Tsiv gri Hnuz Ntiêx têz Lox tôngv xiêz 1/5

Hnuz Ntiêx têz Lox tôngv 1/5 piz txix chor công nhân Mỹ, ntơưv thành phố công nghiệp lox Chicago li jiês sơưr tơưv txênhz. Đại hôiv Liên đoàn Lox tôngv Mỹ thôngz đhâu nghị quyết hêik mênhx: “…Txix hnuz 1/5/1886, tas nro chor công nhân six hơưv uô lox tôngv zuôr zos 8 six hơưv hâur iz hnuz”. Txix co tưz zos yênhx hnuz ntênhk chiv nhênhv thiêz phongz yaox công nhân ntiêx têz thiêz nênhs lox tôngv sâuv tas nro ntiêx têz li hnuz huôx tôngv.

Ntơưv Việt Nam, hnuz Ntiêx têz Lox tôngv xuz thơưx ciês tâu tsưr tsix trâu shông 1930. Hnuz 1/5/1930, jiês xuz thơưx ciês hâur lịch sử phongz yaox công nhân ntơưv Đông Dương, giai cấp công nhân pêz têz qơưk đros muôx Đảng Cộng sản Việt Nam chox car, tưz biểu tình đrâuv têx cêr chiê hêik tơưv sik côngv siêz cách mạng đros công nhân ntiêx têz, đros co zos sơưr tơưv txênhz tir thêir tros châuz Pháp, hêik tros châuz Pháp tsuv hlôngr đuô cxuô kror hâur uô hâux lưv, tsuv tsar ndê nhiêx hli thiêz chiê nênhs lox tôngv uô hâux lưv hâur iz hnuz 8 six hơưv xưz. Co zos kror piz xuz thơưx ciês trâu tas nro ntu 1930-1931 đros sir jos tiv zix zos phongz yaox Xô Viết-Nghệ Tĩnh.

Đhâu ciês thâuv Cách mạng hli 8 yênhx côngz, têz qơưk tâu tiêx tuk, Chủ tịch Hồ Chí Minh tưz cir sắc lệnh sôr 22 hnuz 18/2/1946 lok têx hnuz tâu so Tsiêz, ntênhk chiv nhênhv lịch sử thiêz ntênhk tôn giáo, hâur co hêik pâuz: Hnuz 1/5 zos iz hâur têx hnuz ntênhk chênhr thiêz công nhân lox tôngv tas nro têz qơưk zuôr tâu so iz hnuz thiêz tâu sơưv nhiêx hli li kuz.

Hnuz 1/5/1946, jiês xuz thơưx ciês hâur lịch sử pêz têz qơưk, Hnuz Ntiêx têz Lox tôngv tâu tsưr tsix chiv nhênhv mít-tinh lox ntơưv Thủ đô Hà Nội đros muôx 20 vạn Pêx xênhv lox tôngv đros dưv.

Nhiv no, hnuz Ntiêx têz Lox tôngv tưz zos yênhx oz giai cấp công nhân thiêz pêx xênhv lox tôngv Việt Nam li hnuz hôiv lox. No cux zos hnuz hêik tơưv sik côngv siêz thôngx ziv đros giai cấp công nhân thiêz Pêx xênhv lox tôngv tas nro ntiêx têz, sik đros tsav txênhz zênhx liv trâu hux fênhx, tự do, dân chủ thiêz hlôngr yiêz xar hôiv./.

Tòng Anh BS-Lik Thox cxêik nhênhv

Shir phaz lus nhoz chor công trường cxiv tsa chênhr ntơưv Yên Bái

Ntơưv công trường uô ntu cêr txuôk cêr Nguyễn Tất Thành đros trâu txos cêr Âu Cơ nhoz thax tsav xar Tân Thịnh, thành phố Yên Bái, chor yêz thâux xa têx chuôz lov muk lok tsik so, têx mêir cux đrox nxê ntưk uô hâux lưv, côngz nhân lox tôngv cux sir jos uô hâux lưv yênhx hnuz. No zos ntu cêr zoz thôngz zov chênhr hâur đrôngs, phưx vưv trâu pêx xênhv li muk lok thiêz paz trâu huôv tsar kinh têr-xar hôiv ntơưv tsênhv qơư tỉnh Yên Bái. Ntu cêr ntêx muôx 4 cêik cêr ntâu, plas cêr đar muôx 20 thiêr, kror thêir hâur luz đraz cêr đar muôx 10 thiêr, oz saz ntus cêr iz saz đar muôx 10 thiêr, tas nro pênhr yưv uô xar muôx 300 tiv đêiv. Njuôk xav zuôr uô tâu tiêr trâu hnuz 31/5 zuôr txos.

Zơưv Nguyễn Cảnh Tùng, nênhs sêiz shuôk uô côngz trinhx puz pâuz, nhiv no côngz trinhx tsênhv tâu sir jos uô luôv poz jêz thiêz uô cov tiêr cxiv luôs tso đêx ntưk muk. Công nhân, kỹ sư tsênhv sir jos uô cov uô tiêr tâu trơưk tsưr ziv tưz tso tơưv: “Nênhs thầu thiêz hêik pâuz sêiz kaz tsênhv tsêx trung pênhr jos luôv têx poz jêz lox trâu plas cêr thiêz kriz uô luôv chor bê tông nhựa trâu plas cêr. Taz sik, chiê uô cov huv zos lơưr kỹ thuật, pêz tsuv uô iz thênhv jux juk, iz zav li luôv tas chor puô plas C19, tsuv so 1, 2 hnuz chiê njuôk shuôk têx thông sôr kỹ thuật. Txos nhiv no, cux uô tâu trơưk tsưr ziv, viv ntux yar ntux nas cux phiv liv lok six ntâu txos kriz uô cêr, xưk li muôx nas lok mak tas nro cxuô kror hâux lưv tsuv tso tsês uô tsik tâu”.

Ntơưv công trường qơư uô hâux lưv Tỉnh ủy thiêz chor Ban đảng Yên Bái, muôx tas nro pênhr yưv uô 400 tiv đêiv ntâu, thax tsav cxiv uô đar muôx 3.500 ntâu thiêr ndis. Đhâu ntu kriz uô, côngz trinhx tưz uô tâu tas cxuô kror thiêz piz hla trâu ntu uô cov tiêr, lôngx đhok cxuô kror thiêz chuôz zênhx kỹ thuật. 100 ntâu công nhân tsênhv uô jông uô têx hâux lưv, cov tax tâu tsơưr lươngv jông tiv zix trâu côngz trinhx. Tix lâus Vũ Văn Tân, công nhân uô ốp lát hêik pâuz: “Têx qơư uô li chor ndêx khênhx, thênhv ntêir, thang máy, cxuô qơư saz đrâuv tưz tâu uô tiêr xar muôx 90%. Hâux lưv saz hâur tsêr mak tsik njiz trâus phiv liv txơưv muôx ntux yar ntux nas”.

Ntơưv tsênhv qơư cơưv tỉnh Yên Bái muôx thax tsav cxiv tsa zos 6.600 ntâu thiêr ndis, tas nro yôngx sâuv tox tsuv uô đar muôx 11.600 ntâu thiêr ndis, đros muôx pêz kror, zos iz qơư cơưv lox đar muôx 1.000 ntâu qơư jâuv. Tas nro pênhr yưv uô zos 410 tiv đêiv ntâu. Côngz trinhx no muôx tsiv gri zov chênhr hâur hâux lưv phưx vưv trâu chor xor xưv chinhr triv, vênhx huôv ntơưv tỉnh. Chor nênhs uô cux tsênhv sir jos uô cov sêi. Zơưv Trân Minh Khanh, canr bôv sêiz car công trường, puz pâuz: “Pêz tso nênhs sêiz car lơưr yênhx kror hâux lưv, qênhz yuôx jông yênhx ntu uô. Chor tos kriz uô, ban sêiz car thiêz hêik pâuz sêiz kaz mak cơưv tsik so, sêiz lax tsik so têx hâux lưv uô hâur yênhx ciêz, kho đuô cov sêi zos muôx yưv têx phiv liv. Đhâu co hêik pâuz têx hâux lưv tsuv uô hâur yênhx ciêz thiêz sêiz shuôk qênhz yuôx hâux lưv uô trơưk thôngx ziv nhoz cxuô tos”.

Ntu 2021-2025, tỉnh Yên Bái muôx 14 côngz trinhx zov chênhr, zos chor dưv anr zoz thôngz, hạ tầng hâur đrôngs, côngz trinhx công côngv, đros tas nro pênhr yưv uô muôx 5.900 tiv đêiv ntâu. Nhiv no muôx 3 dưv anr tưz uô tiêr, chor dưv anr tsênhv yuôr mak tsênhv tâu kriz uô.

Zơưv Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Ban Sêiz car Dưv anr yưv pênhr cxiv tsa tỉnh Yên Bái puz pâuz, hâu nov tỉnh thiêz Ban tsik so qênhz yuôx, hêik uô cov sêi thiêz uô cov muôx tsơưr lươngv jông. Chor nênhs thầu tâu paz zôngx ziv chiê uô cov tâu sêi têx hâux lưv: “Ban Sêiz car Dưv anr yưv pênhr cxiv tsa tỉnh Yên Bái chox kriê chor nênhs thầu khov trâu muôx ntux paz bax têx chuôz zênhx, mêir uz no, lênhx nênhs chiê uô cov tâu sêi chor dưv anr. Tiv zix, đros chor dưv anr chênhr hâur đrôngs mak tsuv sir jos uô 3 ca, 4 kíp chiê uô cov tâu tiêr uô ntêx hnuz 30/6; Tỉnh ủy thiêz Tsênhv qơư cơưv chox kriê chor nênhs thầu tsêx trung kriz uô tas nro têx hâux lưv zuôr zôngx ziv trâus đêx ngaz, sir jos uô cov tiêr uô ntêx hnuz 30/5 zuôr txos”.

Têx hnuz no, tsik muôx nas lok, công trường kruôr krơưr, têx hâux lưv sâuv tỉnh Yên Bái li chor công trường chênhr tsênhv tâu sir jos uô sêi. Chor kỹ sư, công nhân li têx sir jos uô hâux lưv đros muôx cxuô cấp hâu nov li chox kriê tsênhv paz trâu chor côngz trinhx tâu uô cov tiêr xưk li tsưr ziv tưz tso tơưv, tax tâu pêx xênhv siêz vav tok njôngr./.

Thừa Xuân-Lik Thox cxêik nhênhv

Nthuôr uô đar phôngz yaox thor hla đhâu chuôz zis pluôs nhoz ntus đriv Lai Châu

“Chuôz zis tsi xar tok txos têz qơưk têx chei paz, viv cux tsênhv yuôr ntâu chuôz zis lơưr tsênhv txov nhêv đuô zuk chuôz zis lok six ntâu”.

“Zuk tsênhv hluôk, tsênhv muôx đas jos uô nox, tsuv sir jos khưr thiêz cur tưz tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs, chiê luôs lưv chuôz zis txov nhêv đuô tâu têz qơưk paz”.

Co zos 2 hâur ntâu chuôz zis nhoz huyện ntus đriv Phong Thổ, tỉnh Lai Châu tưz sâu ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs hâur shông 2024. Nhiv no, tsôngv pêx xênhv têx cêr siz hluz siz paz sik đros hla đhâu phiv liv, cêr txov tưz nthuôr uô đêz đar nhoz cxuô jêx jok thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs hâur suôv qơư no.

Tix lâus Phàn Diếu Hồ, heir nênhs Cho, nhoz jok Nậm Lúng, xã Bản Lang, huyện Phong Thổ chuôz zis muôx 6 lênhx nênhs, taz sik tsuôk muôx 2 lênhs khưr xưz, ntâu shông lok no chuôz zis luz nênhx phênhv ntâu zos khov trâu 5 cxênhz ntâu xưv phaz liêx uô blêx iz chiv. Txix tsaz yênhx pênhr paz huôv tsar kinh tế xã hội thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz, tix lâus 2 niêv txir tưz muôz têx liêx têz hlôngr chos txir lưk hmaz lok zos txir lol tsuôk thiêz tu zus mur zuôr jiz, txix thâuv co lok chuôz zis phênhv sâu tâu iz hnuz tsar nê jux juk. Txơưv tsi tâu ntâu, taz sik tix lâus 2 niêv txir tưz uô ntơưr hla đhâu chuôz zis pluôs hâur jok, hâur xã: “Thâuv ntêx cur chuôz zis zos ziv chuôz zis pluôs hâur xã tâu 4 shông. Shông 2024, chuôz zis tưz uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs, chiê têx chuôz zis txov nhêv đuô tâu têz qơưk paz max”.

Xuz thơưx tsuôk iz cxiê chuôz zis hâur xã Bản Lang xưz, taz sik phôngz yaox uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs nhiv no tưz muôx nhoz ntâu xã hâur huyện. Iz zav li ntơưv xã tox siêz, ntus đriv Sin Suối Hồ, suôv qơư phênhv ntâu tsôngv box Hmôngz thiêz Cho uô nênhx nhoz, zos thax tsav txov nhêv đuô hur si hâur tỉnh, taz sik khov hâu nov ntơưv qơư têx sir jos, hâur shông 2024 tưz muôx 30 ntâu chuôz zis tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs, txo grêk têx ziv chuôz zis pluôs hâur xã yuôr 40% ntâu. Zơưv Lôngx Xênhv Shôngx, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Sin Suối Hồ heik pâuz: “Têx chuôz zis txov nhêv hâur thax tsav tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs tưz uô trâu lưv chuôz zis txơưr đuô hâur jok, hâur xã cơưv shâuv thiêz uô trơưk. Txix ntơư, têz qơưk zuôr muôx nzir pênhr paz trâu têx chuôz zis txơưr đuô thiêz zos đas jos cxơưz chor chuôz zis tưz hla đhâu chuôz zis pluôs sir jos huôv tsar uô nox uô hnar, muôx luz nênhx tsâu sor, vav mênhx”.

Tỉnh ntus đriv Lai Châu tâu pâuz txos zos iz hâur têx tỉnh pluôs yax hâur tas nro têz qơưk, chor chuôz zis pluôs tsênhv yuôr 20% ntâu. Thâuv ntêx, ntâu chuôz zis pêx xênhv tsênhv six tok txos têz qơưk paz. Khov cấp ủy, hâu nov thiêz têx tsưr tsix đoanx thêv sir jos fuô uô luôs hâux lưv yax kriê, vênhv tôngv thiêz uô jông têx tsênhv chei txo grêk cêr pluôs, viv li pêx xênhv tưz jux juk gra siêz tsưr ziv jênhv pâuz, sir jos huôv tsar uô nox, hla đhâu yeiz pluôs.

Thôngz sâu hâur shông 2024, tas nro tỉnh muôx 4 cxênhz ntâu chuôz zis hla đhâu chuôz zis pluôs, hâur co muôx zuôr xar 500 chuôz zis tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs. Huyện ntus đriv Phong Thổ tror zos thax tsav qơư uô ntêx nyuôs uô tâu jông luôs hâux lưv txo grêk cêr pluôs thiêz muôx ntâu lênhx pêx xênhv tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs. Pos Mai Thị Hồng Sim, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Phong Thổ heik pâuz, shông 2025 no, huyện sir jos txo grêk txix 4-5% chuôz zis pluôs, chiê têx ziv chuôz zis pluôs txo grêk tsơưs yuôr 27%: “Chiê pêx xênhv tror hla đhâu cêr pluôs truôx, tsôngv box muôx luz nênhx truôx tuk, huyện zuôr nzaz nzơưv têz qơưk têx tsaz yênhx, huôv tsar kinh tế xã hội thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz; tsaz yênhx huôv tsar kinh tế xã hội txo grêk cêr pluôs truôx thiêz cxiv tsa jêx jok yiêz. Iz chas ntơư, huyện zuôr sir jos fuô uô têx tsaz yênhx paz pêx xênhv huôv tsar uô nox, uô hnar, uô bluô nux chiê muôx luz nênhx hlôngr yiêz, vav mênhx”.

Ntâu lênhx pêx xênhv tưx uô ntơưr thor hla đhâu chuôz zis pluôs tsi tiêk zos hâu nov têx tsênhv chei paz max uô tâu, tsênhv zos tsôngv box tox siêz têx sir jos hla đhâu cêr pluôs thiêz. Têx li heik co tưz khav tinhv sơưr đơưk muôx cêr thôngx siêz, siz hluz siz paz, sir jos hla đhâu cêr txov chiê muôx luz nênhx tsâu sor, jông đuô./.

Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv