Yuh Nguyễn Thị Kim Việt ta nkual ƀon têh Kon Tum, nar dŭt pơh ndrel đah rnăk wâl hăn Măng Đen pâl nđaih n’hanh gŭ ta homsstay gay uănh trôk nar kloh uĕh, ntŭk ntô rngot rngăt. Ôi ơm dâk bĭch nklang bri n’ho, wơt luh măt nar ôi ơm ta yôk prêh tâm trôk nar uĕh nđik, yuh Nguyễn Thị Kim Việt saơ ăp nău ŏk r’ah roh ƀhuai.

N’hâm nsôr dơh aih, he mô mĭn âk ntil nău, saơ uĕh aih nuih n’hâm săk jăn.

Đah nô Đào Hữu Bảo, năch ta Đông Anh, nkual ƀon têh Hà Nội, jêh 4 nar rlet rlău ta Măng Đên nău uĕh n’hanh trôk nar ta aơ lĕ ƀư nô ŭch ngăn:

Băng: Gâp rlet rlău yôk n’ho, yôk cam n’hanh ăp ntŭk tăm nkao anh đào. Rơh bôk năp tât ta aơ, bri dak, neh ntu dŭt uĕh. Knŭng ŭch gŭ ta aơ, mô ŭch sĭt.

Măng Đen lah săk kuăl ntoh bah nău moh bah nuĭh Xê Đăng: “T’măng Deeng”, lah nkual neh rđŭng n’hanh têh hvi, yơn lŏ gŭ ta yôk bri prêh. Jâng nsân têh bah Kon Plông bôk năp lah bri, nkŭm bah bri geh bơi 82% rnoh neh hon êng, prêh ngăn lam dak. Ta aơ hôm mât nău geh êng bah bri, si gle uĕh nđik khlay. Măng Đen hôm lah nkual neh “7 n’glău 3 dak leng” dŭt uĕh đah dak leng Đăk Ke, Pa Sỹ, Lô Ba; n’glău Toong Đam, Toong Zơri, Toong Pô... Aơ lah nău dơh an hun hao pâl nđaih rlu rlău. Yor rĭ mô đêt nuĭh ntŭk ngai săch gŭ ta Măng Đen yor ntŭk aơ dơh rêh, dơh ƀư sa.

Nô Nguyễn Hữu Hoàng Ân, ƀon tơm ta Nghệ An, aƀaơ dôl tăch ntil ndơ Homstay n’hanh jay ngêt sa ta Măng Đen nkoch:

Tă aơ 9 khay 2 ur sai geh nău nchrăp hăn Úc, lŏ joi tâm bản đồ ăp ntŭk ma gâm mô hŏ hăn. Mô gĭt lŏ geh du ntŭk dŭt uĕh, rngot rngăt, uĕh lăng kơt nĕ. N’hanh rnôk bôk năp tât ta aơ saơ moh ndơ tâm di đah nơm, pơng geh he tâm nĕ jêng hăn ndrel đah pơng hun hao, mât ndrăy Măng Đen. Ta Măng Đen tĭng êng bah Ân ri an mât ntŭk ntô gŭ âm, ntŭk ntô uĕh nđĭr.

Măng Đen aƀaơ dôl wăch rgum 174 Doanh nghiệp pah kan ta ăp ntil nău pâl nđaih, rhŏ năp ngêt sa tăch rgâl, lŏ mir công nghệ mhe n’hanh tơm dak si. Tĭng wa Bùi Viết Hà, Kruanh Rmôt pâl nđaih Măng Đen, mĭn ntŭk ntô bri dak uĕh, trôk nar nđik, kloh uĕh wăr năm lah nău dơh bah Măng Đen jêng ăp doanh nghiệp tâm Rmôt lĕ tâm ban ŭch hun hao Măng Đen jêng nkual rlu rlău, nsong pâl, yơn mô ƀư roh nău uĕh ơm geh bah pơng. Yor nê lĕ rngôch ntŭk tăch rgâl pâl nđaih ta Măng Đen dơi đă pă an Kôp nău uănh ngơi tâm pâl nđaih an nuĭh kan, năch pâl nđaih gĭt n’hanh ƀư tĭng. Knơm nĕ lĕ jêng nău wât an lĕ rngôch nuĭh ƀon lan n’hanh năch pâl nđaih tâm nău mât njrăng ntŭk ntô gŭ âm.

Dŭt uĕh bah Măng Đen lah trôk nar. Geh âk nuĭh khân pơng tât ta aơ, ôi ơm khân pơng ntrŭp ntô jôt hăn jâng, khân pơng tăng sĭm ndrâu, geh rnôk saơ dôk, prok nchoăt ta trong. Nĕ lah nău khlay mô hŏ ntŭk dơi geh. Dŭt lah rhơn ăp nuĭh năch tât Măng Đen ăp nuĭh wât mât uănh ntŭk gŭ rêh. Geh ăp ôi khân pơng saơ he hăn tăm tơm si, khân pơng hăn tăm đŏng.

Wa Đặng Quang Hà, Kruanh UBND nkuăl Kon Plông an gĭt, aƀaơ, nkual pâl nđaih sinh thái Măng Đen tâm trong pâl nđaih “Trong uĕh nđĭr Tây Nguyên” lĕ dơi boăt nthoi đah trong pâl nđaih “Trong drăp ndơ yău miền Trung” n’hanh “Trong hăn ơm Hồ Chí Minh”. Nkuăl nchrŏng trong hun hao nău kan pâl nđaih jêng nău kan wăng sa khlay, âk naư uĕh, geh soan tâm rlong âk, boăt nthoi n’hanh ntrôl ăp nău kan, âk ntil êng ndrel hun hao. Gay dơi ƀư nău aơ, nkuăl mbra joi ăp nău dơh mpeh trôk nar, ntŭk ntô geh ơm n’hanh nău uĕh văn hóa way ơm geh âk nău uĕh ta ntŭk, tŏng ăp hun hao nâp nâl.

Băng: Aƀaơ, Thủ tướng Chính phủ uănh an dăp rgum nkual pâl nđaih Măng Đen ri nkuăl dôl tâm rgop đah n’gor gay mbơh ƀư dăp rgum pă nkual, nchrăp ndơ ƀư gay wăch rgum ntuh kơl. Đah nău rƀŏng tĭng di trong nchrŏng hun hao nkual pâl nđaih Măng Đen jêng nkual ƀon têh tâm bri n’hanh mât njrăng ntŭk ntô bri. Lơn lah ntŭk ntô bri gay hun hao nâp nâl an nkual pâl nđaih sinh thái lam dak Măng Đen.

Trôk nar mih sial đăp mpăn wăr năm n’hanh nău uĕh ơm ndrel đah nău uănh tât ntuh kơl tâm di bah n’gâng kan ta ntŭk n’hanh doanh nghiệp, Măng Đen lĕ n’hanh dôl jêng ntŭk tât uĕh an năch pâl nđaih, rgop du nău uĕh ngăn lăp “Trong hăn uĕh nđĭr Tây Nguyên”.