Dak Lak: T^ng lôi tơnâp kiâ dêi mơngế Jarai tiô túa rêh ối nếo
Thứ bảy, 00:00, 09/06/2018
VOV4.Sêdang - Môi măng a poăng rơnó mêi, khế ôh tá eăng [a\ kong hlối rơdâm, kong mêi ruih hbrí hbríu a ro\ng kơpôu. Mơhé kong prâi ôh tá tơ’lêi hlâu, laga a tơnâp dêi thái Y Khoan Êban, rơpo\ng nôu Thu rơtế péa pâ nho\ng o [a\ kơdrâm vâi krâ tung pơlê, nho\ng o pú hmâ lâp luô tung kong pơlê Dak Lak tơku\m po leh T^ng lôi tơnâp kiâ (bơthi). Kơmăng T^ng lôi tơnâp kiâ ối ai khu to\n chêng tơgôu koăng [uôn Súp B, tơring Ea Súp, kong pơlê Dak Lak troh amê.

 

 

Klêi kơ’nâi kâ hmê a kơmăng kơpong tơnâp kiâ, idrâp chêng koăng vâi krâ tôu. Mâu vâi droh pơtăng troăng, râng ko\ng, kơteăng chêng tiô tơdrá xuâng, tiô tơdrá chêng, xuâng rơtâ tá tơnâp kiâ nếo mơjiâng pro môi tiah hngêi ối pro ku\n.

To ton mơngế tung rơpo\ng dêi tơnâp kiâ mê trêng drôu xiâm, ăm rêm ngế khu to\n chêng rế ôu rế tôu chêng, xuân môi tiah mâu vâi droh nếo klêi xuâng châ ôu drôu xú le\m. {a\ pló drôu xăng le\m, ôh tá tơmâng mơhé kong hngiú, idrâp chêng koăng chuât xơtó, kơdrâm mơngế xuâng, kơteăng chêng môi tiah dêi pó tâ tá tơnâp kiâ tung kơmăng.

Troh [a\ kơmăng T^ng lôi tơnâp kiâ, ngoh Rchom Tố, kăn [o# Khu pơkuâ mơjiâng pro kế tơmeăm khoăng kong pơlê Dak Lak, tá hiâqm mơno troh veăng amê. Ngoh tối ăm ‘nâi, bơthi cho T^ng sôk ro mơngế hlâ lăm a tơnêi ki nếo. Xua mê mơngế veăng T^ng pơrá sâp hmân ếo le\m, vâ mơhno dêi ki rơkê to\n chêng tơgôu koăng [a\ rơtế khu vâi droh xuâng  plâ măng rơtâ tá tơnâp kiâ.

‘’Hdrối nah, T^ng lôi tơnâp kiâ sôk ro ‘nâng, rêm roh lo rơnó hơngui, hlá loăng tơruih cho rơnó T^ng lôi tơnâp kiâ. Rêm ngế troh [a\ ^^ng sôk ro, tơmâng idrâp chêng koăng, idrâp hơkâ chuât, tâi tâng kơnhon xuâng tiô tơdrá chêng koăng. Á veăng T^ng lôi tơnâp kiâ dêi mơngế Jarai a Ea Súp kố, hlo sôk ro, xua châ hlo châ tâng, ah ối pro T^ng hmâ châ tơku\m po kân, kơdê kơpôu, ôu kâ sôk ro’’.

 

 

Tơlá hdrui xâk hdrối vâ pro t^ng lôi tơnâp kiâ dêi kơnốu tơná tiu túa hdroâng Jarai

 

Nôu Phít, ối a [uôn Súp, kong pơlê Dak Lak, tối ăm ‘nâi, mơngế Jarai a Ea Súp, pơlê xiâm a tơring Chư Pưh, kong pơlê Gia Lai troh rêh ối akố. Sap ing ối ku\n jâ hiăng châ hlo [a\ veăng hên T^ng lôi tơnâp kiâ.

Ahdrối vâ po T^ng, rơpo\ng [a\ pơlê thế po văng nếo kơpong tơnâp kiâ. Mâu ngế ki rơkê a thế mot tung kong kếo loăng, pong rơgi loăng ‘măn pá chêng tơnâp kiâ, tiah hmâ ‘măn peăng mâ hâi luô. Um tơnâp kiâ rơnuâ môi tiah pơlá rui, um to, um mâu chông vông ai mơngiơk mơnâ mâ ngăn, um mơngế tơtro [a\ mơngế hiăng hlâ. Kuâ tơnâp châ teăn [a\ kơlá, pik mơngiơk [a\ pro rơnuâ le\m mơnâ mâ ngăn.

Tâi tâng tu\m kế tơmeăm tung tơnâp kiâ pơrá pro nếo vâ hbrâ ăm tơdroăng xing xoăng kế tơmeăm roh má mơ’nui pơla mơngế rêh [a\ mơngế hlâ. Ki rơhêng vâ tối thế pêt xiâm priât achê tơnâp kiâ [a\ kơ’nêi í [a\ pói vâ:

‘’Ô ngoh hiăng vêh [a\ jâ, pôa pá tá mê prôk pơlâng le\m. Sap ing kố pin phá tơnêi tíu, phá kơpong. Mơngế prôk thế ăm ngin ối rêh rêh mo le\m, pêi chiâk deăng, mơjiâng pro hngêi krá tơniăn. Í kố djâ xêh, xiâm priât kố djâ xêh. Drêng ngoh vâ ngin châ ‘nâi, thế mot a kleăng tơbleăng tối, vâ ngin chiân hmê a kong tô, chiân hơ’nêh a tơnêi vâ êh kâ’’.

 

 

Mâu vâi krâ-nho\ng o, hdroâng hdrê ôu drôu xiâm tung T^ng lôi tơnâp kiâ dêi hdroâng Jarai

 

Tiô khôi túa hdrối nah, drêng ai mơngế hlâ lêk lôi, rêm hâi mơngế Jarai thế chiân hmê têa ôu, hơ’nêh mâ, drôu xiâm ‘măn a tơnâp kiâ dêi mơngế hiăng hlâ. Drêng tá hâi troh T^ng lôi tơnâp kiâ, hmê ‘măn tung mo\ng, têa tâ tung plôi khăng, hơ’nêh mâm, kơchâi, drôu xiâm drêng ‘măn amê, pơrá châ hbrâ tu\m môi tiah drêng ối rêh.

Laga drêng hiăng lôi tơnâp kiâ, nho\ng o ôh tá rak ngăn xếo. To ton drêng pâ mê vâi nếo lăm chiân hmê xế pá gong, ăm hơ‘nêh mâm a drô nhâ, pleăng ăm mơhúa mơngế hiăng hlâ. Hdrối mê, rak tơnâp kiâ thế pái hơnăm tơngi klêng nếo chiâng lôi.

Nôkố, mơngế Jarai a Ea Súp hiăng ai tơdroăng ki hơ’lêh ‘na tơdroăng tơmiât [a\ túa pêi tơku\m po lôi tơnâp kiâ (bơthi). Xiâm kối cho pro tiah lâi vâ rak tu\m mâu tơdroăng ton, mơhé tơ’lêi hlâu tâ, kơd^ng tâ.

 

 

Maluâ hiăng po T^ng lôi tơnâp kiâ la on veăng, nho\ng o xuân ối lăm ngăn, kơpuih văng

 

 

Ki nhên môi tiah dêi nôu Thu, ai kơnốu nếo hlâ lối 3 khế. Tiô khôi tơlá, nôu Thu ôh tá chiâng trâm tơpui tơno [a\ mâu ngế pá kong, ôh tá chiâng xâp hmân ếo le\m a ngiâ kuăn pơlê. Tâng pro xôi kô tro pơlê pơxâu phak hngăm [a\ mơhúa mơngế hlâ tăng troh nho\ng o tung hngêi pro chiâng tamo châi.

Xua hơnăm ối nếo, pêi cheăng pơlê pơla mê nôu Thu pá vâ pêi pro tiô khôi túa ton. Nâ thế pâ phêp pơlê pơla, pro tơtro khôi túa ton, pêi pro tơdroăng lôi tơnâp kiâ re\ng, laga xuân ối lăm pôu ngăn tơnâp dêi kơnốu. Pro tiah mê, mơngế hlâ xuân châ nhuo#m, mê nâ xuân châ hlu\n khôi túa ton nah.

Nôu Thu tối: T^ng lôi tơnâp kiâ cho vâ mơngế hlâ ối xêh le\m, mơngế rêh xuân ôh tá tô tuăn:

‘’Tiô khôi tơlá mơngế Jarai ngin hdrối nah, hiăng lôi tơnâp kiâ mê lôi hlối, ôh tá lăm pôu ngăn xếo. Laga nôkố, pêi cheăng chal nếo dêi tơnêi têa ga tơvâ tơvân, klêi mê tơdroăng hlê ple\ng dêi pin hiăng hơ’lêh môi iâ, ôh tá lăm pôu ngăn tơnâp rêm hâi, xua mê thế tơku\m lôi tơnâp kiâ.

Pâ mơngế kơnốu hiăng hlâ, to ton troh lăm pôu ngăn tơnâp. Á xuân troh po văng tơnâp, rơnêu kơnâng [a\ mơgrúa krúa le\m. Xua [a\ á, kơnốu á đi đo rêh tung hiâm mơno’’.

T^ng lôi tơnâp kiâ xuân ôh tá tơku\m po ôu kâ kân krip, hên h^n kế tơmeăm tiah hdrối nah xếo. Laga, kơmăng bơthi xuân ối rak, cho kơmăng ki T^ng má mơ’nui ăm mâu ngế hiăng hlâ. Kố xuân cho khôi túa le\m tro vâ mơhno túa le\m, cho roh vâ kuăn ‘ne\ng cháu chái, nho\ng o pú hmâ vêh pâ khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

 

Nay Jet chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC