Wa Nguyễn Trọng Ngọc geh doanh nghiệp tăch rwăt cà phê jŏ năm ta nkuăl Krông Pắk, n’gor Dak Lak. Năm e, rnôk aơ, doanh nghiệp bah wa lĕ rwăt bơi 600 tấn cà phê rlăi, dĭng lĕ prăk rgŏ jă nklăp 24 rmen prăk. Yan năm 2023-2024 aơ, bôl cà phê tâm ƀon lan dŭt âk, prăk rgop mô tŏng, yơn doanh nghiệp mhe rgum rwăt dŭt đêt. Tĭng wa Ngọc, du gâl nkô̆ nău lah nuĭh ƀon lan geh nău mĭn nkrem ndơ kâp rnoh hao, gâl êng lah rnoh cà phê rgâl đah nău hao têh, doanh nghiệp saơ geh âk nău mâp. Na nê̆, bah dŭt khay 8 tât bôk khay 12, cà phê geh âk trong hao rnoh khlay 7 nar na nao, yơn geh trong hŭch rnoh khlay 1 khay na nao. Tâm nĕ, geh nar hŭch ndal tât 7 rkeh prăk/tấn. Tâm khay 12/2023 mhe rlău, rnoh cà phê ntơm mât rnoh hao, geh rnôk hao bơi 70 rkeh prăk 1 tấn, yơn aƀaơ lŏ tâm trong hŭch. Đêt nar aơ, rnoh hŭch lĕ rlău 2 rkeh prăk/tấn. Wa Ngọc an lah, tâm rnôk ntŭk tăch jŭr hao ndal kơt aƀaơ, ri wa ŭch đah nău tăch rwăt nkrem kơt aƀaơ:

Cà phê ri pơng ngăch n’hanh geh nău mâp ngăn. Nklăp jŭr ndal ri he roh, lah tĭng rnoh ntŭk rwăt mât ri he geh du đêt mô ri tŏng prăk dŏng. Lah nsum tĭng lvang ntŭk tăch rwăt n’hanh tĭng nău gĭt bah ngâp, rwăt lor tăch bah kơi rĭng nău way ntŭk tăch dơm.

Rnoh khlay cà phê hao-hŭch đah rgâl ngăch mô knŭng ntŭl rlong doanh nghiệp. Âk nuĭh ƀon lan cà phê ri wih wah bôk rngok, mô gĭt jêng tăch dâl mô lah kâp tay ndơ hao khlay. Wa Nguyễn Thị Nguyệt ta xă Ea Yông, nkuăl Krông Pắk geh 2.900 tơm cà phê tăm srah sầu riêng. Âk năm aơ sầu riêng geh play jêng rnăk geh prăk gay kâp cà phê hao, yơn mô hŏ geh nuĭh tăch cà phê di rnôk hao khlay:

Năm 2021-2022 yơ tăch geh 35.000 prăk/1kg dơm. Yor rnôk nĕ gâp ŭch prăk, năm nĕ geh rnôk cà phê hao khlay tât 48-49.000 prăk/1kg n’hanh mĭn pơng hao tay yơn lŏ hŭch, gâp tăch chrai n’hoach an kâp dơm. Hôm năm 2022-2023 ri yơn kâp hao tât 69-70.000 prăk/1kg hôm ma mĭn pơng hao tay mư tăch ri lŏ jŭr bah dâng 65.000 prăk/kg n’hanh yor ŭch prăk lŏ an tăch. Yan năm aơ ri mô hŏ rwan nchăm, gay mĭn tay n’hanh kâp rnoh geh hao tay đŏng bât. Ŭch prăk ri he tăch dâng nĕ, rnoh hao ri kâp, rnoh jŭr ri kđôi dơm.

Tơm cà phê lah n’hâm soan hao jêng bah nkual Tây Nguyên, ngăn lah Dak Lak. Rnôk hao âk, năm 1995-1996, cà phê tă kơl Dak Lak geh rnoh hao jêng wăng sa rlău 20%/1năm. Yơn jêh âk hao âk ma cà phê ƀư geh, way lah ăp rơh jŭr hŭch jŏ jong tĭng ăp rơh khuh dôih rnon bah ăp doanh nghiệp n’hanh đại lý, khuch tât hang rbăn rnăk lŏ mir. Trong kan ta doanh nghiệp geh âk 30 năm tăch rgâl-tăch n’gluh cà phê n’hanh geh lịch mô hŏ geh năm roh dơm, wa Lê Thanh Sơn, Giám đốc Marketing Công ty TNHH XNK 2/9 (Simexco) Dak Lak an gĭt, rnoh cà phê hao âk, rnoh rgâl khlay âk, doanh nghiệp lơ uănh khlay ăp trong gay mât uănh nău mâp. Kơt yan năm aơ, nău tâm pleh prăk ngăch dŭt khlay, gay tâm di đah nău hŭch dơi geh:

Yan năm 2023-2024, mpôl hên geh âk trong gay m’hâm ƀư dơi tĭng tâm ban nău mât uănh nău mâp mpeh rnoh khlay, rwăt ndơ đah âk trong êng êng, nkre ƀư nkra njêng, tăch n’gluh dâl ta ntŭk n’hanh ntrôl ngăch tâm pleh prăk. Rlău ma nĕ, ntrôl ngăch ăơ nău rgum rwăt cà phê rlăi, n’hanh mât rnoh rwăt khlay an kônh wa ta yan năm aơ.

Lam n’gor Dak Lak aƀaơ geh 213.000 ha cà phê, rnoh geh năm 2023-2024 aơ geh 580.000 tấn cà phê. Rnoh geh cà phê tăch n’gluh bah n’gor nchrăp geh ta rnoh 330.000 tấn. Lah rnoh khlay ta rnoh khlay kơt aƀaơ n’hanh rgâl đêt tâm khay tât, prăk geh tăch n’gluh cà phê dơi geh tât 900 rkeh đôlar. Tâm ban đah dŏng geh nău mhe bah ntŭk tăch, Dak Lak hôm e tĭng trong n’hao n’ăp săk geh n’hanh uĕh kah ndơ, n’hao wăch rgum ntuh kơl an nkret njêng jru. Uănh uĕh kah grăp cà phê rlăi n’hanh hao rnoh nkret njêng jru lah trong mât nâp nâl bah nău kan ndoh ndơ, dêr ăp nău mâp bah ntŭk tăch rwăt.