Nkual ƀon têh Gia Nghĩa, n’gor Dak Nông ăp nar dŭt khay 8 dôl răm m’ak tâm yan lêh sầu riêng. Kônh wa ƀon lan ndrel nuĭh rwăt ta mir tơm, geh tâm ton ăp nuĭh răm rhơn. Mhe jêh tăch đah nuĭh rwăt, wa K’Sung, nuĭh Bunong, kruanh ƀon Ting Wel Đơm (xă Đăk Nia, nkual ƀon têh Gia Nghĩa) rhơn an gĭt, lĕ tăch mir sầu riêng rlău 1 ha tăm ntil Dona đah rnoh khlay 60.000 prăk/kg. Đah rnoh geh nklăp 17 tấn, năm aơ rnăk wa geh rlău 1 rmen prăk. Tĭng wa K’Sung, knơm gơih nti nău blău ơm, ƀư tĭng ăp rnăk nuĭh Yuăn jêng nău rêh bah kônh wa tâm ƀon lĕ mbrơi mbrơi hao, âk rnăk sâm geh. Ƀon geh rlău 350 rnăk, bơi 40% lah nuĭh Bunong, hôm ƀa ƀă dŭt âk lah nuĭh Yuăn, lĕ rngôch gŭ rêh tâm rnglăp, tâm kơl ndrel gay hun hao nsum.

Nău rêh bah năp jêr jŏt âk, yơn dăch aơ Đảng, Ngih dak uănh tât bah meng nĕ lah kônh wa dŭt n’hâm nti ăp rnăk nuĭh Yưan tăm cà phê, tiêu, lơn lah dăch aơ nti tay tăm sầu riêng, nsrôih gay đăp mpăn nău rêh. Kônh wa ăp rnoi nuĭh ta thôn ƀon tâm rnglăp mro gay nău rêh nar lơ hao, nar lơ hun hao.

Wa Ksrai, nuĭh Bunong, Kruanh Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xă Đăk Nia an gĭt, bah kơi 20 năm bah rnôk ndâk njêng tay n’gor Dak Nông, ndâk njêng nkual ƀon têh Gia Nghĩa, bah du xă ƀư lŏ mir xă Đăk Nia lĕ geh âk nău rgâl ngăch. Ăp trong ƀư, nău kơl an bah Đảng, Ngih dak n’hanh nău uănh tât, ntuh kơl bah ăp gưl n’gâng kan lĕ kơl ntung trong, điện, ngih sam ƀŭt, ngih dak si bah xă nar lơ uĕh. Nuĭh ƀon lan dơi gĭt đah ăp nău kơl an mpeh manh prăk, kon ntil, mpa rong jêng nkra njêng nar lơ săk rnglăy. Lơn lah, nău tâm rnglăp, du nuih n’hâm bah nuĭh ƀon lan lĕ kơl xă lôch uĕh ăp nău rƀŏng wăng sa, rêh jêng. Knơm nĕ, năm 2020, xă Đăk Nia lĕ dơi kơp dơn tâm di thôn ƀon mhe. Đảng bộ, n’gâng kan, ƀon lan xă dôl nsrôih tât dŭt năm 2024 mbra tâm di thôn ƀon mhe n’hao prêh n’hanh dŭt năm 2025 mbra tâm di thôn ƀon mhe leo lor.

Đảng, Ngih dak, ăp gưl n’gâng kan ƀon lan uănh mĭn, ntuh kơl âk nău kơl ngăn ngên an xă hun hao. Ndrel đah nĕ, kônh wa ƀon lan ăp rnoi nuĭh tâm xă tâm rnglăp, du nuih n’hâm, dŭt n’hâm gơih pah kan, nkra njêng, nti nsơm ăp ntrong kan uĕh, trong ƀư uĕh kơl nău rêh, wăng sa nar lơ hao.

Ndrel đah hun hao wăng sa, tâm ndâk njêng thôn ƀon mhe, xă tâm nkual ƀon têh Gia Nghĩa dŭt uănh khlay tât mât ndrăy, mât ăp nău khlay văn hóa way ơm. Ntŭk ntô chĭng gông dơi kônh wa ăp ƀon lan mât ndrăy, ndâk njêng ăp rmôt chĭng tĭng âk rơh năm, bah ranh tât kon se gay geh nău ndơn, mât uĕh. Nkual ƀon têh ndâk njêng ăp bôk nău rgop tâm nchră gay kônh wa ƀon lan jêng ăp ƀon nău kan cheh tanh way ơm, ƀon n’gôn ndrănh yăng, ndâk njêng ƀon pâl nđaih ntŭk gŭ rêh. Wa Quản Thị Ngọc, Groi kruanh UBND xă Đăk Nia an gĭt, ăp nău khlay văn hóa way ơm tâm rgop đah pâl nđaih, nău rhŏ lĕ rgop n’hao nău geh an nuĭh ƀon lan.

Xă dôl ƀư tĭng nău kan hun hao pâl nđaih, lĕ dơi ntop kơl bah N’gâng kan Văn hóa thông tin, bah nkual ƀon têh, ntop kơl ăp ntung trong an ăp ƀon. Bah meng nĕ, mpôl hên dơi mât geh 2 nău kan way ơm lah nău kan cheh tanh n’hanh n’gôn ndrănh, ăp khay dơi dơn dŭt âk sam ƀŭt nchăm ndơ.

Nkual ƀon têh Gia Nghĩa geh 2 xă, 6 phường, 64 thôn ƀon, tổ dân phố. ƀư tĭng bôk nău kan ndâk njêng thôn ƀon mhe, gưl ủy, n’gâng kan ƀon lan nkual ƀon têh Gia Nghĩa mĭn mro, ndrel đah tơm prăk bah Ngih dak ri an rgŏ jă soan ƀon lan, geh nău tâm ban ŭch bah nuĭh ƀon lan. Tâm rnôk ƀư tĭng ăp nău nchrăp ƀư, bôk nău kan, gưl ủy, n’gâng kan ƀon lan ta ntŭk ƀư tĭng ƀon lan ƀư tơm, mbơh kloh, tĭng trong way ƀư “ƀon lan gĭt, ƀon lan tâm nchră, ƀư lan ƀư, ƀon lan uănh nđôi”. Yor nê, âk rơh kơn nuĭh ƀon lan lĕ rƀŏng tĭng bôk nău kan đah ăp nău ƀư ngăn, tâm di đah nău dơi bah nơm. Wa Đỗ Tấn Sương, Kruanh UBND nkual ƀon têh Gia Nghĩa mĭn lah, lah an wât, ƀư an ƀon lan djăt lĕ rgŏ jă soan ƀon lan gay ntơm ndâk njêng ăp nkual thôn ƀon nâp nâl wăng sa, ndrŏng geh nău uĕh n’hanh nău tâm rŏng ta nkual ƀon têh.

Bôk năp lah thôn ƀon mhe tât thôn ƀon mhe n’hao prêh, thôn ƀon mhe leo lor ri lĕ rngôch nuĭh ƀon lan dơi dŏng. Ŭch kơt nĕ ri bôk năp nkoch trêng an nuĭh ƀon lan dơi saơ nău geh, điện trong, ngih sam ƀŭt ngih dak si hăn ndrel đah ăp rnoh ndơ ƀư, lơn lah trong hăn, ntung trong kloh uĕh. nĕ lah ăp nău nuĭh ƀon lan dơi dŏng. Aƀaơ hăn ndrel đah 3 bôk nău kan rƀŏng tĭng lam dak tay, lĕ kơl an muh măt thôn ƀon bah ăp xă mpeh tâm nkual ƀon têh geh âk nău rgâl, wăng sa hao jêng âk, dăp rgâl wăng sa, nkra njêng, nău geh hao, saơ nanê̆ kơt nĕ.

Mpeh ăp ƀon lan bah nkual ƀon têh Gia Nghĩa nar aơ, hăn ta ăp trong chay, trong bê tông lâng dơi saơ âk jay dơi ndâk ƀư kloh ueh. Ndrel đah nĕ lah âk mir cà phê, sầu riêng uĕh nđĭr, rlê play, nsĭt tay âk yan săk play. Gia Nghĩa dôl geh nău rƀŏng tât năm 2025 lĕ 2/2 xă tâm di thôn ƀon mhe n’hao prêh, tâm nĕ geh 1 xă mbra tâm di thôn ƀon mhe leo lor, lah ntŭk hăn lor n’hanh ntoh lư bah n’gor Dak Nông tâm ndâk njêng thôn ƀon mhe./.