hăn joi sa tât ta ăp xă Đak Trôi, Đak Bơt, jêr ngăn. Tât ăp năm 1995, kônh wa mbrơi mbrơi gĭt trong ƀư sa mhe, nău rêh mbrơi mbrơi hun hao ngăch, năp rwăt ndeh rklư, trong hăn dơi ndâk ƀư kloh uĕh, điện mpoh ang dơi ngih dak ndrăng tât ƀon, jêh nĕ ăp nuĭh tăm cà phê, chanh rse... Bah meng nĕ, ăp rnăk ach o ri dơi Ngih dak kơl manh prăk gay ƀư sa, ndrel hun hao wăng sa, tâm rnglăp ndâk njêng nău rêh văn hóa...”

Ta ƀon Tuơh Kơtu, nău rêh bah 253 rnăk nuĭh Bana lĕ rgâl dŭt n’hâm, lơn lah đah ntung trong. Đah nău way ƀư, “Ngih dak n’hanh nuĭh ƀon lan ndrel ƀư”, ăp năm bah năp, nău bê tông trong thôn ƀon dơi nuĭh ƀư lan ƀư tĭng dŭt n’hâm. Âk kônh wa ŭch êng sreh tơm cà phê, rôk n’gâng tiêu, an neh ƀư trong ƀon, lan. Kônh wa lĕ dơi rgâl nău mĭn pah kan jan sa, gĭt kơt dŏng khoa học kỹ thuật, mât rong ăp tơm ntil geh rnoh khlay wăng sa âk. Ntoh lư kơt rnăk wa Anŭ, wa Nêt, wa Ƀyêu rĭng geh du năm bah 150-200 rkeh prăk. Răm rhơn ta năp nău rgâl bah ƀon tơm jêh 48 năm rklaih đăp mpăn, wa Y Xưn, 57 năm deh ta ƀon Tuơh Kơtu nkoch:

“Bah năp nar rklaih đăp mpăn nău rêh njê ngăn, Kônh wa knŭng gĭt muih-su-tuch tăm đah soan pah kan bah nơm, dŭt ŏk r’ah. Hôm aƀaơ kơt dŏng măy mŏk kơt, măy kai, măy krih ba, công nông way rdêng ndoh ndơ... dŭt dơh. Nuĭh ƀon lan tuch tăm nar lơ săk rnglăy, kon sau nti nsơm blău, âk mon nti lôch đại học, jêh nti ƀư nai, jêh nê̆ y nai dak si... Dŭt lah uĕh Ngih dak lĕ uănh tât kônh wa mpôl hên”.

Du ntŭk ƀon lan way ƀư lŏ mir, đah rlău 3.310 ha neh tuch tăm lŏ mir, tâm neh geh rlău 2.300 ha neh tăm tơm jŏ năm kơt: Cà phê, cao su, tiêu... wa Sing, Kruanh UBND xă G’Lar, nkuăl Đăk Đoa, an gĭt: Tâm ndâk njêng ƀon lan mhe, gưl ủy, n’gâng kan ƀon lan xă G’Lar dŭt uănh nău ƀư tĭng rnoh an ƀư ntop kơl nkra njêng, n’hao nău geh an nuĭh ƀon lan. Ăp năm bah năp, xă ƀư âk jrô tiăr nti mpeh khoa học kỹ thuật mât rong, tuch tăm, ntop kơl phân poh, tơm tăm kon ntil, ndâk njêng âk ntrong kan mât rong, nkra njêng tĭng trong nkra njêng ndoh ndơ, nsĭt tay nău geh đăp mpăn. Aƀaơ rĭng geh bôk nuĭh tâm xă geh 45 rkeh prăk/du hê/du năm, lam xă knŭng hôm 4,37% rnăk ach o, mô hôm geh rnăk ji ngot. Wa Sing, Kruanh UBND xă G’Lar, nkuăl Đăk Đoa mĭn lah:

“Nău rêh bah nuĭh ƀon lan ta xă G’lar aƀaơ rgâl âk, wăng sa nar lơ hun hao. Lah nkôp đah bah năp nar rklaih đăp mpăn ri nău rêh bah nuĭh ƀon lan rgâl dŭt âk đah ăp ntil. Ăp nău rgâl uĕh aơ knơm nău ntuh kơl prăk, soan bah Đảng, ngih dak đah âk bôk nău kan dŭt săk rnglăy, nsĭt tay nău rgâl lĕ rngôch”.

Dơi geh nău uănh mĭn ntuh kơl bah Đảng n’hanh Ngih dak, nău nsrôih hao bah ăp rnăk, bôk nău kan ndâk njêng ƀon lan mhe ta xă G’Lar nkuăl Đak Đoa, n’gor Gia lai lĕ dơi geh ăp săk rnglăy uĕh. Bah meng ngih wâl ntung trong kloh uĕh, nău rêh bah nuĭh ƀon lan lĕ dơi hao. Nău rêh kônh wa nuĭh Bana ta aơ lĕ geh âk nău rgâl.