Sơn La taz por thax tsav chos, muôx têx kôngz jông muôs trâu luôs 2 chas ciêz đrôngs

Đros thiêz 1,2 ha liêx têz tâu muôz ntơưr côngk nhav chos têx txir mo môngk tơưr njuôz trơưk li Vietgap, tix lâus Quàng Văn Sơn nhoz xã Chiềng Hặc, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La thâuv tưs tưz uô lơưr jông cui tinhv Vietgap:

“Đhâu thâuv sâu đê tas chiv txir mo môngk 2021, chuôz zis tưz qir txiêr yiz têx chês, tu thiêz zuôv qir trâu trơưk cui tinhv Vietgap chiê truôx tuk trâu lênhx nênhs sir zôngv”.

HTX kôngz nuv truôx tuk Chiềng Hặc, huyện Yên Châu nhiv no muôx 7 lênhx nênhs, uô 14,5 ha ntâu têz txir mo môngk trơưk cui tinhv Vietgap, tâu muôz ntơưr côngk nhav chos zav txir mo môngk tơưr njuôz. Zơưv Hà Văn Sơn, nênhs seiz car HTX heik pâuz: Têx shông xuz thơưx thâuv nhiv kruôr yênhx lix, HTX uô lơưr cui tinhv tsiv uô têx kôngz hur, kriê trâu hur tiz si sơưr đơưk hâur HTX chos, tu têx txir mo môngk trơưk li GlobalGAP. Đhâu thâuv tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos, shông 2021, HTX tưz muôs 500 tênhr ntâu txir mo môngk trâu saz Trung Quốc thiêz chor têz qơưk Trung Đông. Iz cêr shir phaz zos chiv mo môngk shông 2022 no tưz muôx đas cir muôs trâu ciêz đrôngs Hàn Quốc thiêz Nhật Bản:

“Shông no têx ciêz đrôngs sâu zuôr HTX têx kôngz phênhv ntâu zos chor ciêz đrôngs lox hâur têz qơưk thiêz ciêz đrôngs Trung Quốc thiêz shông no cux muôx đas cir zuôr muk trâu Hàn Quốc, Nhật Bản”.

Zơưv Vũ Đăng Kế, Phưv giám đốc HTX kôngz nuv Mường Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La heik: Nhiv no, têx jâuz tâuv, txir ntông nhôngk tsuv tâu tsiv uô txix thax tsav chos, têx qơư ntơư tưz tâu muôz ntơưr côngk nhav yiêz tso chei muôs trâu chor têz qơưk li: Mỹ, Ôxtrâylia, Nhật Bản, Hàn Quốc….thiêz ntu jê lok no zos Trung Quốc. Chiê têx txir mo môngk, txir tsơưz muôx têx muôs tâu trâu chor ciêz đrôngs ntâu luz têz qơưk, nhov no HTX tsênhv uô cov tiêr têx ntâuz ntơưr chiê tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos txir mo môngk:

“Nhiv no pêz muôx 52 ha têx tsoz chos ntông nox txir thiêz chor liêx têz co tsi tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos. Nhiv kruôr đhâu, Chi cục por hưv đrox tsuôs tưz tuôx thiêz njuôk tâu 12 ha chiê muôz ntơưr côngk nhav chos têx txir mo môngk. Pêz nhiv no tsênhv uô ntâuz ntơưr chiê tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos. Têx li heik no lok six zov chênhr, viv xar muôs têx txir ntông trâu luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv, hâur co muôx ciêz đrôngs Trung Quốc chênhr zos li co HTX tsuv cxiv uô qơư chos li heik sâuv”.

Zos iz hâur têx thax tsav qơư chos ntâu tsoz chos nox txir hâur tỉnh Sơn La, chor shông jê lok no, txir mo môngk, txir tsơưz Mường La ziv hnuz ziv khav tinhv tâu suôz bê thiêz muôs tâu trâu ntâu ciêz đrôngs sâuv ntiêx têz. Nhiv no, tas nro huyện muôx zuôr xar 4 cxênhz ha têz txir mo môngk, txir tsơưz, txos nhiv no, tưz cxiv uô tâu 4 qơư muôx ntơưr côngk nhav thax tsav chos.

Zơưv Nguyễn Văn Tâm, Phưv chủ tịch Ủy ban huyện Mường La heik pâuz: Chiê cxiz tiês luôs hâux lưv muôs têx kôngz trâu luôs 2 chas têz qơưk, ntơưv qơư tưz xav tinhv tsênhz mênhx tsoz chos chênhr, muôx têx muôs tâu trâu luôs 2 chas têz qơưk, zuôr co uô qơư khov chiê muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos; bax tsưr ziv thiêz nzaz nzơưv têx jông saz đrâuv li: Doanh nghiệp, tỉnh thiêz Bộ, ngênhx T.Ư têx cêr paz max chiê uô têx luôs hâux lưv li heik sâuv:

“Đros thiêz têx xiv huv tưz tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos thiêz tsiv uô lơưr cui tinhv Vietgap mak tâu ntâu đuô 2, 3 bâus pir li thâuv ntêx. Iz zav li chor txir mo môngk, tsi uô trơưk cui tinhv Vietgap zos 5 cxênhz đeiv iz cir taz sik uô trơưk tsưr ziv sâuv mak gri ndê txos 15 cxênhz, 20 cxênhz đeiv iz cir. Lơưr Bộ Kôngz nuv cux iz zav li tỉnh tsưr ziv, Mường La xav tinhv 2 zav tsoz chos nox txir chênhr zos txir tsơưz thiêz mo môngk. Hâur huyện tsưr ziv huôv tsar kinh tế-xã hội tsênhv cxiz sir jos uô têx ntâuz ntơưr côngk nhav thax tsav chos thiêz njuôk hov thax tsav chos, tu têx txir mo môngk, txir tsơưz”.

Txix têx cui tinhv ziv hnuz ziv ntov lok sâuv seiz car tsơưr lươngv kôngz nuv, nhiv kruôr no, Ủy ban tỉnh Sơn La tưz tso tơưv tsưr ziv yênhx lix, seiz car, seiz kaz thax tsav chos, qơư tsiv uô, ntiv têx xiv huv muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk hâur thax tsav tỉnh ntu 2022-2025. Sở Kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz cux tưz muôx ntơưr fuô kriê cxuô thax tsav qơư sâu bê qơư chos thiêz tsiv uô, ntiv têx huv heik sâuv tưz tâu muôz ntơưr côngk nhav muôx zoz qơưx muôs têx kôngz hâur niêx shông chiê qênhz yuôx, seiz kaz; sir jos kriê têx tsưr ziv tsiv uô trơưk cui tinhv phưx vưv muôs trâu luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv./.

(Hạnh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Điện Biên: Kriz uô cxax yuôx vắc xin phax moz Covid-19 trâu chor nhuôs zâu txix 5 txos tsik tâu muôx 12 shông lơưr tsưr ziv “Kênhz thiêz truôx”

Tsêr cơưv cxênhx iz xar Thanh Luông, huyện Điện Biên muôx tas nro 537 lênhx shux xênhz. Pos Phạm Thị Hằng, nênhs sêiz car Tsêr cơưv Cxênhx iz xar Thanh Luông, puz pâuz: tiv zos qơư kriz uô cxax yuôx xuz thơưx ciês ntơưv tỉnh thiêz cux zos qơư kriz uô siv cxax yuôx viv li côngz xưv bax lok cxuô zav tâu tsêr cơưv bax uô lok six jông txix ntâu hnuz lok no. Shux xênhz puôr lênhx tâu phêiz qơư, nhoz siz cêv kuôk, njuôk shuôk jông lok đas jos uô ntêx thâuv zuôr cxax yuôx. Tas nro shux xênhz hâur bê ntơưr cxax yuôx vắc xin phax moz Covid-19 tưz tâu tsêr cơưv ntơưr zuôr ziv chênhv thiêz tâu chor uô niêv uô txir thôngx ziv chiê cxax yuôx.

“Saz tsêr cơưv ntơưr mak pêz tưz yax kriê, hêik trâu tas nro shux xênhz niêv, txir pâuz txos hâux lưv cxax yuôx thiêz 100% shux xênhz niêv txir puôr lênhx thôngx ziv chiê zuk têx mê nhuôv cxax yuôx. Chor shux xênhz cux lok six shir phaz, thâuv cxax tas pêz cux njiz thiêz nus mak shux xênhz cux hêik pâuz tsik muôx yưv têx phiv liv tưs”.

Zơưv Nguyễn Thế Cường, Giám đốc Tsênhv qơư Y têr huyện Điện Biên puz pâuz: đrâuv Tsêr cơưv cxênhx iz xar Thanh Luông, taz viv cux tưz kriz uô cxax yuôx vắc xin phax moz Covid-19 trâu shux xênhz Tsêr cơưv cxênhx iz xar Thanh Nưa. Tas nro chor canr bôv uô côngz xưv cxax yuôx tưz puôr lênhx tâu kruôz kriê jông, muôx nzir txơưx jênhv, tsuôk tsưr tsix cxax yuôx thâuv tưz taz por tâu ngaz tuk. Ntơưv têx qơư cxax yuôx puôr lênhx bax cxix cxuô têx yuôx thiêz chuôz zênhx chiê chơưv paz tâu ciês zos muôx yưv têx phiv liv tưs…

“Tsưr ziv zos cxax txos tưs mak ngaz tuk txos co. Đros chor nhuôs zâu trâus moz Covid-19 tsik tâu muôx 3 hli mak nhiv no tsik tâu cxax yuôx, hok tas nro chor nhuôs txơưr mak puôr lênhx muôx chuôz zis, tsêr cơưv ntơưr thôngx ziv đros mak pêz zuôr cxax yuôx hur si. Txix nriêr pâuz lok bê ntơưr txos njuôk shuôk đas jos, hâux lưv cxax yuôx puôr lênhx tâu kriz uô huv zos lơưr Bôv Y têr tưz hêik kriê zos uô kênhz taz sik truôx jông”.

Tỉnh Điện Biên tưz tâu phêiz muôz 12.200 côngz yuôx vắc xin Moderna, chiê zôngv cxax trâu chor nhuôs txix 5 txos tsik tâu muôx 12 shông. Zơưv Phạm Giang Nam, Giám đốc Sở Y têr tỉnh Điện Biên puz pâuz: Nganhx Y têr tưz kriz uô qênhz yuôx, nriêr pâuz uô bê ntơưr chor nhuôs zâu txix 5 txos tsik tâu muôx 12 shông ntơưv cxuô thax tsav qơư. Txos trâu nhiv no tưz uô tâu bê ntơưr muôx 101.370 lênhx nhuôs txâuk cxuô kror chiê cxax yuôx vắc xin. Chor uô niêv, uô txir thôngx ziv cxax yuôx trâu chor mê nhuôs hâur hnuz nhôngs txix 5 txos tsik tâu muôx 12 shông sâuv thax tsav tỉnh cxax yuôx vắc xin phax moz Covid-19 muôx txos 95% ntâu. Nhiv no tỉnh tsênhv tror njuôk xav têx yuôx vắc xin tsuv muôx chiê xa trâu Bôv Y têr pâuz chiê kriz uô cxax yuôx hâur tas nro thax tsav tỉnh:

“Tsưr ziv zos cxax txos tưs mak cxax cov tas thiêz ngaz tuk txos co, tsik uô sêi, cxax ntâu li ntu uô ntêx lơưv. Lok côngz xưv chơưv paz mak puôr lênhx muôx yêz lox nhoz tok trơưr ntơưv têx qơư cxax. Nhiv kruôr đhâu tỉnh tưz tâu muôz phêiz 12.200 côngz yuôx vắc xin mak tưz muôz phêiz trâu chor thax tsav qơư zov chênhr zos thành phố  Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên, huyện Tuần Giáo thiêz Mường Ảng thiêz nhiv no muôx oz huyện kriz uô cxax yuôx zos Mường Ảng thiêz Điện Biên. Huyện Mường Ảng muôx 3 kror qơư cxax yuôx, huyện Tuần Giáo thiêz thành phố Điện Biên Phủ cux piz kriz uô cxax yuôx txix hnuz 20/4. Zuôr txos no tâu muôz nzir 37.000 côngz yuôx vắc xin thiêz mak pêz zuôr kriz uô cxax yuôx hâur chor hnuz zuôr txos no”./.

(Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv)