Ntông nox txir khav tênhv tsiv grê kinh têr sâuv ar têz nxaz Lai Châu

         Txix ciês thâuv sơưr nzor, tix lâuk Ma A Kỷ oz niêv txir nhoz jos Sáy San 3, xã Nùng Nàng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu tưz gra hlâu, txiêz muk txiêr têx chês ntông chiê tsoz phưz vax txir juôx lok zos txir lê. Tix lâuk Ma A Kỷ pheiz kênh, vax txir juôx tâu chos sâuv mênhv chêx ar chos kok ntông shông 2015, lơưr huyện li dự án huôv tsar ntông nox txir thiêz tâu paz 100% nôngz zuz, qir zuôv. Đhâu 3 shông chos, vax txir juôx tưz qir tâu sâu đê jiês xuz thơưx thiêz pov muôx tsiv grê kinh têr siêz đuô ntâu jiês pir đros chos kok ntông, viv li shông 2021 tix lâuk tưz hlôngr tas nro ar chos poz cưk, kok ntông chiê chos txir juôx thiêz txos nhiv no chuôz zis tưz muôx 300 ntâu tsoz txir juôx.

          “Nhiv no chuôz zis muôx 300 ntâu tsoz txir juôx thiêz 100 ntâu tsoz tưz sâu đê tâu, txir cux jông thiêz txi ntâu. Nhiv no cur chuôz zis cux sir jos tsoz phưz xar njôngr chiv tov kaz txir zuôr lxõ thiêz jông đuô chiê paz chuôz zis muôx phênhv sâu truôx tul”.

          Muôx ntu zos ziv chuôz zis pluôk hâur jos, ntâu shông tsuôk pâuz chos poz cưk, kok ntông, shông 2018 tix lâuk Ma A Phử chuôz zis, nhoz jos Sáy San 3, xã Nùng Nàng cux tâu chính quyênx tiv phaz paz 50 tsoz txir đuôx siêr nzor. Đhâu 3 shông chos nhiv no tưz sâu đê tâu, pov muôx tsiv grê kinh têr siêz đuô lok six ntâu pir đros thâuv ntêx, tix lâuk chuôz zis cuiz tênhv hlôngr tas nro chuôz zis li mênhv chêx ar têz, vax chos chiê chos txir juôx thiêz txir đuôx.

          “Cur chuôz zis tưz chos tâu 50 ntâu tsoz thiêz nhiv no cux tưz chos cxaz mênhv chêx ndê txos zuôr xar 1 hecta. Nhiv no tưz muôx 50 tsoz sâu đêx tâu thiêz chox lok phênhv sâu 30-40 tsov đeiv đhâu thâuv yưx tas nhiêx txiêx tưz yưv. Nhiv no cur chuôz zis tsênhv chêx chôngk tsoz phưz, zuôv qir chiê txir tax tsơưr lươngv thiêz taz por yar lengx hâur shông 2024”.

          Nùng Nàng zos xã thax tsav 3 nhoz huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu thiêz cux zos tiv phaz xuz thơưx chox lok chos siv têx nôngz txir ntông. Tix mênhv chêx chos ntông nox txir tâu paz lơưr dự án qir thơưx, txos nhiv no xã tưz yax mông, vênhv tôngv tsôngv box chos tâu 60 hecta thiêz tưz muôx zuôr xar 30 hecta tsoz chos tso lok phênhv sâu. Lơưr chính quyênx xã li ntâuk grê, têx zav tsoz chos ntông nox txir puôr lênhx huv đros qiv hơưv, ar têz nhoz tiv phaz.

          Zơưv Ngô Văn Sĩ, Phưv Chủ tịch UB xã Nùng Nàng, huyện Tam Đường puz pâuz, mênhv chêx ntông nox txir chos sâuv thax tsav, tiv zix zos txir juôx nhiv no huôv tsar jông, txir jông gâux, kaz jiz. Chiê txir juôx huôv tsar truôx tul thiêz chox lok phênhv sâu trâu pox nhuôk, chính quyênx xã tsênhv đros chiz coaz chuyên môn huyện yax mông heik kriê tsôngv box tsưr ziv tsoz phưz thiêz phax tuô caz hmoz chiê taz por tsơưr lươngv cux xưk li yar lengx chiv txir ntông yiêz:

          “Thax tsav xã Nùng Nàng nhiv no muôx 47 hecta, hâur co muôx muôx nhos 23 hecta tưz sâu đê tâu. Đhâu ntâuk grê no zos têx zav tsoz chos tso lok phênhv sâu siêz trâu pox nhuôk. Têx shôngk nhiv kruôr đhâu chính quyênx xã tưz chêx chôngk yax mông pox nhuôk tsoz phưz jông mênhv chêx txir juôx tưz tâu têz qơưk paz, thôngx cxix hâur shông 2024 no xã tưz sik côngv đros phongx kôngz nuv huyện cxiv tsa trâur nuv VietGap trâu txir juôx no chiê muôz siêz chêx cuk kinh têr cux xưk li phênhv sâu trâu tsôngv box”.

          Txix qiv hơưv, ar têz jông, txos nhiv no huyện Tam Đường tưz huôv tsar tâu zuôr xar 400 hecta ntông nox txir nhoz têx xã tox siêz li: Tả Lèng, Hồ Thầu, Giang Ma, Nùng Nàng, Sơn Bình lơưr tsưr ziv tsiv uô hax huv chêx chôngk. Chiê muôz siêz tsiv grê xiv huv, chính quyênx têx xã tsênhv chêx chôngk cxơưz tiês huôv tsar, reik đros huôv tsar ju lix lơưr chiv cheix ntông nox txir tơưs pax, txi txir.

          Zơưv Hoàng Đình Quân, Giám đốc Tsênhv qơư jix vuv kôngz nuv huyện Tam Đường pheiz kênh, tas nro hueyẹn nhiv no muôx 1 cxênhz 100 hecta ntâu ntông nox txir, hâur co txir juôx, txir đuôx tsav muôx nhos 1/3 mênhv chêx. Hâux lưv chox ntông nox txir lok chos yênhx thax tsav chêx chôngk hlôngr trâu têx tsoz chos sâu tsi tâu siêz tưz gôngr phênhv uô tiêr đề án hlôngr yiêz tsoz chos kôngz nuv nhoz tiv phaz:

          “Qiv hơưv huyện cux huv đros iz cxiê zav ntông nox txir thiêz nhiv no ntơưv iz cxiê xã tox siêz zos huv đros tnông box txir li txir juôx, txir đuôx, txir khơưz. Txix têx co, phongx kôngz  nuv huyện cux xưk li tsênhv qơư jix vuv kôngz  nuv heik pox nhuôk tsuv sik côngv tsiv uô thiêz sâu zuôr. Đros têx co cux hu lơưs têx HTX, doanh nghiệp tuôx seiz shuôk, txix co paz pox nhuôk huôv tsar truôx tul thiêz muôx phênhv sâu truôx chiê hlôngr yiêz luz nênhx”

          Têx thax tsav chos ntông nox txir li txir khơưz, txir đuôx, txir juôx lok zos txir Lê zos iz luôs hâux lưv uô yiêz hâur tsiv uô kôngz nuv, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx, muôx hâux lưv uô truôx tul trâu tsôngv box têx mênhx cxưx hâur tiv phaz thiêz cxơưz tiês huôv tsar truôx vênhs têx jêx jos nhoz tox siêz./.

(K.Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Muôx phênhv sâu tâu truôx txix chos cxuô zav tsoz chos ntông nox txir thiêz tu zus kêiz đuz grêis 

Huôv tsar kinh têr ziv chuôz zis txix chos kôngz lôngk thiêz tu zus kêiz đuz grêis thiêz tsưr ziv no tsênhv zos iz kror uô huv đros, paz muôx tâu kinh têr paz trâu ntâu ziv chuôz zis nhoz xar Chiềng Tương, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La li luz nênhx. Iz zav li tix lâus Phàng Lao Ư, nhoz jok Pa Kha1 li tsưr ziv uô kinh têr txix chos ntông nox txir sâuv ar têz tox nxaz, đros trâu tu zus kêiz tso vax zos iz hâur chor ziv chuôz zis sir jos chiê huôv tsar kinh têr, muôx tâu phênhv sâu truôx tuk.

Tix lâus Phàng Láo Ư li tsưr ziv uô kinh têr nhoz kuôk đêz jok xar muôx 7 cêik cêr, nhiêv tiv zix zos vax txir chuôz thox liêz txi txir lok six ndư tsênhv txos trâu six hơưv sâu đêx, tix lâus Ư tsênhv đros chuôz zis đêx têx txir chuôz thox chiê muôs trâu chor nênhs uô lax luôv.

Đhâu thav đros tix lâus Ư, tâu pâuz, jok Pa Kha 1 muôx 1.104 ziv chuôz zis, 5.435 lênhx nênhs, 100% zos tsôngv box Hmôngz uô nênhx nhoz. Shông 2016, tix lâus Ư cơưv tiêr Đại học Công Đoàn, đhâu thâuv tơưv tsêr cơưv, tix lâus uô hâux lưv đrav Hà Nội xar muôx 3 shông, txos shông 2019, tix lâus cuêz tênhv tror lok ntơưv zuk qơư nhoz chiê huôv tsar uô nox.

Pov tâu têx kror liv txix chor ntông nox txir, tix lâus tưz hlôngr 5 héc ta ar têz chos poz cưk, chos blêx têz chiê chos txir chuôz thox liêz, txir khơưz đuz thiêz txir đuôx. Đros co, sir jos cxaz chuôz ntâu lớp kriê kỹ thuật tu têx txir ntông zos xar tsưr txix, nriêr pâuz txix têx tsưr ziv chos ntông nox txir uô tâu jông lok sir zôngv trâu tu zuk chuôz zis chor txir ntông. Đhâu 5 shông sir jos khưr uô nox, nhiv no chuôz zis 250 ntâu tsoz txir chuôz thox tưz sâu tâu muôx 4,5 tấn ntâu iz shông, gri muôs txix 14.000-20.000 đêiv iz cir, paz sâu tâu muôx 80-90 tsov đêiv. Hok txir khơưz đuz thiêz txir chuôz thox, njuôk xav zuôr txi txir thiêz sâu tâu trâu shông zuôr txos no.

Tưz tsik zos chos ntông nox txir xưz, tix lâus Ư tsênhv yưv pênhr chiê uô tsưr ziv tu zus chor kêiz đuz grêis tso hâur vax, zus muôx 150 ntâu tuk, gri muôs mak khov lơưr yênhx ntu txix 170.000-190.000 đêiv iz cir. Sir zôngv kêiz chor qir, đhâu thâuv tưz xưv lik tas, tix lâus Ư zôngv chiê zuôv trâu chor tsoz chos, paz cxênhx txuôs tâu nhiêx txiêx zuôr têx qir zuôv, paz trâu chor tsoz chos huôv tsar jông đuô. Tix lâus Ư hêik pâuz: Tsưr ziv uô kinh têr tổng hợp xuz thơưx tưz paz muôx tâu phênhv sâu truôx trâu ziv chuôz zis đros sâu tâu muôx nhos 150 tsov đêiv iz shông. Ntu zuôr txos, tix lâus zuôr kriz đar nzir thax tsav chos, sir zôngv khoa học kỹ thuật lok trâu tu têx tsoz chos thiêz tu zus chor tsiêx cxu, paz gra siêz tsơưr lươngv chor tsoz chos, tsiêx tu zus, paz muôx nzir hâux lưv uô trâu iz cxiê lênhx nênhs ntơưv thax tsav qơư.

Tix lâus Phàng Láo Ư, zos lênhx nênhs uô tâu nox jông thiêz uô ntêx hlo hâur uô nox nhoz chor hluôk nênhs tox siêz ntus điv tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, car xar, car uô. Têx uô tâu txix ziv chuôz zis li tsưr ziv uô kinh têr tưz zos yênhx qơư chix cax, uô nox jông trâu chor hluôk nênhs hâur xar cơưv shâuv, sir zôngv chiê uô trơưk huôv tsar kinh têr ziv chuôz zis, paz gra siêz phênhv sâu, sir jos uô bluô nux ciês ntơưv zuk thax tsav qơư nhoz.

 Phênhv Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc kriz uô. Muôx Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk côngv đros uô./.

Lầu Chia-Lik Thox cxêik nhênhv