Câuk mov shôngz chax chês hâur tsôngv box Hà Nhì Mường Nhé li luz nênhx

Txix thâuv ntêx txos nhiv no, luz mov shôngz chax chês tưz reik đros đreiv thiêz tsôngv box Hà Nhì nhoz huyện ntus đriv Mường Nhé- Điện Biên li luz nênhx.

          Luz mov no txir nênhx, pox niêv puôr lênhx zôngv chiê ntông their ntux yar ntux nas; thâuv muk uô liêx uô têz. Thâuv ntông trâus ntuz nas lok mak zuôr tâu đei sâuv nzeix kror chuz cov kruôr, cê truôx đuô zôngv tâu 2,3 shông. Tiv zix, lơưr nênhs Hà Nhì li phongz qơưx, thâuv nhuôv nxeik muk zuôr txir, đrâuv hnhar zuk mênhx cxưx li tsôngv yo chax chês, trik luz cơưv mak tsuv ntông luz mov shôngz thiêz tsi chiê mov trâus pôngz thâuv muk uô nhaz yiêz.

          Niêv lâuk Chang Khò Pớ, jos Sen Thượng, xã Sen Thượng, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên puz pâuz: “Thâuv nhuôv nxeik muk uô nhaz, niêv txir tsuv bax iz lênhx iz luz mov. Thâuv mê nhuôv muk uô nhaz tsuv ntông luz mov no txix ntơưv niêv teik zơưv txir tsêr muk txos ciês niêv pos zơưv txir tsêr chiê uô ntênhs yôngz, viv li tsuv khơưk tsês cov jông, viv luz mov reik đros đreiv tsôngv box Hà Nhì li cêr nênhx jông”.

          Tsi xưk li nênhs Choz Tsiz li luz mov, tsôngv box Hà Nhì li luz mov shôngz zâu đuô thiêz tâu uô yênhx iz zav txơưr. Tâu zôngv shôngz pêv har jôngr uô. Zav shôngz no tsi zôngx ziv trâus lor, trâus tơưs, tsi trâus caz tho nox: “Chiê uô tâu mov, lênhx txir nênhx tsuv muk pêv har jôngr xeir têx tsoz shôngz tsi trâus lor, tsi trâus caz tho nox txiêr lok uô. Txiêr tâu lok mak muôz jiêz kruôr, joz shôngz cov jông chiê uô mov. 3 hnuz thiêx uô tâu iz luz mov”...

          Lơưr zơưv Chang Chang Sinh, lênhx nênhs pâuz ntâu lok vênhx huôv Hà Nhì nhoz jos Sen Thượng: luz mov shôngz reik đros đreiv thiêz tsôngv box Hà Nhì li luz nênhx, viv li tsôngv box txơưx uô mov txix nzor.

          Zơưv Sinh tưz shâuv uô mov txix zuk zơưv thiêz zuk txir thiêz tâu 12 shông hnuz nhôngs zơưv tưz txơưx uô. Txos nhiv no, zơưv tsênhv tuôr tsês hâux lưv no. Đrâuv uô phưx vưv chuôz zis, zơưv Sinh tsênhv uô lơưr tsôngv box hâur jos, têx tuêv vênhx ziv li zoz qơưx, grê chungz fênhx 300 cxênhz đeiv iz luz mov. Txix muôs mov, zơưv Sinh chuôz zis cê muôx cxaz phênhv sâu, cê gôngr phênhv tuôr tsês zuk mênhx cxưx vênhx huôv jông.

          Taz sik, zơưv Sinh tsênhv cxơưx zuk mênhx cxưx li hâux lưv uô mov shôngz zuôr trâus pôngz plox, viv nhoz jos Sen Thượng nhiv no muôx zuôr xar 100 ziv chuôz zis, 100% zos tsôngv box mênhx cxưx Hà Nhì taz sik tsuôk muôx 2,3 lênhx nênhs xưk li zơưv Sinh tsênhv txơưx uô mov. Têx lênhx nênhs txơưx uô nhiv no tưz lâuk, yuôr chor hluôk nhiv no tsi xar shâuv uô, viv xã hội huôv tsar, muôx ntâu zav mov txơưr tâu uô txix têx chuôz zênhx huv đros đuô.

          Chiê nênhs Hà Nhì li hâux lưv uô mov chax chês tsi trâus pôngz plox, zơưv Chang Chang Sinh truôx siêz kriê trâu lênhx tưs xar cơưv shâuv uô: “Cxênhx hluôk nênhs nhiv no, lênhx tưs xar shâuv uô mak tuôx cơưv. Cur jông siêz kriê chiê sik đros tuôr tsês mênhx cxưx Hà Nhì li vênhx huôv jông”.

          Zơưv Chang Chang Sinh thiêz têx lênhx nênhs nhiêv txos vênhx huôv Hà Nhì li siêz xar njôngr zos tuôr tsês, phuôx huiz tâu hâux lưv uô mov chax chês. Chiê têx luz mov no thâuv tưs cux đros đreiv thiêz tsôngv box muk uô liêx uô têz, xa gâux nhaz muk zuôr txir, zos tsôngv box Hà Nhì li cêr vênhx huôv jông tâu tuôr tsês txix ntâu tiêv nênhs txơưr./.

Tòng Anh-Txâur Vax cxeik nhênhv

Tuôr truôx zuk hêir nênhs Êđê luôs hâux lưv ntok ntâuz

Xênhz zus hloz lox hâur chuôz zis uô luôs hâux lưv ntok ntâuz, txix thâuv tsênhv zâu, pos H’Jih Ayun tưz tâu lênhx niêv kriê xơưk pax ntâuz, ntok ntâuz, muôz ntâuz trâuk gax xơưk tsôngk tiêz, tsôngk yo hnar. Txơưv khưr uô kôngz lôngk, luz nênhx txov nhêv njuôr, pos H’Jih Ayun cux truôx siêz khươk tsês zuk hêir nênhs têx luôs hâux lưv ntok ntâuz muôx đros đrêiv hâur luz nênhx txos trâu nhiv no tsik chiê pôngz plox. pos H’Jih Ayun cux hêik pâuz tiêk: Tsuôk zos chor hluôk nhiv no, nhiêv txos hêir nênhs Êđê têx vênhx huôv, txux chi cxôngx nzor, pos H’Jih Ayun cux sir tas đas jos tsưr ziv kriê trâu sơưr đơưk:“Shông no cux muôx 67 shông hnuz nhôngs. Hâur ntu đrav ntêx, cur cux uô hâux lưv đros hợp tác xã ntok ntâuz, hâur zuk huyện cux li oz chas huyện. Xuz thơưx, cur kriê ntok ntâuz hâur tsênhv qơư kriê uô hâux lưv tỉnh txix shông 2008. Xav kror đruôz đraz, iz shông kriê oz lớp cơưv.

PosH’Jih Ayun, cxuô đêiv ntâuz ntok tâu txêix pax jông jav txơưr tsik siz thôngx thiêz huv đros hêir nênhhs co luz nênhx nox nhoz muk lok hâur niêx hnuz. Chênhr zos li hêik ntơư, luôs hâux lưv ntok ntâuz ziv cxơưz cxiz tâu posH’Jih Ayun truôx siêz khơưk tsês hêir nênhs Ê Đê têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor muôx đros đrêiv hâur luz nênhx. Pos H’Jih Ayun shir phaz lul hêik pâuz: “Pêz zos iz lênhx pox niêv kriê cơưv uô hâux lưv, cux njiz ntâu phiv liv, viv cêr muk lok đêz; taz sik pêz cux shir phaz lul. Viv khơưk tsês tâu zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor. Cur cux uô tsâus trâu Têz qơưs, uô tsâus tsênhv qơư kriê uô hâux lưv tỉnh, huyện, cux paz cxơưz cxiz cur zok nriêr, khơưk tsêszuk hêir nênhs têx vênhx huôv jông cxôngx nzor tsik chiê pôngz plox”

Pos H’Hương Niê, nhoz xã Ea Tul, cux tâu pos H Jih Ayun kriê cơưv ntok ntâuz, khơưk tsês zuk hêir nênhs têx vênhx huôv jông cxôngx nzor. Pos H’Hương Niê shir phaz lul hêik pâuz: “Hâur hêir nênhs Ê Đê têx jêx jos, tsuôk chor lâuk hnuz nhôngs siêz thiêx pâuz ntok ntâuz, xơưk tsôngk tiêz, tsôngk yo; chor hluôk nhiv no tsik pov x lênhx nênhs tưs pâuz ntok ntâuz. Chênhr zos li hêik ntơư, đhâu cơưv tas ntơưr lớp 12, cur thiêx truôx siêz cơưv shâuv luôs hâux lưv ntok ntâuz trâu tsêr cơưv cao đẳng; đhâu cơưv tas, cur thiêx lok cơưv nzir ntơưv chor lâuk hâur jos”

          Tsuv uô li chas cov cxuô zav ntâuz ntok tâu txêix pax jông jav, yênhx hêir nênhs Ê Đê iz zav hax huv tsiv grê muôs trâu tsôngv kruô tuôx ndis shuôk têz qơưs; txix têx tsưr ziv, siêz xar co tưz cxươz cxiz trâu pos H’Jih ziv ntok tâu ntâu zav ntâuz huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Zơưv Thành Trung – iz lênhx kruô nhoz đrôngl Thành phố Hồ Chí Minh tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs txos thax tsav qơư no hêik pâuz: “Cur cux zos iz lênhx nhiêv cxuô zav tsôngk tiêz, tsôngk yo thiêz sêiz pov têx ntâuz ntok tâu txêix pax jông jav cxôngx nzor no, cur cux nhiêv hênhr thiêz chor ntâuz ntok no huv đros tsôngk kruô siêz nhiêv”

Hâur ntu zok nriêr, khơưk tsês zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor li pos H’Jih Ayun, tsôngv nxêk hluôk sđ tsuv cơưv shâuv thiêz tuôr tsês zuk hêir nênhs Ê ĐÊ luôs hâux lưv ntok ntâuz cov muôx đros đrêiv hâur luz nênhx tsik chiê pôngz plox./.

Tsu cxêik nhênhv-Zawut  Tây Nguyên