Ea Yiêng: Tơ’noăng Pơlê xah hêi-Pơlê rơngêi ting ting
Thứ bảy, 00:00, 16/06/2018
VOV4.Sêdang - Vâ thăm mơnhông ‘na tơdroăng hơdruê xuâng, rơngêi ting ting, tơ’noăng ivá châ chăn a mâu pơlê cheăm, pơla hdrối kố nah, a cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Păch, kong pơlê Dak Lak hiăng po hneăng Tơ’noăng Pơlê xah hêi-Pơlê rơngêi ting ting. Hneăng tơ’noăng mê cho vâ kum ăm vâi krâ-nho\ng o mâu hdroâng kuăn ngo dêi 2 to cheăm Ea Yiêng [ă Ea Uy châ trâm, tơpui tơno, hriâm [ối, tơdrêng amê xuân vâ mơjiâng tơdroăng tơru\m tơrôa, hnê mơhnhôk tơru\m tơrôa i krá kâk pơlá mâu hdroâng kuăn ngo ki rêh ối tung lâp luô tơring kố.

 

 

Hneăng tơ’ơnoăng Pơlê xáh hêi-Pơlê rơngêi ting ting a cheăm Ea Yiêng hơnăm kố ai lối 240 ngế diên viên, nghe# nhân dêi 8 pơlê: Kon Wang, Kon Tây, Ea Mao, Chư Drăng, Kon Hring, Đak Leng 1, Hằng 1A, Hằng 1C veăng tơ’noăng. Vâi krâ-nho\ng o pơrá veăng hơdruê xuâng, rơngêi ting ting, pế pơchên hmê kơchâi [ă xah hêi mâu tơdroăng roh vâi krâ ton nah.

 

 

Tơ'noăng to che\ng kle\ng kơtú [along mot tung gôl

 

Mâu tơdroăng xah hêi châ tơku\m po a 4 túa, mê cho: kluôp mâ tí tăng rơdât rup peâp, tơhrot kơxái, kơto che\ng kle\ng kơtú [along [ă tơ’noăng lăm hnêng têa kơneăng. Ki rơhêng vâ tối ro má môi mê cho tơ’noăng lăm hnêng têa kơneăng tơkâ luâ 2 to kông ki pro 1 to kơlá xo\n dâng 50 met. Tung pơla 5 phut, vâi nâ o ki lâi châ pôu djiân têa hên má môi kô châ [lêi trâng. Tơdroăng xah hêi kố cho vâ pơ-ô tơdroăng ki kơhnâ khât, rơkê ‘nâi dêi vâi kơdrâi Rơteăng. Veăng tơ’noăng a kố, nâ Rosa Huyết, ối a [uôn Kon Wang, cheăm Ea Yiêng hâk ro tối:

‘’Kơnôm châ tơring tơku\m po Hneăng tơ’noăng Pơlê xah hêi-Pơlê rơngêi ting ting, á hơniâp ro, sôk suâ păng ‘nâng, kum ăm á ‘nâi tơ’nôm ‘na túa rêh kâ ối dêi chal vâi krâ roh na nah. Ngin xuân dế pơtối tơbâ ăm vâi rơxông nếo nốkố vâ vâi ple\ng [ă ‘nâi nhuo#m ‘na túa tơlá ki lăm hnêng têa kơneăng dêi hdroâng kuăn ngo tơná, ai têa vâ pế pơchên kế kâ rêm hâi, ai tơdroăng rêh ối ăm dêi rơpo\ng hngêi. Tơdroăng pôu djiân têa cho ai păng ‘nâng tung tơdroăng rêh kâ ối pêi cheăng dêi kuăn ngo ngin’’.

 

 

Vâi droh ki pôu djiân têa athế tơkâ luâ hên kông kơlá ki pá puât vâ djâ têa troh a hngêi

 

A hneăng tơ’noăng pế pơchên hmê kơchâi tiô khôi tơlá, vâi krâ-nho\ng o hdroâng Rơteăng, Rơđế xuân hiăng mơhno dêi túa ki rơkê ple\ng tung tơdroăng tơvât kơchâi nhâ xú pơ-ô, pế pơchên mâu kế kâ ki kơhiâm le\m má môi, pơtroh ăm tơmối tâ xú ki kơhiâm le\m dêi mâu kơchâi hdroâng kuăn ngo, dêi pơlê cheăm tơná. Mâu kế kâ ki pế pơchên tiah khôi hmâ hiăng châ mơjiâng pro ing mâu kơchâi nhâ ki pêi lo ing chiâk deăng môi tiah kơchâi pôm loăng chôu, kơchâi tơpoăng tơpăng khăng pế [ă hơ’nêh í, rơmôe tơ-uâ, tơxông prông, kơchâi kong, ká têa kroăng [ă hía hé. Mâu tơmeăm ki pơchên châ tơvât [ă kế ki pro ing kơtôu loăng, rêi, hlá loăng kong tiô khôi túa, cho ki păng ‘nâng dêi kuăn ngo, la xú kơhiâm, mơhno tối cho tơmeăm khoăng kong kế xo. Jâ Y Nă, ối [uôn Chư Drăng tối ăm ‘nâi:

‘’Veăng pơtroh ăm hneăng tơ’noăng pơchên pế kế kâ hâi kố, pơlê ngin ai 4 túa kế kâ. Ki má môi cho ká pôh, mâu ká ki mê cho truâ, hmâng long; ki má péa cho rơmôe hơpôe pế tung klo\ng; ki má pái cho klo priât kong; ki má pu\n cho hơ’nêh mâm prôa kong. Tâi tâng mâu tơmeăm ki mê pơrá tơvât [ă mâu kế xú ho\m ing kong kế vâ tơvât, hơ’lâk, ga xú pơ-ô [ă kơhiâm’’.

 

 

Tơ'noăng pế pơchên kơchâi dêi vâi krâ pơlê Têa Lơleăng 1

 

Ki hơniâp ro má môi a hneăng tơ’noăng kố cho tơdroăng hơdruê xuâng, rơngêi ting ting xua tơná vâi krâ-nho\ng o, nge# nhân dêi 8 to pơlê mơđah. Ai pơlê ki ‘nâ veăng tơ’noăng 5 tơdroăng ai pơlê ki iâ hlái xuân 2 tơdroăng. Mâu tơdroăng hơdruê xuâng, to\n to\n chêng tơgôu koăng pơrá ai tối ‘na tơdroăng rêh ối nếo, hâk kơdeăn tơdroăng pro tơhmâ, hnê mơhnhôk, hnê tối kuăn cháu mơhriâm, tơ’noăng pêi chiâk pêi deăng [ă hên h^n mâu tơdroăng ki ê. Môi tung mâu tơdroăng ki ro má môi châ Khu châm điêm kơdeăn mê cho roh ki to\n chêng tơgôu koăng ‘’Kâ báu nếo’’ dêi Khu to\n chêng tơgôu koăng vâi hdrêng [uôn Kon Wang. Khu to\n chêng tơgôu koăng kố ai 14 ngế pá kơdâm 16 hơnăm, xua ngoh A Tiêp pro pơkuâ. Ngoh A Tiêp tối:

‘’Kơnôm ai tơdroăng hâk vâ [ă hriâm tâp a mâu vâi krâ rơxông hdrối nah mê á khoh rơbot mâu tơdrá chêng koăng. Sap ing hơnăm 2005 nah troh nôkố, á hiăng mơjiâng 4 khu to\n chêng tơgôu koăng, tung mê: ai 1 khu chêng cho khu hnu\m, 1 khu to\n chêng vâi rơtăm [ă nếo achê pơla kố ai 2 khu to\n chêng cho khu vâi hdrêng. Hâi kố, khu to\n chêng vâi hdrêng hiăng veăng to\n chêng tơgôu koăng ro ‘nâng, veăng kum châ [lêi chiâng tung Hneăng tơ’noăng roh kố’’.

 

 

Tơ'noăng pơchên kơchâi dêi vâi krâ pơlê }ư Drăng 

 

Troh [ă Hneăng tơ’noăng kố, mâu ngế tơmối hơngế achê pơrá châ hlo mâu nge# nhân pế pơchên kế kâ, thăm nếo ối châ krếo thế ôu kâ hlối amê, kơnôm châ veăng tơpui tơno, xah ôm hêi, châ ngăn mâu tơdroăng ki xah hêi tiô khôi vâi krâ nah mê thăm rế pro ăm hneăng tơ’noăng rế hơniâp ro, sôk suâ [ă a chê tâ. Pôa A Hmrong tối:

‘’Tơring, cheăm tơku\m po Hneăng tơ’noăng tiah kố á hlo ai pơxúa păng ‘nâng, kum ăm vâi krâ-nho\ng o hdroâng Rơteăng ngin ‘nâi mơnê nhuo#m tâ nếo ‘na ki le\m tro tiô khôi tơlá dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Hdrối nah, tâng vâ tối hơnăm ki lâi vâi krâ-nho\ng o tung cheăm xuân hmâ tơku\m po xêh, ai hên tơdroăng xah ôm hêi tiô vâi krâ nah, to\n chêng tơgôu koăng, hơdruê xuâng, rơngêi ting ting. Roh ki tơ’’noăng pế pơchên hmê kơchâi hâi kố xuân tro [ă mâu kơchâi kâ ki xiâm dêi hdroâng kuăn ngo tơná ngin, môi tiah kơchâi kong, kơchâi kơxu\n, hơpôe, klo priât kong [ă tơxông prông’’.

 

 

Tơ'noăng rơngêi ting ting dêi [uôn Hằng 1A

 

 

Khu to\n chêng tơgôu koăng vâi hdrêng pơlê Kon Wang

 

Hneăng tơ’noăng Pơlê xah hêi-Pơlê rơngêi ting ting cho tơdroăng pêi pro ki ai pơxúa khât ‘nâng ăm vâi krâ-nho\ng o hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a tơring Krông Păch, kong pơlê Dak Lak, veăng kum thăm mơnhông tơru\m pơla mâu hdroâng kuăn ngo [ă rak vế, chôu ‘măn mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo. Hneăng tơ’noăng xuân cho roh vâ mơhno tối, hnê mơhnhôk ăm pơlê pơla, malối khu rơxông nếo, hlê ple\ng, mơnê nhuo#m ki kơnía git dêi mơhno túa le\m tro nôu pâ, jâ pôa hiăng chôu ‘măn ăm.

 

Nhat Lisa prế A Sa Ly chêh

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC