Huôv tsar kôngz nuv lox đar nhoz tox siêz Yên Bái

Sâuv têx ntar trôngz huyện tox siêz Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, jê lok no pov muôx têx qơư uô nox kôngz nuv lox jông. Hâur chor co, muôx chor vax txir tâuz zax lok zos su su huôv tsar jông thiêz txi txir ntâu tiv huv qiv hơưv thiêz đêx ar viv li tsơưr lươngv lok six siêz, muôx ntâu ntu sâu tâu 17 tấn ntâu iz héc ta iz hli. Xav 3 luz txir tâuz zax hnhar muôx 1 cir tror sâur, tâu muôs gri 12.000 đêiv. Zơưv Phạm Quang Thọ, Giám đốc HTX T&D, huyện Mù Cang Chải, nênhs xuz thơưx muôz chor tâuz zax chox lok chos ntơưv no puz pâuz, nhiv no taz viv 12 héc ta tâuz zax sâu tâu muôx 10 tấn iz hnuz, xav tas côngz đas jos uô, iz hnuz sâu tâu lok xar muôx 30 triệu đêiv:

“Sik côngv đros pêx xênhv mak pêx xênhv chos, ziv tưs muôx muôs mak pêz sâu zuôr thiêz thâux xa muk muôs trâu đrav qơư kik, pêz paz sâu zuôr muôs trâu pêx xênhv”.

Zơưv Nguyễn Văn Mùi ziv chuôz zis nhoz jok Lả Khắt, xar Nậm Khắt, huyện Mù Cang Chải kror qơư chos txir lưk suôr tâu chos txix hâur shôngk shông 2024 đros pênhr yưv uô muôx 4 tiv đêiv ntâu, tsênhv paz muôx tâu tsơưr lươngv lok six siêz. Lơưr pox nhuôs tsôngv box Hmôngz nhoz tox siêz Mù Cang Chải, jiês xuz thơưx ciês lơưr njiê pov tâu chor txir lưk suôr tâu chos ntâu sâuv thax tsav ar têz lox đar li co. Tiv huv têx ar têz, viv li iz héc ta txir lưk suôr sâu tâu 50-70 tấn txir. Txir lưk suôr ntơưv Mù Cang Chải tâu chox lok muôs ntơưv têx thành phố lox đros gri 30-40 cxênhz đêiv iz cir. Niêv tix Shôngx Xênhv Shôngx, nhoz xar Nậm Khắt shir phaz hêik pâuz “Thâuv ntêx no uô liêx têz mak tsuôk txâuk nox xưz, nhiv no tuôx uô ntơưv vax txir lưk suôr no paz muôx nzir phênhv sâu, txoz cxơưx tâu trâu luz nênhx viv liv tsik yuô txov nhêv lơư”.

Cux ntơưv xar Nậm Khắt, huyện Mù Cang Chải, tsưr ziv uô nox chos chor pax buôs saz đrâuv têz qơưk tưz paz trâu têx jêx jok tox siêz hlôngr yiêz jông jav đuô. Xar muôx 80 héc ta pax buôs tưz tâu chos hlôngr trâu têx blêx ntơưv chor ar têz đaz tuôs sâu blêx tsik tâu nju. Iz luz pax buôs tâu muôs txix 1.500 đêiv tror sâur. Tix lâus Nguyễn Quang Hưởng, tsưr iz kror qơư chos pax buôs đar muôx 3 héc ta nhoz xar Nậm Khắt, huyện Mù Cang Chải puz pâuz, thâuv muôx pax ntâu, taz viv jênhv xar muôx 20 lox tôngv ntơưv qơư tuôx uô hâux lưv:

“Nhoz ntơưv no ntux no đuô viv li chos pax xưk li chos jâuz tsik ndax chiv. Nhoz ntơưv thax tsav tox siêz no mak chos tâu pax trâu chêix ntux sor, hok đrav qơư kik mak chos tsik tâu, ntơưv no ho thâux chox muk muôs trâu chêix têx qơưk kik chos tsik tâu co”.

Zơưv Lý A Sử, Phưv Chủ tịch Ủy ban xar Nậm Khắt puz pâuz, khov hlôngr đuô chor tsoz chos, pêx xênhv sâuv thax tsav phênhv sâu tưz tâu muôx 46 triệu đêiv ntâu iz lênhx nênhs iz shông, siêz đuô xar muôx 3 jiês pir li thâuv hâur six cxiv; chor ziv chuôz zis pluôs hâur xar nhiv no tsuôk yuôr muôx 12% ntâu:

“Txix shông 2019 tror lok no mak xar hlôngr đuô 105 héc ta chiê chos pax buôs thiêz têx zav pax, tsoz chos txơưr li: txir lưk suôr, kok zax zưv, cuô txoz, ndêz… tsênhv tsênhz puz pov zos chos blêx iz chiv iz shông mak phênhv sâu tsik tâu truôx, thâuv hlôngr đuô tsoz chos mak tas nro doanh nghiệp thiêz pêx xênhv puôr lênhx tâu hur si”.

Jê lok no, pêx xênhv Mù Cang Chải cux sưv đros trâu chor qơư chos ndêz muôx nhiêx tiv đêiv, chor vax ar têz chos cuô txoz kaz jiz, chor qơư tu zus kêiz, yil, buô… lox đar sâu tâu kinh têr siêz. Txix no, paz trâu chor chuôz zis pluôs nhoz huyện 30a no tâu txo grêk 7-8% iz shông. Zơưv Nông Việt Yên, Bí thư huyện ủy Mù Cang Chải puz pâuz:

“Huyện tưz tsêx trung sir jos hlôngr yiêz têx tsoz chos, muôz chor zuz nôngz yiêz tsiv gri siêz lok chos thiêz huôv tsar chor hax huv OCOP xuz thơưx tưz paz uô tâu ntâu kror truôx jông. Tiv zix tưz jux juk paz uô hlôngr yiêz pêx xênhv siêz xar, tsưr ziv uô nox thiêz jux juk muôx tâu têx qơưk uô nox tsêx trung”.

Tsuv hêik tiêk, têx tsưr ziv uô kôngz nuv lox đar tưz thiêz tsênhv paz muôx ntâu kror huôv tsar yiêz nhoz thax tsav Mù Cang Chải zênhx tsênhv yuôr ntâu kror txov nhêv no./.

Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv

PHÊNHV CHÍNH SÁCH THIÊZ CÊR CHEI

Jax 6: Chêx cuk yax mông, vênhv tôngv krêz uô 4 chính sách paz txưv pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs xênhz zus taz por ntơưv tỉnh Gia Lai

          Hâux lưv xênhz zus nhuôk hâur tsêr muôx ntâu riêz nênhs, pox niêv chiv chir xênhz zus nhuôk, tsi muôx y tế tsoz phưz thiêz paz max njuôs xav zôngx ziv muôx yưv têx luôk hâux lưv tsi jông trâu lênhx niêv thiêz tul mê nhuôk. Txơưv li ntơưv, tsênhv muôx ntâu lênhx pox niêv nhoz têx jêx jos thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz Gia Lai muôx cêr cor cav xênhz zus mê nhuôk hâur tsêr.

          Txix qênhx shênhx co, têx cấp Hội liên hiệp pox niêv nhoz 15 huyện, thị xã hâur tỉnh Gia Lai tâu sơưv dự án 8 tưz sik côngv đros nganhx y tế tsưr tsix zuôr xar 100 jiês yax mông, zaoz zux muôz siêz jênhv pâuz thiêz vênhv tôngv pox niêv muk xênhz zus nhuôk ntơưv qơư y tế, zaz zâuv zuôr xar 7 cxênhz lênhx pox niêv nhoz hov hnuz nhôngs xênhz zus nhuôk đros cxaz chuôz. Tâu lênhx pox niêv paz txeik nhuôk hâur jos sir jos heik kriê, niêv lâuk Anhen, nhoz jos Ar Quat, xã Đê Ar, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai puz pâuz, niêv lâuk zuôr tsi thôngx ziv đros hâux lưv chiv chir xênhz zus mê nhuôk hâur tsêr:

          “ Cur xênhz tuz ci tâu 8 luz hlik lơưv, tâu mnôngs niêv lâuk H’Nhach heik kriê, cur muk qơư y tế chiê seiz njuôs, cxax yuôx phax moz, muôz cxaz yuôx lok hâuk. Thâuv tưs xênhz zus mak cur tsuv muk qơư y tế chiê xênhz zus”.

          Đhâu dự án 8 li têx huôx tôngv paz txưv cux xưk li txix huôx tôngv yax mông. Têx thôngz yax tso tơưv tưz muôz siêz yênhx tưv, pênhr xưv tsoz phưz đas jos trâu pox niêv mênhx cxưx tsơưs nênhs, gôngr phênhv chuôz cxaz đas jos chiê pox niêv muk qơư y tế xênhz zus mê nhuôk thiêz sir jos uô trơưk chính sách jênh số.

          Ntơưv xã thax tsav III Đê Ar nhoz huyện Mang Yang, phênhv ntâu pox niêv nênhs Ba Na xeir chiv chir xênhz zus nhuôk hâur tsêr, lok six riêz nênhs. Ntâu lênhx muôx tsi txâuk yênhx tưv lok tsoz phưz đas jos xênhz zus nhuôk. Hâux lưv vênhv tôngv tsôngv box tso tsês cêr uô nênhx pôngz kaz no zos tsi zôngx ziv. Têx “pox niêv paz txeik nhuôk” li niêv lâuk H’nhech cux chênhr zos Qơư y tế xã li lênhx nênhs paz hâux lưv yax mông vênhv tôngv nhoz thax tsav txov nhêv li Đê Ar.

          “Nhoz no mak pêz khênhr muk paz txeik nhuôk hâur jos lok sik ntơưv têx jos txơưr, xã txơưr. Thâuv lơưr zuôr trâus zuk paz mak txơưv hmo ntux lok sik đruôz hnuz cur cux muk paz viv iz cxiê lênhx pox niêv lơưr cux tsi xar muk tsi tâu qơư y tế mak cur tsuv muk txos ciês lơưr tsêr chiê paz. Zos pov xênhz zus tsi tâu hâur tsêr mak ciêr chênhr chox ciês muk tsêr kho moz”.

          Lơưr tsênhv qơư y tế huyện Mang Yang li thôngz sâu, shông 2023, tiv phaz muôx 5 lênhx nhuôv mos thiêz iz lênhx niêv trâus tuôs. Têx lênhx nênhs no phênhv ntâu tsi muk qơư y tế chiê seiz njuôs thiêz xênhz zus. Niêv lâuk Lê Hồng Sâm, cán bộ qơư y tế xã Đê Ar, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai puz pâuz, Qơư y tế xã tưz tsưr tsix ntâu jiês vênhv tôngv pox niev thiêz chuôz zis tsi cxoz tso siêz chiê pox niêv chiv chir xênhz zus nhuôk hâur tsêr:

          “Đê Ar zos xã thax tsav III, thax tsav txov nhêv tiv zix. Đros dự án li paz txưv, hâur shông đhâu pêz tưz chuôz tsar côngz xưv yax mông txos pox niêv hâur hov hnuz nhôngs xênhz zus, tsưr tsix seiz njuôs moz trâu pox niêv, hlâu co tsaz yênhx paz pox niêv muk xênhz zus nhuôk ntơưv têx qơư y tế. Đhâu têx dự án cur pov chuôk li têx pox niêv li siêz xar tưz muôx ntâu hlôngr yiêz. Chor pox niêv muk xênhz zus ntơưv têx qơư y tế tưz chuôz ndê pir đros tsêz no”.

          Txix qênhx shênhx chor pox niêv xênhz zus nhuôk hâur tsêr, chor pox niêv thiêz nhuôv mos trâus tuôs siêz, tỉnh Gia Lai tưz sir jos krêz uô ntâu tsưr ziv, hâur co ndaz ndơưv ntâu pênhr jos txix têx tsaz yênhx, dự án paz txưv, tiv zix zos dự án 8 hâur tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok huôv tsar KTXH thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz tox siêz, paz chuôz cxaz đas jos coaz tsôngv yênhx trus uô hlôngr yiêz jênhv pâuz, muôz siêz đas jos trâu pox niêv thiêz mê nhuôk nhoz thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs./.

(VOV4-Txâur Vax cxeik nhênhv)