Rnăk wa Nguyễn Văn Dương, ta tổ 3, thôn Thanh Bình, xă Ia Bă, nkuăl Ia Grai geh 5 sào cà phê. Wa Dương an gĭt, năm aơ nar pĕ dŭt khlay ntop jêr joi nuĭh kan. Yơn lah, yor cà phê săk geh, rnoh khlay peh jêng rnăk wâl hôm e geh sa:

“Năm aơ đah nuĭh luh ri khlay, yor cà phê hao ri nar luh khlay, luh nar ri bu mô ŭch dơn, âk nuĭh bu hao ta bu pĕ khoán, lah pĕ tâm bạt tâl tâm bao an he, jêh nĕ he rdêng sĭt lah 210.000 rbăn du tạ. Jay gâp geh 500 tơm cà phê, pĕ du tơm cà phê lah geh rĭng 29 kg play rih, đah 8 rbăn/kg, jêh nkŭp prăk dŏng, prăk nar luh ri geh n’gul”.

Nuĭh ƀon lan ta Ia Grai, Gia Lai nsrôih yor cà phê năm aơ săk geh, peh khlay

Mô ru đah nuĭh luh pĕ cà phê bôk yan, wa Trịnh Văn Lộc, gŭ ƀon Út, xă Ia Hrung, nkuăl Ia Grai an gĭt: Rnăk wâl nchră pĕ geh rlău 10 tấn cà phê rlăi bah 3 ha cà phê, âk lơn yan bah năp nklăp 10%. Tĭng wa Lộc, đah rnoh khlay cà phê dôl ta rnoh 41-42 rbăn prăk/kg ri aơ lah rnoh uĕh an nuĭh tăm cà phê. Năm aơ, rnoh khlay phân poh, dak si hao âk nkre prăk ntuh kơl bah kônh wa hao đŏng. Ndrĭ đah rnăk wa, knơm dŏng âk ăch ndrôk n’hanh ntô cà phê yan bah năp, jêng hôm e đăp mpăn nău geh.

“Aƀaơ đêt dŏng phân hóa học, mô dŏng dak si pih n’hanh dak si tu ndrŭng, mbrơi mbrơi hăn tât rgâl tăm tĭng trong hữu cơ, uĕh tam ri uĕh lơn năm e, rnoh khlay hao âk lơn năm e, pĕ geh nklăp 11 tât 12 tấn rlăi, đah rnoh khlay aƀaơ ri nsĭt geh rlău 400 rkeh”.

Rlău ma nău tăm n’hanh hun hao tăm cà phê tĭng trong rnăk wâl aƀaơ, âk nuĭh ƀon lan n’hanh dôl tăm cà phê tĭng ntrong kan rmôt nuĭh ƀon lan, hợp tác xã. Wa Đào Duy Quỳnh, Kruanh Hợp tác xã tâm rgop Ia Bă, nkuăl Ia Grai an gĭt, HTX aƀaơ geh 125 nuĭh đah 250 ha cà phê tăm tĭng di 4C bah năm 2018 tât aƀaơ. Lĕ rngôch ăp nuĭh dơi tiăr nti, kơl mpeh công nghệ tăm cà phê kloh uĕh jêng săk geh mir mô rlu rgâl.

“Bôk nău kan bah HTX ri ăp nuĭh bah rmôt ri geh ăp rmôt pĕ cà phê n’hanh oh nô dơi tâm râp ty rnôk pĕ mir aơ tât mir êng gay tâm pleh, mô tŏng nuĭh kan, nkôp đah bah dih ri khân pơng manh nuĭh bah dih, yơn ăp nuĭh khân pơng mbra tâm râp ty gay tŏng ăp cà phê tâm rnôk lĕ dŭm n’hanh săk geh uĕh lơn, đăp mpăn cà phê bah Việt Nam. Jêh nĕ cà phê bah nuĭh ƀon lan tăch luh geh ton rwăt ndơ, nkra njêng tĭng trong mbra hao 10.000 prăk, jêng lah kônh wa dơi tăch 52.000 prăk du ký cà phê rlăi”.

Nuĭh luh dôl pĕ cà phê dŭm bôk yan

Nkuăl Ia Grai lah nkual tăm cà phê âk ngăn ta n’gor Gia Lai, đah rlău 18.000ha. Tĭng Jrô kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan nkuăl, săk geh cà phê rĭng geh năm aơ, geh 3,5 tấn/ha, âk lơn rlău 10% nkôp đah yan bah năp. Ăp nuĭh ƀon lan blău, mir tơm geh bah 4,5 tât 6 tấn/ha. Wa Phạm Thị Thu Hằng, Groi Kruanh jrô kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan nkuăl Ia Grai, lah:

“Yan cà phê năm 2022 ta nkuăl ntơm uĕh n’hanh hun hao uĕh. Uănh nsum năm aơ săk geh, tăch peh khlay nkôp đah năm bah năp, trôk nar uĕh, mô tŏng nar luh. Ăp ngih pah kan way kan ntĭm khoa học kỹ thuật kơt ăp công ty tăch n’gluh cà phê dâk gŭ ta n’gor n’hanh nkuăl lĕ tâm rgop nkra njêng ăp hợp tác xã n’hanh ăp rnăk, kơt nĕ tâm di an cà phê tăch n’gluh an ntŭk tăch ăp dak đăp mpăn n’hanh tŏng ăp đăp mpăn”.