Actiso Sa Pa: Zav tsoz chos paz uô tâu nox jông txix sik côngv truôx jông

Sâuv chor ntar trôngz nhoz sa Pa, pov muôx chor tsoz chos nzôngr têx tox trôngz câuv har, co zos tsoz chos Actiso. Hâur ntu đrav ntêx tsuôk chos blêx iz chiv, sâu tâu tsơưs, 150 ntâu ziv chuôz zis tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz ntơưv no tưz muôx kinh têr truôx tuk thâuv sik côngv chos tsoz chos Actiso sâuv thax tsav qơư co muôx 50 héc ta. Niêv tix La Xênhv Hav, mênhx cxưx Hmôngz tưz hêik pâuz lok têx nhiêx txiêx sâu tâu: “Chos chor tsoz chos no truôx tuk đuô… Zos sâu tas nro blôngx, ntông, hâur pâuk, pax tas hur si mak kror liêx no zuôr paz sâu tâu muôx nhos 50 tsov đêiv”.

Cux xưk niêv tix La, niêv tix Nhứ Xênhv Zax tưz chos Actisô tâu muôx 7-8 shông lok no. Niêv tix Nhứ hêik, tus grê muôs truôx tuk tưz paz trâu niêv tix chuôz zis muôx luz nênhx truôx tuk ciês sâuv zuk têx ar têz:

“Zav tsoz chos no thâuv zâu cux lax tu, thâuv tưz lox lơưv mak cux zôngx ziv tu. Txos hli 4 sâu tas mav tror chos nzir jâuz krưr, txos hli 7, hli 8 tror chos Actiso, chos oz zav tsoz chos no muôx phênhv sau tâu ntâu đuô hur si”.

Kror uô tâu no zos sik côngv đros: “Têz qơưk-Nênhs khoa học-Doanh nghiệp-Pêx xênhv”.Txix ntơư, têx tsoz chos pêx xênhv uô tâu tưz muôx qơư muôs truôx thiêz tâu paz kriê tsưr hâur uô ntu uô. Zơưv Nguyễn Phú Trí, canr bôv sêiz car huôv tsar tsoz chos, công ty TraphacoSapa, puz pâuz : “Pox nhuôs kror liv thâuv chos Actiso zos tsik tsuv zok nriêr qơư muôs. Doanh nghiệp tuôx zok zuôr, huôv tsar thiêz sêiz car, txos chêix pox nhuôs muôs zôngx ziv. Tas nro tsưr ziv uô, tâu công ty paz kriê ciês ntơưv têx ar têz. Thâuv tưs pox nhuôs nus txos zuk muk paz ciês, viv li tâu pox nhuôs lok six jông siêz”.

Txix têx luôs hâux lưv sik côngv uô, muôx qơư muôs tâu truôx thiêz zos kror chênhr hâur tsưr ziv uô nox. Txix chor blôngr tâu sâu đêx huv đros, đhâu tsêr mêir uô, chor hax huv Actiso Sapa tưz tâu muôs txos trâu cxuô qơư hâur tas nro têz qơưk thiêz tâu muôs trâu nênhs sir zôngv đhâu chor qơư muôs điện tử. Tiv zix, oz zav hax huv txix kror tsiv gri no tưz zos yênhx hax huv OCOP hov 5 xuz thơưx ciês nhoz tỉnh Lào Cai. Tas nro phênhv sâu txix tsoz chos Actiso njuôk xav iz shông tâu xar muôx 10 tiv đêiv.

Lơưr zơưv Đỗ Tiến Sỹ, Giám Đốc TraphacoSapa, lênhx nênhs nhiv kruôr tâu Trung ương Hôiv Nôngx mênhx Việt nam kruôk txos zos “Pêx xênhv lênhx nênhs Khoa học” shông 2025, sik côngv huôv tsar uô nox, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx: “Hâur cxuô jiês kriê tsưr ziv huôv tsar uô, doanh nghiệp cux phêiz kênh đros pox nhuôs lok pox niêv thiêz txir nênhx muôx vax huôv siz luôs. Thâuv ntêx zos pox niêv uô, taz sik phênhv sâu tâu ho zos lênhx txir nênhs tuôr tsês, sêiz car, sir zôngv, taz sik nhiv no tsuv sik sêiz lax uô cov huv đros. Iz chas co, pêz cux phêiz kênh tsưr ziv cxêik đuôz, uô clip, yax mông sâuv mạng xar hôiv chiê hêik lok têx tsiv gri no trâu côngv thôngx sơưr đơưk  pâuz”.

Iz chas muôx liv lok kinh têr, tsưr ziv sik côngv uô nox ntơưv Sa Pa tsênhv paz muôx tâu tsiv gri xar hôiv truôx jông, thiêz cxơưz cxiz tâu trâu pox niêv thiêz txir nênhs mênhx cxưx tsơưs nênhs hâur thax tsav Sa Pa-Laox Cai muôx vax huôv siz luôs, truôx siêz huôv tsar uô nox txix chor ar têz chos tsoz chos Actiso nhoz thax tsav tox siêz./.

An Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv

Điện Biên: Krêz uô tsênhv chêi txu grês cêr pluôk txos yênhx jêx jos

Zos tỉnh tox siêz ntus đriv thax tsav qơư đar, tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs tsav 80% ntâu, hâux lưv chox jix vuv y tế txos jêx jos chiê tsôngv box tâu sir zôngv zos iz luôk hâux lưv phêv liv. Taz sik khov uô jông tsênhv chêi paz txưv txix tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos, đros tas nro cxix luôk chính trị sik côngv uô, txos nhiv no, tỉnh Điện Biên tưz nhoz hâur chor tỉnh muôx tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs cxaz chuôz BHYT siêz tiv zix tas nro têz qơưk tax 98% ntâu, njuôs xav zuôr uô tiêr hâur shông 2025 no.

          Zơưv Ly Vảng Dùng, tsôngv box xã Na Sang pheiz kênh: “Nhiv no cưr muk seiz njuôs shuôk moz mak tsi pôngz nhiêx txiêx. Têz qơưk paz ntơưr BHYT zuk tâu seiz njuôs tsi pôngz nhiêx txiêx. Moz gênhs têz qơưk paz yuôx thiêz tâu seiz njuôs tsi pôngz nhiêx”.

          Ntơưv têx qơu y tế xã, hâux lưv tsoz phưz đas jos trâu tsôngv box jê đuô, tsơưr lươngv phưx vưv cux tâu hlôngr yiêz. Lơưr y sĩ Lò Huy Trọng, Phưv tsar Trạm y tế Ma Thì Hồ, xã Na Sang, Trạm y tế Ma Thì Hồ yênhx qơư tâu chôngz chuôz zis njênhs njôngr tuôx njuôs shuôk moz. Ntơưv no, tsôngv box tâu seiz njuôs moz, muôz yuôx tsi pôngz nhiêx, tâu kho moz thiêz heik kriê tsưr ziv phax tar moz hâur têx ntu muôx moz zôngx ziv huôv xênhz: “Tsôngv box sâuv thax tsav xã tuôx seiz njuôs shuôk moz muôx ntơưr BHYT mak puôr lênhx tâu seiz njuôs shuôk thiêz muôz yuôx tsi pôngz nhiêx txiêx. Pêz cux yax mông tsưr ziv phax tar moz trâu pox nhuôk thâuv muôx têx moz huôv xênhz, thâuv moz gênhs tsuv muk qơư y tế chiê seiz njuôs shuôk thiêz kho moz”.

          Bác sĩ Phạm Giang Nam, Giám đốc Sở y tế tỉnh Điện Biên cux puz pâuz: Hâux lưv hlôngr yiêz cxix luôk y tế tiv phaz cux tưz paz muôz siêz pênhr xưv seiz njuôk shuôk moz trâu 656 cxênhz ntâu lênhx tsôngv box sâuv thax tsav, hâur co muôx tsôngv box Hmôngz thiêz Thái tsav 73% ntâu: “Y tế hâur tỉnh tror tâu yưv pênhr huôv tsar thiêz gôngr phênhv zov chênhr muôz siêz pênhr xưv tsoz phưz đas jos xuz thơưx trâu tsôngv box, tiv zix zos tsôngv box nhoz tox siêz ntus đriv. Njuôs xav txos tas shông 2025 muôx 100% trạm y tế muôx cơ sở cxuô zav taz por tuôv zênhv Bộ y tế li cui tênhv”.

          Đros hâux lưv tsoz phưz đas jos, Điện Biên cux chêx chôngk jông lok huôv tsar tsưr ziv uô nox, ndar txos txu grês cêr pluôk sei thiêz truôx vênhs. Txix 4 cxênhz 719 tỷ đeiv ntâu txix pênhr tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos ntu 2021- 2025, têx dự án paz tsiv uô kôngz nuv tâu tsov cưv krêz uô ntơưv 905 jêx jos txov nhêv tiv zix.

          Tiv zix li xã Mường Pồn, trâur nuv chos sa nhân lok zos txir suôz câur xiêr tưz krêz tơưv tsưr ziv uô yiêz trâu ntâu ziv chuôz zis tsôngv box. Tâu paz zuz nôngz, qir zuôv thiêz tsưr ziv chos, tsoz chos ho huv đros qiv hơưv ar têz nhoz no, viv li tsôngv box muôx phênhv sâu tâu truôx txix chos tsoz chos co. Pos Lò Thị Lả, tsôngv box nhoz jos Mường Pồn 2, xã Mường Pồn shir phaz heik: “Dự án chos sa nhân lok zos suôz câur nhoz jos Mường Pồn 2 mak 42 ziv chuôz zis cxaz chuôz dự án tâu têz qơưk paz zuz nôngz, qir zuôv. Chos 2 shông txos shông tiv 3, shông tiv 4 tưz qir sâu đê”.

          Đrâuv Mường Pồn, ntâu xã tox siêz txơưr hâur tỉnh Điện Biên cux tâu paz zuz nôngz, qir zuôv, tsưr ziv huôv tsar uô. Zơưv Jêz Xênhv Thox, Bí thư Đảng ủy xã Mường Toong puz pâuz: Têx trâur nuv tsiv uô yiêz paz tsôngv box muôx tsưr ziv uô jông đuô, txu grês hâux lưv khov txos tsưr ziv uô kuz: “Chính sách tưz paz zuz nôngz thiêz heik kriê tsưr ziv uô trâu tsôngv box chiê muôz siêz huôv tsar uô nox. Khov co pox nhuôk luz nênhx jux jus tâu hlôngr yiêz”.

          Khov krêz uô uô cê têx dự án, ntâu luôs hâux lưv hâur Tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok txu grês cêr pluôk ntơưv Điện Biên tưz tâu hlôngr yiêz tsênhz mênhx li: Chor ziv chuôz zis mênhx cxưx tsơưs nênhs tâu zôngv đêx huv vêv xênhz tax 94%; jêx jos muôx shux xênhz cơưv ntơưr trơưk hov hnuz nhôngs tax zuôr xar 100%; jêx jos muôx cêr yêz muk txos tsênhv qơư tax tâu 85%...njuôs xav txos tas shông 2025 no, Điện Biên zuôr uô tiêr 15/23 luôs hâux lưv hâur tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos./.

Vũ Lợi- Txâur Vax cxeik nhênhv

TÊX TSÊNHV NJIÊZ UÔ TÂU HÂUR TSAZ YÊNHX

Uô lơưr Thủ tướng Chinhr phuv Cuêz tênhv sôr 263/QĐ-TTg hnuz 22 hli 02 shông 2022 lok tso m tơưv têz qơưk tsaz yênhx cxiv tsa jêx jok yiêz ntu 2021-2025, Tsaz yênhx ntâu uô muôx 11 tsênhv njiêz, 54 jênhv vưv tsênhv tsênhz. Kriz uô sâuv thax tsav tas nro tỉnh, cik txos tas nro chor sở, nganhx, Ủy ban Mặt trận Têz qơưk Việt Nam tỉnh, chor tsưr tsix chinhr triv-xar hôiv thành viên; chor huyện, thành phố, thị xar thiêz chor xar, jêx jok.

IV. TÊX UÔ TÂU NHOZ CHOR TSAZ YÊNHX CHUYÊN ĐỀ

Ntu 2021-2025, Chinhr phuv tso tơưv 6 Tsaz yênhx chuyê đề, muôx chor Tsaz yênhx: Tsaz yênhx iz xar iz hax huv “OCOP”; Tsaz yênhx Du lịch Jêx jok đros cxiv tsa jêx jok yiêz; Tsaz yênhx Hlôngr yiêz sôr jêx jok; Tsaz yênhx Por vêv tênhv qơư jêx jok; Tsaz yênhx ngaz tuk hâur cxiv tsa jêx jok yiêz. Tỉnh Sơn La tưz tso tơưv Tsưr ziv kriz uô 06 Tsaz yênhx chuyên đề, chox kriê tsưr tsix kriz uô.

V. TÊX UÔ TÂU NHOZ CHOR LUÔS HÂUX LƯV HÂUR TSAZ YÊNHX

1. Têx uô tâu nhoz chor luôs hâux lưv

a) Luôs hâux lưv cấp thành phố, cấp huyện tax ploz tsênhr:

- Thành phố Sơn La tror uô jông jênhv vưv uô cov tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz txix shông 2019.

- Huyện Quỳnh Nhai tưz côngz jênhv, hêik pâuz tas nro 11 xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz (tax tâu muôx 100%); 03 xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz jông. Zos uô tiêr bôv luôs hâux lưv lok cxiv tsa jêx jok yiêz.

b) Tsưr ziv cấp xar uô tâu:

- Xar jêx jok yiêz: Txix shong 2021 txos 15/11/2025, tỉnh Sơn La tưz chox kriê, tsưr tsix côngz jênhv, hêik pâuz tsar ndê 25 xar tax ploz tsênhr jêx jok yiêz, xav luz đraz iz shông tsưr tsix ndê 6 xar tax ploz tsênhr iz shông (chor xar sir jos tax ploz tsênhr puôr lênhx zos xar thax tsav III, ntus đriv). Tas nro chor xar muôx Cuêz tênhv côngz jênhv tax ploz tsênhr jêx jok yiêz sâuv thax tsav ndê muôx 64 xar.

- Xar jêx jok yiêz jông: txix shông 2021 txos 15/11/2025, tỉnh Sơn La tưz chox kriê, tsưr tsix côngz jênhv, hêik pâuz ndê nzor 08 xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz jông, xav luz đraz iz shông tsưr tsix ndê nzir 02 xar uô tiêr iz shông. Tas nro chor xar muôx Cuêz tênhv uô tiêr Jêx jok yiêz jông sâuv thax tsav tỉnh ndê muôx 11 xar.

c) Tsưr ziv nhoz cấp jêx jok, Tiểu khu xav txos 15/11/2025, tỉnh Sơn La tưz muôx 82 jêx jok tau côngz jênhv uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz, hâur co muôx 28 jêx jok uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz truôx jông.

Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav Tây Bắc thiêz chi cục Kôngz nuv thiêz huôv tsar jêx jok Sơn La sik côngv kriz uô. Zâuv sơưr đơưk tror đros mnôngs lok têz qơưk tsaz yênhx cxiv tsa jêx jok yiêz shông 2025 nhoz chor tsaz yênhx txuôk nzir./.

Vừ Chu-Lik Thox cxêik nhênhv