Ntu “Krêz cêr Trường Sơn muk tir ntâuk tros châuz” nhoz trơưr hâur lênhx lính Trường Sơn li siêz tsi plox

Đros bộ đội lâuk Lê Hồng Đĩnh, têx shông khưr krêz cêr Trường Sơn chiê muk tir ntâuk tros châuz thâuv tưs cux nhoz trơưr hâur zơưv siêz tsi plox.

          Txix xã Toàn Thắng, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên, shông 1967, thâuv cơưv tiêr lớp 10, lơưr Hloz Hôx li luk hu lơưs tas nro tsôngv box sơưr cêr muk tir ntâuk tros châuz, zơưv Đĩnh uô ntơưr thor muk uô bộ đội thiêz tâu lok Sư đoàn Bộ binh 308 kriê cxaz tơưv txênhz ntơưv Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc. Xiêz 4 Tsiêz shông 1968, đoàn quân uô ntêx nyuôk 308 krêz jiês krêz cêr Trường Sơn muk faz Nam tir ntâuk tros. Zơưv thiêz đồng đội iz lênhx iz luz hnaz hnhar 35-38 cir muôx cxur, fov, hlâu, yuôx cxuô zav muk yênhx hnuz hmo 2,3 châuv cei cêr tsi pâuz liv, tsuôk xar njôngr muk tir ntâuk tros châuz chơưv paz têz qơưk. Đhâu zuôr xar 4 luz hlik muk tsi so, Tiểu đoàn 320 tưz muk txos Quảng Trị. Quảng Trị zos thax tsav qơư lok six coaz tsôngv hâur jiês tir ntâuk tros châuz Mỹ, zos qơư cêv kuôk 2 thax tsav faz Nam thiêz faz Bắc txix thâuv cir Hiệp định Giơnevơ. Hâur jiês tơưv txênhz cheix ntux yiêz-ntux sor shông 1972 mak Quảng Trị zos tỉnh xuz thơưx tâu tiêx tul. Đros zênhx liv no pêz zuôv Mỹ tsuv thôngx ziv đros têx điều khoản zos pêz thix ziv đhâu jiês sik thav Paris thiêz Thành cổ Quảng Trị zos thax tsav qơư Mỹ sir jos tror txênhz cov tâu chiê tax tâu têx liv zix hâur Phêv ziv Paris: “Xuz thơưx Mỹ-Ngụy zôngv fov tuô, ntâuk pêz bộ đội txix sâuv ar txos hâur têx kror ar tsir gâuv. Đhâu co, Mỹ tror zôngv yêz za leiv bôngk ruôr hiêv tas têx kror ar, tso tsơưr tưx da cam, bôngk na pan chiê hlơưr tas nro tsôngv box”

          Shông 1972, Mỹ tror sir jos ntâuk ntơưv Quảng Trị lok six zov chênhr. Zơưv Đĩnh ndo tiv zix zos hnuz 15/4/1972, Mỹ leiv bôngk ntâu zov chênhr lok trâu Quảng Trị chiê ruôr hiêv pêz bộ đội li têx kror ar. Zơưv Đĩnh li tiểu đoàn 320 pheiz uô têx saz chiê sir jos tơưv txênhz txix 4 six sơưr nzor tas 3 six zar hnuz keix, txơưv lưx lươngv muôx ntâu lênhx nênhs trâus saz trâus tuôs, taz sik pêz bộ đội cux truôx siêz tuôr truôx thành Quảng Trị. Jiês tsav txênhz co, zơưv Đĩnh trâus saz hnhar thiêz tâu cêr nanv lok hâur Đảng ciês sâuv qơư tsav txênhz: “Đhâu jiês tsav txênhz tsi so txix 4 six tas cik txos 3 six zar hnuz keix, pa pâus tuô tsuôv tav za cxuô qơư, Mỹ tsuv khiêr gâuv. Thâuv co, đồng chí chính trị viên đại đội sơưr ntơưv trôngx kror ar thiêz côngz fur: Đồng chí Lê Hồng Đĩnh txix nhiv no yênhx lênhx đảng viên. Cur lok six jông siêz, puôs ciês nưs thiêz kuôx. Co zos ntu mak cur ndo njôngr hâur siêz tsi plox”.

          Đhâu shông 1972, zơưv Đĩnh đros taz viv tror muk paz trâu qơư tsav txênhz Thừa Thiên Huế txos hnuz tas nro thax tsav faz Nam tâu tiêx tul lok shông 1975. Phưx vưv hâur quân ngũ txos shông 1979, zơưv Lê Hồng Đĩnh hlôngr lok uô côngz xưv ntơưv Sở zaoz thôngz, vênhv teiv Sơn La thiêz so lâuk lơưr chế độ txix shông 1990.

          Zos lính Trường Sơn muôx ntu sir jos muk tir ntâuk tros, thâuv tror lok tsêr, zơưv Đĩnh lok xar lok six ntâu thâuv pov zuk thiêz têx ntâu lênhx đồng đội luz nênhx lok six txov nhêv. Đros iz lênhx lính li chinhz yênhx, shông 1994, zơưv đros iz cxiê lênhx đồng đội kuz gôngr nhiêx txiêx yênhx lix Tuêv sik hux jos Vênhv teiv Thương binh 30/4 lok yêz vênhv teiv thâux kruô, muôz hâux lưv uô trâu ntâu lênhx thương binh thiêz lơưr li tuz nhuôk. Txix chor pênhr nhiêx xuz thơưx, đhâu 20 shông ntâu, HTX- nhiv no zos Công ty CP thương binh 30/4 tưz muôx pênhr huôx tôngv ndê txos yênhx puôk tỷ đeiv, muôz hâux lưv uô thiêz phênhv sâu truôx trâu zuôr xar 50 lênhx nênhs lox tôngv. Lơưr zơưv Dương Xuân Trường, Chủ tịch Hội thôngz xor mông Trường Sơn, cêr Hồ Chí Minh tỉnh Sơn La: Zơưv Lê Hồng Đĩnh txơưv nhiv no tsi cxaz chuôz huôx tôngv muôv muôs, taz sik tsênhv sir jos cxaz chuôz têx huôx tôngv xã hội nhoz tiv phaz, nhoz hâur Hội, thâuv tưs cux moz siêz txos đồng đội thiêz têz qơưk txix têx huôx tôngv uô tsênhv tsênhz: “Zơưv thâuv tưs cux zos pêz têx bộ đội Trường Sơn li iz đeiv iêr chi cax lus. Tas nro Hội Trường Sơn 2,3 puôk lênhx thâuv heik txos zơưv Đĩnh lênhx tưs cux lok six seiz tâus. Zơưv truôx siêz tơưv txênhz, muôx siêz xar tơưv jông hâur uô cxuô côngz xưv, huôv tsar uô nox nhoz tiv phaz. Pêz thâuv tưs cux sik đros cxiv tsa têz qơưk, nôngx cxênhz yiêz nhoz qơư pêz nhoz uô nênhx”.

          77 shông hnuz nhôngs, 50 shông ntâu nhoz hâur Đảng, thương binh hov II Lê Hồng Đĩnh tưz tâu Đảng, têz qơưk khơưk muôz Huân chương kháng chiến tir ntâuk Mỹ chơưv têz qơưk hov 2, Huy chương chiến sĩ vẻ vang hov 1, Huy hiệu “Viv hâux lưv cxiv tsa thiêz huôv tsar Sơn La”, bê “Doanh nhân Việt Nam uô lơưr Hloz Hôx luk heik kriê”, đros têx cấp li ntâu ntơưr kruôk. Đros zơưv: Tâu yênhx iz lênhx lính Trường Sơn tiêv tiêv zos iz kror cur lok six txưv haox thiêz jông siêz./.

Bích Thủy-Txâur Vax cxeik nhênhv

Hnuz tir ntâuk zênhx tros châuz têz qơưs tiêx tuk nhoz trơưr chor kuz bôv đôiv lâul thiêz tsôngv box Lai Châu siêz tsik plox

Shông 1967, thâuv qơư tir ntâuk tros châuz faz Nam hla trâu ntu sơưr tơưv txênhz, lênhx tuz hluôk Hoàng Công Ngự, nhoz Nam Định, thâuv co muôx 19 shông tưz sơưr cêr muk uô tuz lênhv. Đros chor hluôk nênhs tas nro têz qơưk thâuv co, lênhx hluôk nênhs Hoàng Công Ngự tưz muk trâu faz Nam chiê đros sơưr đơưk sir jos tir ntâuk tros châuz.

Zơưv Hoàng Công Ngự, nhiv no tsênhv uô nênhx nhoz ntơưv huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu tror ndo txos:

“Pêz muk tơư muk xưz lok six phiv liv. Cur taz viv muk txix Hòa Bình tas 8 luz lhi thiêx txos trâu Cà Mau, thâuv muk mak cê tir ntâu tros châuz cê cơưv shâuv. Thâuv co mak sơưr đơưk puôr lênhx lok six sir jos, hâur siêz tsuôk xar tiêk sir jos cov têz qơưk tâu tiêx tuk, , Bắc-Nam tsuv tâu lok uô cê”.

Zos chiến sĩ Đại đôiv thôngz xor mông, nhoz Trung đoàn 10, zơưv Ngự tâu choz jênhv vưv uô cov jông hâux lưv thôngz xor mông nhoz têx qơư ntâuk tros châuz Tây Nam Bôv thiêz Cam Pu Chia. Shông 1969, thâuv hnor mông hloz Hôx tâu tas siv nênhx, txơưv tas nro Đại đôiv puôr lênhx lok six pôngz siêz thiêz khi ntâu shov ntơưv hâur siêz chiê ndo txos zơưv hloz Hôx, taz sik lênhx tưs cux truôx siêz sir jos bax trâu jiês tir ntâuk tros châuz. Zơưv taz viv tưz muôx nênhs trâus tuôs thâuv tsik tâu hu iz jiês tênhv tưs lok trâu vax tsêr hlo; muôx nênhs mak tâu tas siv nênhx tsênhv nhoz hâur têx har jôngr lâul, thâuv tưs tror thav txos, zơưv ho lok six pôngz siêz.

Zơưv Ngự puz pâuz, jiês xuz thơưx zơưv tâu tir ntâu tros châuz zos ntâuk zênhx tros châuz nhoz ntus đriv Cam Pu Chia. Jiês tir ntâuk co lok six phiv liv, sâuv ntux muôx chor bôngk tso pôngz lok, hâur ar mak muôx têx fov siz tuô chuôs tsi, muôx zơưv lênhx đại đôiv trưởng thiêz 2 lênhx chiến sĩ tưz tâu tas siv nênhx; hok zơưv mak trâus saz hnhar. Txos thâuv tâu nriêr pov, chox lok ntơưv taz viv zơưv thiêx pâuz tiêk zuk tsênhv chiêx. Thâuv tsênhv cxaz chuôz trâu chiến dịch Hồ Chí Minh thiêz tsênhv nhoz ntơưv Cần Thơ, zơưv thiêz sơưr đơưk lok six shir phaz thâuv hnor hmông zênhx liv lơưv:

“Muôx 11 six 30 phênhz tar su hnuz 30/4/1975 cur hnor sơưr đơưk hêik tiêk Dương Văn Minh tưz jênhv sưz lơưv mak sơưr đơưk lênhx tưs cux buôx têk thiêz hêik tiêk ntâuk zênhx tros châuz lơưv. Pêx xênhv ntơưv thành phố Cần Thơ tơưv chuôs tsi đrâuv cêr, txix lâul txos hluôk, lênhx tưs cux shir phaz hur si. Pêz lok cux shir phaz đros, buôx têk hêik tiêk têz qơưk tâu tiêx tuk lơưv”.

Tsik zos chor tuz lênhv cxaz chuôz ciês trâu chiến dịch Hồ Chí Minh xưz, cxuô lênhx nênhs nhoz ntơưv Lai Châu-Tây Bắc thâuv co, txơưv zos chor canr bôv uô côngz xưv, lok sik chor nênhs uô nox ciês ntơưv thax tsav qơư, hnuz têz qơưk tâu ntiêx tuk tsênhv nhoz trơưr hâur siêz tsik plox. Zơưv Phạm Ngọc Toan thiêz pos Lý Thị Lả, tsênhv nhoz ntơưv thành phố Lai Châu, tỉnh ntus đriv Lai Châu tror ndo txos:

“Thâuv cur tsênhv uô hâux lưv ntơưv tsêr kho moz huyện Tuần Giáo (Lai Châu kuz), hnuz co ndax trâu hnuz thưr 4 mak hnor mông Đaix nta suôz Việt Nam xa mông tưz ntâuk zênhx faz Nam lơưv. Tas nro tsêr kho moz Tuần Giáo, hâur co muôx chôngz lênhx nênhs moz lok trâu ntơưv luz loa nta suôz hâur tsêr kho moz chiê mnôngs xor mông co. Lênhx tưs cux shir phaz hur si, tsik xar tiêk zuôr ntâuk zênhx tâu faz Nam sêi li co”.

“Thâuv co cur tsênhv uô cưk kriê ntơưr kriê ntơưv tsêr cơưv Dào San. Cur thiêz cur tuk txir tsênhv zos gâux đrâus zuôr siz zuôr uô niêv txir, taz sik têz qơưk tsênhv hêik sơưr đơưk sir jos tir tar tros châuz txênhz têz qơưk. Viv li ưz tsuv siz ndêiv đêz. Hnuz 30/4/1975, hnor mông ntâuk zênhx faz Nam thôngx ziv têz qơưk, thâuv co cur lok six shir phaz, pâuz tiêk zuk tuk hluz tsênhv nhoz. Thâuv co mak tsik pâuz hêik li chak hlo, tsuôk pâuz tiêk shir phaz hênhr thiêz xar njôngr txos zuk tuk hluz lơưv xưz”.

Zênhx liv 30/4/1975 tưz tsik zos kror nto bê lox, mak tsênhv zos kror nhoz trơưr hâur yênhx lênhx nênhs Việt Nam siêz tsik plox, txix qơư kik txos tox siêz, txix qơư ntâuk tros châuz txos ntus đriv. Đros chor bôv đôiv lâul thiêz tsôngv box cxuô mênhx cxưx nhoz Lai Châu, ntơưr zos tas nro mênhx cxưx kror shir phaz lox, zos kror hêik txos mênhx cxưx têx sir jos, sik côngv siêz thiêz xar njôngr txos hux fênhx, tiêx tuk.

Sâuv thax tsav qơư Lai Châu hlôngr yiêz nhiv no, hnuz ntâuk zênhx faz Nam, thôngx ziv têz qơưk tưz tsik zos tâu thav txos, mak tsênhv zos kror paz cxơưz cxiz trâu cxuô cxênhx nênhs tror sir jos cxiv tsa têz qơưk cov jông jav đuô, đros sir jos tuôr truôx, por vêv jông ntus đriv têz qơưk./.

Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv