Mơhé rơpo\ng ki lâi ai liăn ngân, ai tơmeăm, lơ ôh tá ai liăn ngân, ai tơmeăm xuân pơrá ai xiâm drôu tung hngêi, hbrâ drêng ai tơdroăng vâ têk ôu. Ôh tá ai drôu xiâm mê ôh tá ai mâu hâi ro pơkoăng o\ng mế, mơdâm kiâ, tơku\m pơlê pơla [a\ hía hé. Drôu xiâm cho tơmeăm ki vâ pleăng ăm khu Xeăng. {a\ pú hmâ, drôu xiâm cho mơhno tơdroăng sôk ro, hơlêm drêng khéa hơ‘nêng, pro tơhmâ pơla droh rơtăm. Ahdrối vâ trâm tơpui tơno, drôu xiâm cho pro hnoăng tơbleăng, krếo, pâ khu Xeăng mơnhên lơ ăm tơdroăng ki pon mơhúa. Mơhé ôu tung roh ki lâi, khôi túa ôu drôu xiâm xuân cho mơhno túa le\m tro tung tơdroăng rêh ối, ‘na hiâm mơno dêi mơngế M’nông.

Laga, drêng ôu drôu xiâm, ôh tá xê ôu hdrối xuân chiâng, mê thế ôu ‘’tiô mơngế’’. Tung rêm tơdroăng ki xối pleăng pơrá ai tơdroăng ôu phá tơ-ê dêi pó, lơ mơngế ki hơnăm hên má môi ôu hdrối tâng ôh, mơngế vâi hdrêng ôu hdrối. Tiô tơdroăng ki ôu drôu xiâm mê, hâi mê rơpo\ng ôu drôu ki klâi.

Jâ U Siơp, ối a cheăm Ea Huar, tơring {uôn Đôn tiâ tối ‘na tiô mơngế ôu drôu xiâm môi tiah kơ’nâi kố:

‘’Tâng drôu xiâm hâi mê athế kât a tơdế leăn vâ xối xeăng ăm kơbố ‘lo mê ngế ki mê thế ôu hdrối, kơ’nâi mê nếo ôu tiô kơ mơngế krâ, ki kân [a\ nếo troh a vâi hdrêng tung rơpo\ng. Tâng drôu xiâm vâ xối xeăng báu mê ngế ki ôu hdrối thế cho ngế kơdrâi hơnăm hên má môi tung rơpo\ng, kơ’nâi mê ôu tiô mơngế mâu kơdrâi axoa\ng dêi pó ôu. Tâng xối xeăng ăm rui, xối xeăng ăm kơpôu mê ngế ôu hdrối cho ngế ki kơ’nêi păn mơhé ngế ki mê ngế hơnăm hên lơ iâ hơnăm.

Mê pơkâ ngế ki kơ’nêi păn rui thế cho ngế kơnốu, tâi tâng ngế kơnốu châ ôu hdrối. {a\ tâng xối pâ ivá mê mơngế ki pro xối mê, ngế ki mê kô ô apoăng. Tâng drôu ‘măn pái xiâm mê ôu têa a ngâ thế tâi pái xiâm drôu mê hlối. Tâng drôu têk 5 xiâm mê xuân thế ôu tâi têa a ngâ 5 xiâm mê, kơ’nâi mê nếo troh ngế ki ê ôu. Tâng ngế nho\ng o châ krếo ôu mê ôh tá chiâng ăm vâi ôu hdrối, tâng ngế ki mê nho\ng o xiâm mê chiâng ôu hdrối’’.

Klêi kơ’nâi rêm ngế tung rơpo\ng ôu apoăng, vâi krếo ngế ki ê ôu tâi tiô roh má péa, xuân ôu tiô môi tiah roh apoăng… Klêi kơ’nâi tâi roh ôu má péa drêng mê rơpo\ng hngêi krếo nho\ng o ki hơngế ôu. Ngế rơpo\ng hngêi đi đo râng triăng, drêng rêm ngế klêi ôu, ngế rơpo\ng hngêi kô krếo tơ’nôm môi ngế ki ê, laga ko\ng ôh tá chiâng lôi triăng.

Ngế ki ‘nân bêng têa xuân kal khât. Hmâ bu ai môi ngế châ phêp bêng têa tung xiâm drô M’nông. Vâi ôh tá pơhlêh ngế ki ê bêng têa tâng ôh tá châ rơpo\ng hngêi môi tuăn.

Drôu xiâm hiăng ‘no [a\ bêng têa mê rơpo\ng hiăng ai tơdroăng kal, xua mê nếo ôu drôu. Mơngế M’nông iâ ôu drô tâng ôh tá ai tơdroăng.

Jâ U Siơp tối ăm ‘nâi:

‘’Tâng ôh tá ai tơdroăng xối xeăng mê xuân ai ôu, laga iâ tiah mê. Rơpo\ng hngêi á drêng ai tơdroăng môi tiah xối ăm kơpôu, ro, xối pâ ivá lơ ai nho\ng o troh a hngêi xah hêi. Tâng hiăng xối mê mơngế ôu thế cho rơpo\ng hngêi mê, kơ’nâi mê nếo troh nho\ng o xiâm hdroâng hdrê’’.

Drêng ôu, tâng rơpo\ng vâ krếo nho\ng o ki lâi ôu hên tâ, vâi kô bêng tơ’nôm têa tung xiâm drô. Bêng tơ’nôm to lâi, nho\ng ki ôu mê thế ôu tâi, mê cho hâk pâ dêi pó. Ngế ki ‘nâi ple\ng hên ngế ki châ krếo ôu kô ôu iâ klêi mê trêng a kơ’lo, klêi mê ăm mâu ngế hơnăm hiăng hên lơ thế ôu tâi têa ki bêng mê.

Jâ U Wit, ối a cheăm Ea Huar, tơring {uôn Đôn tối ‘na khôi túa krếo ôu drô xiâm dêi rơpo\ng tơná:

‘’Tâng á xối xeăng mê tung rơpo\ng pơkâ thế ngế rơpo\ng cho ngế ôu hdrối, kơ’nâi mê nếo troh nho\ng o xiâm hdroâng hdrê. Tâng ai tơmối troh a hngêi xah hêi mê mơngế ki thế ôu mê cho nho\ng o ki krếo troh mê ôu hdrối, tơdrêng amê xuân xối pâ ivá ăm nho\ng o mê, mê cho khôi túa ki sap ing nah. Tâng xối pâ ivá ăm môi ngế vâi hdrêng ôh tá chiâng ô drô mê ngế nôu thế ô teăng kuăn’’.

Ô drô xiâm cho môi khôi túa le\m tro dêi tơdroăng rêh ối mơngế M’nông. Pak^ng hnoăng [a\ mâu xeăng, gá ối mơhno tơdroăng ki tơru\m dêi pơlê pơla. Tơdrêng amê ôu drô, kơdrâi kơnốu kô xuâng. Ô drôu xiâm kô pôu iâ pro kuăn mơngế sôk ro, hâk vâ ru\m [a\ dêi pó. Tơdroăng ki veăng mơ’no dêi drôu ing mâu rơpo\ng cho tơdroăng ki hmâ hlo hên tung pơlê pơla. Rế hên drôu xiâm, tơdroăng ro rế thăm sôk ro.

H’Thi Rơya chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng