Pêz Hmôngz nhoz Cao Bằng li ntênhs tik bê trâu mê nhuôk

          Pêz tsôngv box Hmôngz xar tiêk, thâuv iz tul mê nhuôk tâu xênhz zus lok, tsuv uô ntênhs hu plis thiêz tik bê chiê tâu pos zơưs côngz jênhv, por hưv, tsi uô muôx moz muôx gênhs. Lơưr niêv lâuk Hoàng Thị Phương (nhoz huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) tsôngv box Hmôngz li ntênhs tik bê tâu tsưr tsix uô jông li nênhs Tày, Nùng li ntênhs uô pur hli trâu mê nhuôk: puôr lênhx hu zâuv cưr tix nênhx tsa 2 tos thiêz jêx jos tuôx dưv.

          Ntênhs tik bê khênhr tâu tsưr tsix thâuv tas cik sơưr nzor ntơưv chuôz zis muôx mê nhuôk nhiv kruôr tâu xênhz zus. Zơưv Hoàng A Tu (nhoz xã Thạch Lâm, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) puz pâuz, uô ntêx thâuv tsưr tsix ntênhs, tsưr tsêr zuôr tuô iz tul keiz, hâu siêr muôz tso sâuv trôngx mor chiê hu pos zơưs, đhâu co txir nênhz thiêx hu plis ntơưv chuôz zis li kror trôngx tas. Pêz Hmôngz khênhr tso iz luz trôngx lok sik iz luz tos chiê trâu trôngx mor trâu sâuv co. Trôngx txi côngv muôx iz ntiv cxur chiê cxok shaz, sâuv ntiv cxur tso iz luz kê keiz, đrâuv co tsênhv muôx iz tul keiz chiêx.

          “Tik bê trâu mê nhuôk zos pos zơưs thiêz niêv txir sik seiz lax thôngx ziv uô ntêx luz bê zuôr tik trâu mê nhuôk thiêz pov trâu txir nênhz. Pir li bê hu Mị, thâuv hu plis mak txir nênhz zuôr hu “nhuôv Mị ơ lok tsêr ok, nhiv no cox muôx niêv muôx txir lơưv, tsi cxoz muk uô si thiêz ok, ciêr chênhr lok đros pos zơưs niêv txir zov””.

          Thâuv suôv câuv ntênhs tik bê, tul mê nhuôk co tâu côngz jênhv zos lênhx nênhs hâur chuôz zis, tâu pos zơưs phôngv jông, por vêv cov muôx jông đas jos, hloz lox sei. Thâuv co, cưr tix nênhx tsa thiêz sơưr đơưs zuôr tuôx khơưk muôz têx huv li: gơưv keiz, mê njik nhiêx txiêx…chiê hơưv lênhx mê nhuôk tưz muôx luz bê.

          Taz sik nhiv no, luz nênhx muôx ntâu hlôngr yiêz, thâuv xênhz zus mê nhuôk pox niêv Hmôngz tưz txơưx muk tsêr kho moz, tsi chiv chir xênhz zus hâur tsêr li thâuv ntêx thiêz. Xênhz zus mê nhuôk nhoz tsêr kho moz khênhr nhoz 5-7 hnuz thiêz thiêx li tâu lok tsêr viv li ntênhs tik bê zuôr tsi zuôr trâus tâu uô thâuv xênhz zus tâu 3 tas cik thiêz. Taz sik, thâuv uô tsuv pov trâu pos zơưs tiêk hnuz no tưz tâu 5 tas cik hnuz nhôngs lok sik 10 tas cik hnuz nhôngs…

          Pêz tsôngv box Hmôngz nhoz Cao Bằng li hâux lưv tik bê tsi taz zos luôk hâux lưv xuz thơưx ciês uô trâu iz lênhx nênhs thâuv nhiv kruôr xênhz zus viv li tsuv tâu bax uô lok six jông. No cux zos vênhx huôv chax chês jông tsi pov têx tsiv grê vênhx huôv, sik côngv siêz côngv thôngx mak tsênhv tâu pox nhuôk mênhx cxưx Hmôngz nhoz Cao Bằng tuôr tsês thiêz phuôx huiz jông./.

(Nông Diệp-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Chiê qơư ndis uô si côngv thôngx hâur thax tsav Đắc Lắc muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk

           Đhâu iz shông muôz pênhr nhiêx cxiv uô vax tsêr, cxiv uô cxuô qơư ndis uô si, kriz uô cêr muk lok thiêz cơưv shâuv tsưr ziv huôv tsar qơư ndis uô si côngv thôngx, xav txos hli 3 shông no, jos Kuốp, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk tưz côngz fố zos tỉnh jos ndis uô si côngv thôngx. Pos H Lát Niê, px nhoz jos co shir phaz lul hêik pâuz:

          "Huôv tsar qơư ndis uô si côngv thôngx, cur cux tsik pâuz shor zuôr qir uô li chas thiêz tâu Sở vênhx huôv chox muk sêiz shuôk iz cxiê qơư ndis uô si nhoz 3 tỉnh faz Bắc thiêz zuk tsuv cơưv shâuv chor chuôz zis muôx tsưr ziv uô, zuk thiêx uô tâu trơưk".

         Jos Kuốp tâu tỉnh Đắk Lắk côngk nhav zos luz jos ndis uô si côngv tiv 3, tsênhv huôv tsar tâu truôx 50 ntâu luz tsêr lox cxôngx nzor, txuôk đros hêir nênhs Ê Đê thiêz Mơ Nông têx vênhx huôv, txux chi jông. Co zos tsưr ziv khoz đruôk tôngx, cxêz tôngx, hêik cưr cxiêx eirei, đhiê pax, ntênhk txi côngv hâur đêx, ntênhk nox mor blêx yiêz đros trâu ntâu luôs hâux lưv li: Phiêz tơưz, ntok ntâuz, uô chơưr xơưk…..Trơưk li pos H Nó H Đơk, Tsar jos Kuốp shir phaz lul hêik pâuz:

          "Đhâu côngk nhav qơư ndis uô si côngv thôngx, pêz tsênhv zuôr kriz đar trau cxuô chuôz zis hâur thax tsav uô trơưk. Tsôngv px hâur jos thiêx pov thiêz pâuz tâu têx muôx liv huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs”

          Đros trâu luôs hâux lưv muôz pênhr nhiêx cxiv uô trơưk li Hôiv đôngx tỉnh Nghị quyết 08, shông 2021, jos Kuốp tưz tâu Bộ kôngz nuv-huôv tsar tox siêz cir ntơưr uô siv “Hax huv OCOP hâur qơư ndis uô si côngv thôngx txuôk đros huôv tsar truôx cxuô hêir nênhs ntơưv qơư têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor, iz xã iz zav hax huv jông hâur ntu

2021-2025, uô hâur 3 shông, txix shông 2023 txos shông 2025. Co zos luôs hâux lưv cxơưz cxiz huôv tsar qơư ndis uô si côngv thôngx nhoz tsênhv qơư, ndar chuôs oz luz jos Akŏ Dhông (đrôngl Buôn Ma Thuột) thiêz jos Trí (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn). Pos Lâm Thị Thanh Diệu, Phưv Giám đốc Vietravel ntơưv Đắk Lắk hêik pâuz:

         "Zos kriz uô tâu truôx, zuôr hêik kriê trâu tsôngv kruô tuôx huôv tsar uô, co cux zos iz kro yiêz; taz sik tsuv kriz uô ntâu, viv kror qơư co txuôk tsik tâu trâu oz chas thax tsav thiêz tsuv uô têx zav yiêz cov huv đros”

          Trơưk li Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phưv giám đốc Sở Vênhx huôv tỉnh Đắk Lắk;huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs, cux chênhr zos paz tsênhv qơư huôv tsar truôx lok cêr uô nox thiêz hêik kriê têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor trâu tsôngv kruô sđ pâuz txos:

          "Cxuô zav chuôz zênhx hâur chuôz zis, tsôngv px tưx tsiv uô. Taz sik tsôngv px luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, tsuôk zos tsiv uô tâu kro mê njik, tsik tâu huv đros. Hâur ntu zuôr txos, Sở tsênhv zuôr hêik tỉnh tsuv muôz pênhr nhiêx paz chiê tsiv uô cxuô zav chuôz zênhx cxôngx nzor, tuôr cov tâu tsês têx txux chi, vênhx huôv jông, thôngz đhâu cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs".

         Tỉnh Đắk Lắk luôs hâux lưv tso tơưv chiê 16 luz jêx jos hâur thax tsav cxiv uô qơư ndis uô si côngv thôngx, iz chas têx muôx ntơưv qơư, iz luz jêx jos tsuv zok nriêr iz luôs hâux lưv uô yiêz cov huv đros, cxơưz cxiz tâu tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk, paz phênhv huôv tsar truôx cêr uô nox thiêz tuôr tâu tsês tsôngv px cxuô hêir nênhs tsơưs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor tsik chiê pôngz plox./.

                                  Tsu cxêik nhênhv-H Xíu, CQTT Tây Nguyên