Chor nênhs nhoz Háng Pu Xi (Điên Biên) xar cov nzor truôx tuk luz nênhx đhâu trâus đêx ngaz cuôr, ar poz ruôr hiêv

Đhâu muôx jiês đêx ngaz cuôr, ar poz, jok Háng Pu Xi trâus ruôr hiêv ntâu. Chor tsêr trâus poz vâu, cuôr yôngz tas, tsuôk yuôr têx cuô ar, têx liêx têz cux trâus ar poz jêz cxuz tas thiêz muôx ntâu shôngz ntông lor vâu nhoz cxiê qơư. Jok Háng Pu Xi nhiv no njiê cxuô qơư tsuôk pov têx vax tsêr, ar têz trâus ruôr hiêv, puôk tsuôx tas, pox nhuôs njiz trâus cêr pôngz siêz ntâu. 70 ntâu ziv chuôz zis nhoz luz jok no nhiv no trâus pôngz plox tas ntâuz kror.

Zơưv Muôk Chồng Vừ ziv chuôz zis luz tsêr ntông nhiv no tsuôk yuôr iz pơưs ar nhav jơưk lơưv xưz. Hmôngr jông tsênhv tuôr tsês tâu sơưr đơưk txox siê, taz sik nhiv no kror tsênhv tuôr tsês tâu zos chêr tsôngk yo tsênhv hnar sâuv chor nênhs hâur chuôz zis luz chêr lơưv xưz: “Chor canr bôv tưz tuôx paz trâu pêx xênhv hâur jok, muôx qơư lav nhoz uô ntêx. Pêx xênhv xar cov muôx tâu qơư nhoz yiêz chiê uô cov tâu vax tsêr trâu sơưr đơưk nhoz muôx tâu luz nênhx truôx tuk”.

Tas nro jok Háng Pu Xi muôx 72 ziv chuôz zis, 380 ntâu lênhx nênhs. Jiês đêx ngaz cuôr, ar poz tưz cuôr yôngz tas ntâu luz tsêr thiêz têx chuôz zênhx, cxiêx cxu đros cxuô zav. Tsik muôx qơư nhoz, pêx xênhv nhiv no tsênhv lav nhoz hâur chor nênhs cxênhz jê têx vax tsêr lok sik nhoz hâur chor tsêr tax tâu bôv đôiv lav uô trâu sơưr đơưk nhoz gâuv. Pox nhuôs vav tiêk zuôr tâu têz qơưk paz nriêr qơư nhoz chiê nzor muôx tâu qơư nhoz yiêz, cxiv tsa uô đuô têx vax tsêr cov muôx tâu qơư nhoz ngaz tuk, paz trâu luz nênhx tror jux juk tâu truôx tuk. Zơưv Chống Xênhv Muôk, Bí thư chi bôv jok Háng Pu Xi, xar Xa Dung puz pâuz: “Tas nro jok nhiv no tsênhv lok six txov viv li xar cov muôx tâu tênhv tênhz chiê sir zôngv, đuô thiêz zos nriêr tâu qơư ngaz tuk chiê pox nhuôs tror uô đuô vax tsêr nhoz cov truôx jông. Vav tiêk zuôr tâu Đảng, Têz qơưk nzor paz trâu pox nhuôs chiê pox nhuôs tror truôx tuk luz nênhx”.

Nhiv no chinhr quyền tỉnh Điện Biên tưz nriêr tâu qơư nhoz yiêz trâu pêx xênhv jok Háng Pu Xi txar lok nhoz kuôk qơư nhoz kuz xar muôx 1 cêik cêr. Thủ tướng Phạm Minh Chính cux thôngx ziv paz sêi đrơưv 200 tiv đêiv thiêz 100 tấn cxur trâu thax tsav qơư chiê kho đuô têx trâus ntux nas chuô, đêx ngaz cuôr uô ruôr hiêv. Đros co hêik Ủy ban Trung ương Mặt trận Têz qơưk Việt Nam sêiz shuôk phênhv paz uô 80 luz tsêr trâus cuôr yôngz, iz luz paz 100 triệu đêiv.

Đêx ngaz cuôr, ar poz tưz đhâu taz sik têx cêr pôngz siêz nhoz Háng Pu Xi mak tsênhv yuôr nhoz co. Sâuv chor plas tsêr trâus poz vâu, cuôr yôngz tas co, luz nênhx tsênhv tror tâu piz đuô txix ciês têx kror xuz thơưx. Hâur têx cêr txov, pêx xênhv nhoz no tsik so truôx siêz, njênhs njôngr trâu Đảng, Têz qơưk thiêz hur si côngv thôngx li têx paz. Xưk Thủ tướng Chinhr phuv Phạm Minh Chính li têx luk hêik tsês “Chinhr phuv zuôr tsik chiê lênhx tưs trâus tso tsês tov kaz, sơưr đơưk tsuv sik đros hla đhâu têx cêr txov nhêv”./.

Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv

Yênhx châuv lênhx nênhs tâu sơưv nhiêx hli so lâul, nhiêx paz muôx moz gênhk, xênhz zus nhuôs

BHXH Việt Nam heik pâuz, đhâu 30 shông cxiv tsa thiêz huôv tsar, BHXH Việt Nam tưz bax uô jông cxuô luôs hâux lưv chox kriê, seiz car đros thiêz tsưr ziv “zuôr pêx xênhv, doanh nghiệp uô qơư chênhr”. Viv li ntơư, chor nênhs cxaz chuôz BHXH tưz iz hnuz cxaz chuôz chôngz jux juk thiêz tsar ndê sei đhâu yênhx shông. Nhiv no chor nênhs cxaz chuôz tưz tsar ndê zuôr xar 9 jiês pir li shông 1995, tsav xar muôx 43% lưv lươngv lox tôngv.

Iz chas ntơư, têx lênhx nênhs cxaz chuôz BHYT tsar ndê sei, phênhv ntâu tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk tưz muôx ntơưr seiz njuôk shuôs moz. Pir li shông 1995, têx li heik co tưz tsar ndê 13 jiês ntâu, bâuv nhos 94% ntâu jênh sôr.

Ngênhx BHXH Việt Nam tưz buôk ti muôz têx nhiêx BHXH, BHYT trâu yênhx lênhx nênhs cxaz chuôz thiêz chôngz lênhx ntâu tus tâu sơưv, muôx nhos 100 tsov lênhx pêx xênhv, hâur co 94% ntâu jênh sôr tâu paz nhiêx BHYT. Iz chas ntơư, chor nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv nhiv no tax zuôr xar 5% lưv lươngv lox tôngv.

Iz shông, xav kror đruôz đraz, ngênhx BHXH Việt Nam tưz seiz car thiêz muôz nhiêx hli so lâul, nhiêx paz BHXH niêx hli trâu 3 tsov ntâu lênhx nênhs tâu sơưv. Đros trâu têx li heik co, zos muôz nhiêx BHXH iz jiês, nhiêx paz kho moz gênhk, xênhz zus nhuôs, tsoz phưz đas jos  trâu zuôr xar 16 tsov lênhx nênhs tâu sơưv têx nhiêx, chei paz ntơư; muôz nhiêx trâus pôngz hâux lưv uô thiêz 40 tsov ntâu lênhx nênhs, zuôr xar 200 tsov lênhx seiz njuôk shuôs, kho moz txix BHYT....

Hâu nov BHXH Việt Nam heik pâuz, đros thiêz pưs txux buôk ti tsưr tsix, uô têx ntâuz ntơưr, nhiêx paz BHXH, BHYT, ngênhx BHXH Việt Nam zuôr sir jos uô jông cxuô luôs hâux lưv phưx vưv tsôngv lax pêx xênhv, doanh nghiệp cov sơưr đơưk tâu sơưv cxix cxuô têx chei paz.

Iz chas ntơư, taz por lênhx nênhs cxaz chuôz tâu paz cxix cxuô; ziv hnuz ziv muôx ntâu tus chôngz lênhx pêx xênhv cxaz chuôz BHXH, BHYT./.

Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv