VOV4.M’nông: Lâm Đồng dơi uănh lah n’gor leo bôk năp lam dak mpeh hun hao lŏ mir tĭng trong công nghệ mhe. Lŏ mir bah Lâm Đồng lĕ geh ta ăp ntŭk tăch tâm dak n’hanh tăch n’gluh. Yơn lah, yor rnoh khlay ndoh ndơ, prăk an tuch tăm hao ndal, ntop đah ntŭk tăch ndơ mô đăp mpăn jêng khuch âk tât săk rnglăy nkra njêng bah nuĭh ƀon lan. Bah năp nău ngăn aơ, rlău ma n’hao ăp trong mkra ntop kơl nuĭh ƀon lan ƀư nkra njêng, nău kan lŏ mir Lâm Đồng hôm ntrôl dăng mbơh ƀư bôk nău rgop tâm nchră boăt nthoi nkra njêng, nkret ƀư n’hanh tăch ndơ tĭng nghị định 98 bah Chính phủ.

Yan biăp mhe rlău bôl dơi geh yơn nuĭh ƀon lan kan lŏ mir Phan Tùng Châu, ta thôn Nghĩa Hiệp 2, xă Ka Đô, nkuăl Đơn Dương (Lâm Đồng) mô hŏ răm yor nău geh hŭch âk nkôp đah bah năp. Ơm geh nău aơ yor rnoh khlay phân poh dak si lŏ mir mô rlu hao, prăk dŏng an tuch tăm hao tâm rnôk ntŭk tăch ndơ mô đăp mpăn, mô geh tâm rgop nkra njêng tĭng trong nâp nâl.

“Aƀaơ phân poh dak si ndoh ndơ lŏ mir hao khlay, prăk dŏng an tuch tăm hao. Tâm rnôk nĕ, ndơ tăch luh, lĕ rngôch ăp ndơ biăp ta aơ jŭr thuk da dê, ntŭk tăch mô đăp mpăn yor knŭng tăch an nuĭh rwăt chrai”.

Rlơ̆ tay đah wa Phan Tùng Châu, bôk geh khuch đêt yor prăk an ntuh kơl hao âk yơn knơm rnoh khlay n’hanh ntŭk tăch ndơ đăp mpăn tă bah ăp tâm rgop nkra njêng tĭng sam ƀŭt nchăm ndơ, âk nuĭh ƀon lan êng ta n’gor Lâm Đồng đăp mpăn nsĭt geh ndrel rnoh neh tuch tăm. Êng nkual tăm sầu riêng uĕh kah âk ta xă Lộc An, nkuăl Bảo Lâm (Lâm Đồng), knơm mbơh ƀư geh săk rnglăy bôk nău rgop an tâm nchră boăt nthoi tuch tăm, nkret njêng n’hanh tăch ndơ lŏ mir tĭng Nghị định 98 bah Chính phủ, hang rhiăng rnăk tăm sầu riêng ntŭk ap lĕ đăp mpăn dơi tăch luh, n’hao nău geh.

Lâm Đồng hun hao geh 182 trong tâm rgop mât tăm, nkret njêng n’hanh tăch ndơ lŏ mir.

Wa Võ Hữu Long, Kruanh Công ty TNHH nkra njêng tăch rgâl Long Thủy ta thôn 6, xă Lộc An an gĭt, bah năm 2014 tât aƀaơ, ntŭk tăch n’hanh ntŭk luh an play sầu riêng n’gor Lâm Đồng dŭt đăp mpăn, Mô geh năm rnoh khlay sầu riêng hŭch jŭr bah dâng 40.000 prăk/kg mô lah geh tâm nu nău an kơl ngăch yor ntŭk rwăt tăch mbrơi. Lơn lah, knơm ƀư tĭng boăt nthoi nâp nâl n’hanh săk rnglăy đah doanh nghiệp n’hanh nuĭh ƀon lan, sầu riêng ntŭk aơ hôm e rmeh âk gay hun hao rnôk lĕ dơi tăch n’gluh trong tăch têh. Wa Võ Hữu Long, lah:

“Sầu riêng bah he tăch n’gluh mô dơi puh dak si mô lah koh nse lah mô dơi, yor rnôk rgâl trong tâm rgop nkra njêng ri HTX an koh play sầu riêng di khay an doanh nghiệp đŏng. N’hanh gâp tăch n’gluh djôt tât nĕ tăch ri nău dơi tâm rlong bah play sầu riêng he mư hao, dơi tâm rlong đah Thái Lan. Rnôk râng trong tâm rgop lah geh nău tâm ton kơt nĕ, rnoh khlay âk kơt nĕ. Hôm nuĭh ƀon lan tăm êng bah dih, êng nuĭh êng ƀư, nuĭh aơ ƀư uĕh  nuĭh ri ƀư m’hik n’glêh dŭt lah ndơ mô uĕh. Yor rĭ rnôk râng trong tâm rgop nkra njêng lah geh nău dơh lơn ƀon lan tăm êng, mô geh nuĭh mât uănh”.

Ta Lâm Đồng, bôk nău rgop an tâm nchră tâm rgop mât tăm, nkret njêng n’hanh tăch ndơ lŏ mir tĭng Nghị định 98 bah Chính phủ mpeh nău kơl ntrŭt nsôr hun hao kan ndrel, tâm rgop nkra njêng n’hanh tăch ndơ dơi ƀư tĭng tâm lvang 2019 tât 2023, đah dĭng lĕ nklăp 270 rmen prăk. Tâm nĕ, geh rlău 51% tơm prăk ngih dak bah ndâk njêng ƀon lan mhe n’hanh tâm rgop bah ăp bôk nău kan, nău nchrăp ƀư êng; bơi 49% rnoh prăk hôm ƀa ƀă lah prăk manh bah doanh nghiệp, HTX n’hanh nuĭh ƀon lan.

Knơm tâm rgop nkra njêng, ăp ndơ lŏ mir bah Lâm Đồng hao rnoh khlay bah 20-25%.

Wa Nguyễn Văn Châu, Groi kruanh N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan Lâm Đồng an gĭt, aƀaơ Lâm Đồng lĕ ndâk njêng n’hanh hun hao geh 182 trong tâm rgop, đah bơi 16.000 rnăk tăm n’hanh 2.445 rnăk mât rong. Nău khlay nkra njêng tă bah trong tâm rgop tâm năm 2021 geh 14 rbăn 378 rmen prăk, geh 20% dĭng lĕ rnoh khlay nkra njêng bah nău kan tuch tăm mât rong tâm n’gor. Êng biăp, bum rih hao bah 20-25% rnoh khlay ndơ nkôp đah nkra njêng way ơm. Tât aơ tay, nău kan tuch tăm ntop kơl tay, ntrŭt nsôr gay hun hao tay âk ntrong kan tâm rgop mhe, tâm di nău ŭch nkra njêng bah nuĭh ƀon lan. Wa Nguyễn Văn Châu, lah:

“Du gâl nuĭh ƀon lan lĕ tâm rgop đah doanh nghiệp, HTX rgum lĕ bah mât tăm, nkret njêng an tât tăch ndơ. Ăp ndơ tĭng trong tâm rgop dơi đăp mpăn, đăp mpăn ntŭk tăch, n’hao nău khlay, đăp mpăn uĕh kah, đăp mpăn kloh uĕh ndơ. Yơn lah, đah săk rnglăy dơi geh kơt nĕ yơn rnoh ndơ bah n’gor nar lơ hao ri nău ŭch tăch đăp mpăn tă bah tâm rgop hôme  dŭt têh. Tâm trong nchrăp rgâl tay nău kan lŏ mir lvang 2022-2025, mpôl hên pă dăp du gâl prăk gay ƀư tĭng tay pơk hvi n’hanh hun hao tay ăp trong tâm rgop nkra njêng mhe”./.

          Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja