Vênhx huôv cà phê-qơư txuôk đros cxuô hêir nênhs faz Tây Nguyên huôv tsar uô nox

Ntơưv Buôn Ma Thuột, cà phê tưz yênhx iz txux chi vênhx huôv jông đros đreiv lênhx nênhs. Niêv lâul Phạm Thị Thanh Nga, nhoz TP Buôn Ma Thuột heik, tsôngv pêx xênhv nhoz no hâuk cà phê chiê qir uô têx hâux lưv hâur iz hnuz yiêz.

“Cà phê yênhx tsôngv pêx xênhv Buôn Ma Thuột iz zav nox, đêx hâuk thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx hâur niêx hnuz. Hâuk cà phê  tsi tiêk zos iz cêr cor cav, tsênhv chiê sơưr đơưk tâu siz chuôs njiz, sik thav pêv, seiz lax lok têx luôs hâux lưv uô thiêz lar heik zos jâuv sik thav pêv đros têx lênhx fôngx zưs sưv jông. Cur mak hnuz tưs tưz hâuk cà phê, co zos iz zav đêx hâuk sưv đros”.

Tsi tiêk cêr cor cav, cà phê  tsênhv zos ntâu lênhx nênhs iz zav đêx hâuk hur siêz thiêz uô trâu sơưr đơưk ndo njôngr txos zuk qơư nhoz. Lênhx hluôk tuz Ê Đê-Y Pốt Niê, txơưv tưz muk uô hâux lưv seiz njuôk shuôs, kho moz gênhk đêz vax tsêr, qơư nhoz, taz sik cux tsênhv ndo njôngr txos zuk thax tsav qơư têx cà phê hâuk kaz, tưz cxơưz cxiz tix lâus Y Pốt Niê tror lok krêz uô qơư zuôr muôs cà phê Ê Đê. Y Pốt Niê heik:

“Tiv iz zos lok têx txux chi vênhx huôv, tiv 2 txuôk đros cxơưz cxiz zuk têx xiv huv trâu sâuv ntiêx têz chiê chôngz lênhx ntâu tus pâuz txos, pêz vav chiê siêz xiv huv no tsi tiêk muôx nhoz Việt Nam, ntiêx têz lênhx tưs cux pâuz txos, lar heik zos cxơưz gra têx txux chi vênhx huôv đros trâu cà phê ziv hnuz ziv muôx suôz bê to, uô tâu trơưk sơưr đơưk siêz nhiêv”.

Đros thiêz lênhx nxeik jông gâux H’Hen Niê, cà phê zos iz kro ndo njôngr txos thâuv ntu tsênhv zâu thiêz zos iz zav đêx hâuk uô trâu sơưr đơưk muôx cêr thôngx siêz, siz chuôs njiz. Xênhz thiêz hloz lox nhoz iz jok txov nhêv hâur huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk, txix ciês thâuv tsênhv zâu, H’Hen Niê tưz sưv đros tsoz chos cà phê. Thâuv tưs heik txos cà phê mak H’Hen Niê shir phaz cơưk:

“Trơưk li Hen, cà phê zos iz kro uô trâu sơưr đơưk muôx cêr thôngx siêz, muôx cêr siz hluz, tâu siz chuôs njiz, muôx cêr seiz lax, tâu jâuv uô cê thav pêv.... Heik txos cà phê zos heik txos chor nênhs hâur tsêr cêr thôngx siêz jâuv uô cê nox hâuk, siz thav siz kriê lok cêr huôv tsar uô nox uô hnar. Hen tưz tâu hâuk pos zơưs, niêv thiêz txir lơưr têx cà phê. Tas cik sơưr nzor, thâuv keiz kuô lơưk, sơưr đơưk tưz siz hu sơưr, iz tus trâur tơưk uô jâuz mor nox, iz tus  râuz đêx đo cà phê trâu sơưr đơưk hâuk, thâuv hâuk tas, cux đo uô nzir chiê tâu gra muk hâuk uô têz pêv têx liêx têz. Txơưv muk txos trâu thax tsav tưs, suôv qơư tưs zos thâuv Hen hâuk txos cà phê mak co puôr lênhx zos iz cêr hluz, ndo yuô, uô trâu Hen ndo txos vax tsêr, ndo txos qơư nhoz, têx lênhx nênhs cxênhz jê”.

Trơưk li pos Niê Thanh Mai, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk, vênhx huôv cà phê tưz tsôngv pêx xênhv Buôn Ma Thuột iz cêr cor cav, iz zav đêx hâuk thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx hâur luz nênhx niêx hnuz.

“Đros thiêz pêz, cà phê chênhr zos vênhx huôv, chênhr zos cêr hluz, cêr thôngx siêz. Pêz pov, iz jiês tsưr tsix ntênhs hội cà phê nhiêk puôr lênhx muôx nhiêk iz kro jông txơưr tsi siz thôngx, shông no mak cà phê chênhr zos côngv thôngx txux chi vênhx huôv, cxuô heir nênhs hâur thax tsav tỉnh txux chi cêr nênhx xênhz huôx. Lar heik nthuôr uô ntâu zav, heik tsênhz mênhx lok cxuô heir nênhs luz nênhx vênhx huôv đros trâu cà phê”.

Hâur ntu têz qơưk hlôngr yiêz thiêz huôv tsar, zos lênhx nênhs tưs tâu hâuk thiêz pâuz txos têx đêx cà phê kaz Buôn Ma Thuột mak uô trâu lênhx nênhs ntơư ndo njôngr hâur đruôz siêz tsi plox. Co zos têx heik lol lênhx nênhs têk txơưx têk gruôs uô nox uô hâuk, lok cêr nênhx vênhx huôv siz paz, siz hluz, sik thôngx siêz./.

VOVTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv 

Điện Biên tsưx phưv truôx har jôngr ntông pax lâus, ndar txos huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs

Điện Biên, zos thax tsav qơư faz Bắc pêz têz qơưs, iz chas nto bê lok cxuô qơư thax tsav qơư lịch sử tir ntâuk tros châuz đrav ntêx thiêz tsênhv zos thax tsav qơư muôx pax lâus tơưs yiêz jông jav, tâu chôngz lênhx kruô nhoz cxuô qơư pâuz txos. Hâur thax tsav huyện Điện Biên, Mường Chà, Mường Ảng, Tủa Chùa..., muôx ntâu har jôngr ntông pax lâus tsênhv tâu tsưx phưv truôx thiêz hâur chêix pax lâus tơưs tưz uô trâu têx tox trôngz, câuv har ziv yiêz thiêz jông jav đuô.

Trôngz pax lâus nhoz jos Chiêu Ly, xã Sa Lông, huyện Mường Chà  muôx 5.000 tsoz ntông pax lâus; hâur ntơư muôx ntâu tsoz xar muôx 30 hnuz nhôngs. Hâur hli 3 niêx shông, têx trôngz ntông pax lâus tơưs, tưz uô trâu têx tox trôngz, câuv har co hlôngr yiêz ntâu, cxơưz cxiz tâu chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk. Chiê tsưx phưv cov tâu truôx jông têx tsiv grê co, hâu nov ntơưv qơư tưz ntâu chiv cxuô tsoz ntông pax lâus thiêz tso tơưv cxuô faz tsưr ziv tsưx phưv truôx tsik chiê px ruôr ntor. Zơưv Thox x Hồ, Chủ tịch UB xã Sa Lông, huyện Mường Chà hêik pâuz.

"Hâu nov xã tưz yax kriê tsôngv px sđ sik côngv đros tsưx phưv jôngr ntông pax lâus, lar hêik zos chor chuôz zis nhoz jê têx ntus jôngr ntông pax lâus, tsik chiê px ruôr ntor"

Nhoz đêz đrôngl Điện Biên Phủ 50 cêik cêr, ntơưv xã Ngối Cáy, huyện Mường Ảng, muôx xar 1.200 tsoz ntông pax lâus nzôngr tox trôngz, câuv har hâur thax tsav jos Nặm Cứm, thâuv txos chêix pax lâus tơưs tưz uô trâu 70 ntâu chuôz zis hâur thax tsav co, chuôs li ziv muôx luz nênhx hlôngr yiêz, tsâu sor đuô. Txơưv tsôngv px nhoz no, luz nênhx tsênhv yuôr ntâu cêr txov nhêv, taz sik đhâu ntâu tiêv lok no cux tsưx phưv truôx têx jôngr ntông pax lâus tsik trâus ruôr ntor por tsês. Zơưv Thái x Zax, iz lênhx px nhoz jos Nặm Cứm hêik pâuz nzir: 

Băng: Tsôngv px nhoz jê ntus jôngr ntông pax lâus, txơưv tsôngv px uô tsêrcux tsik ruôr ntor txos chor ntông pax lâus no. Cur cux yax kriê tsôngv hluôk sđ hâur jos tsuv đros tsưx phưv têx har jôngr ntông pax lâus tsik ruôr ntor

Đrôngl Điện Biên nhoz đruôz đraz têx trôngz ntông pax lâus tơưs yiêz, chuôs li tưz cxơưz cxiz 19 hêir nênhs nhoz thax tsav no ziv muôx cêr côngv siêz jông. Zơưv Lưv x Tsaz, Phưv Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐ huyện Mường Chà cux hêik pâuz tiêk: Hâu nov cxuô tsênhv qơư tưz pâuz tâu têx trôngz ntông pax lâus muôx tsiv grê lok huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs.

"Hâu nov huyện tưz uô jông luôs hâux lưv yax kriê tsôngv px sđ siz chos côngv đas jos, tsưr ziv tsưx phưv truôx jông jôngr ntông pax lâus hâur thax tsav xã Sa Lông thiêz tas nro thax tsav huyện. Đros co, hâu nov huyện cux tso tơưv luôs hâux lưv yax kriê px huôv tsar truôx jông jôngr ntông pax lâus txuôk đros huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs"

Hâur têx hnuz no, ntâu tsênhv qơư nhoz thax tsav tỉnh Điện Biên tsênhv taz tov huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơư txuôk đros tsiv uô thiêz huôv tsar truôx cxuô hêir nênhs tsơưs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor, cxơưz cxiz tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk, ndis uô si hâur têx hnuz kriz ntênhk hội hâur hli 3 no, cov huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv./.             

                                                Tsu cxêik nhênhv-Vũ Lợi