Ki kơhiâm dêi kơchâi pró xăng [ă kéa kơpôu dêi mơngế K’ho
Chủ nhật, 00:00, 16/06/2019
VOV4.Sêdang - Hdrối nah, maluâ rêh ối hơngế tung dế kong ngo, la ôh tá xê tiah mê mơngế K’ho ôh pá ai mâu kế kâ kơhiâm, hơ-iâ le\m [ă ki krê xêh. Tơmeăm ki vâ pế pơchên mâu kế kâ ki xiâm cho xo ing mâu tơmeăm tung kong; hiăng veăng kum ăm mâu ngế kuăn droh, kuăn rơtăm K’ho ki ai ivá, kơhnâ, rơkê tung pêi viâ mâu tơdroăng. Ki vâ tối, vâi rơkê pế pơchên ‘’kơchâi tro\ng xăng’’ ki kơhiâm dêi mơngế K’ho.

 

 

Tiô pôa K’Dui, Krâ pơlê, rêh ối a tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng tối, xua rêh ối tung dế kong kế, ngo ngối, têa tơnêi ki tơviah, kong prâi tô mêi, tơdroăng châi tamo hmâ trâm tro drêng lâi xuân tá ti ‘nâi, xua mê, mơngế K’ho hmâ ‘nâi ple\ng tung mơjiâng pro, xúa mâu tơmeăm ki vâ râm kơchâi ki hăng, hế, tô môi tiah hăng, kía, klo#ng vâ râm, pế tơvât [ă kơchâi vâ pro thăm kơhiâm. Kơchâi pró  xăng vâi hmâ pế [ă kéa kơpôu cho môi tơdroăng ki vâ pơtih, cho vâ mơnhên tối mâu tơmeăm ki ai tơdjâk troh kế ki râm ing tơmeăm kong ki ai xêh.

Tiô pôa K’Dui, krâ pơlê tối, pró xăng kéa kơpôu cho kế kâ ki hmâ [ă kơhiâm păng ‘nâng dêi hdroâng K’ho. Ga ti xê to kế kâ ki ai ivá rơdêi, mê ối cho hiâm mơno ki tơdjêp pơla mơngế K’ho [ă kong kế, ngo ngối. Pró xăng pế [ă kéa kơpôu cho kế kâ ki kum ăm ivá châ chăn kuăn mơngế ôh tá tro châi chó, êi kóu kơxêng chêng ko\ng. ‘’Mơngế K’ho kơnôm hmâ kâ tro\ng xăng kéa kơpôu mê ai chêng ko\ng, châ chăn, krá rơdêi [ă xua ti mê, drêng lo lăm tung kong, lơ lăm a chiâk deăng plâ hâi ôh tá rơke\ng chêng ko\ng, poh rơbe\n châ chăn, ôh tá châi ro\ng’’, pôa K’Dui ai tối tiah mê.

 

 

Pró xăng klêi krí xo ing kong

 

Pôa K’Dui tối ăm ‘nâi tơ’nôm: Pró xăng cho hdrê tro\ng ki vâi tăng krí ing kong, ga chiâng xêh lâp lu kong ngo Tây Nguyên. Pró xăng ga hmâ ai plâi plâ hơnăm. Pró ki ku ku\n ga bu tơdâng hơ’ngrăng t^ng ko\ng, drêh ngiât, ai troăng rơbông rơnhôk drô plâi. Kế kâ ki xiâm, mơngế K’ho hmâ pôe ing pró mê. Mê cho pró xăng ki pêi tơvât [ă po hăng.

Tâng krí pró ki kơbâng klêi mê xếo krúa, dâi chăng kân pâm ăm ga vâ pơchêh iâ. Hăng drêh pêi tơvât [ă pró, râm po, [ôt ngot môi iâ, pêi krâ kơvâ vâ ga tơmot [ă pró. Bu pro iâ ti mê, cho hiăng klêi chiâng kơchâi vâ kâ [ă hmê ki pế ing phái chiâk. Ki hăng dêi hăng, ai tá ki xăng dêi pró, ga chiâng kế kâ kơhiâm ki tơviah xêh. Túa ki pơchên kố ga tơ’lêi hlâu vâ rak vế ăm ki kơhiâm xăng dêi pró. Mơngế K’ho hmâ pro kơchâi [ă pró a kơxo má vâ djâ lăm a chiâk klâng [ă hmê ki hiăng ngê, lơ râng tơvế ăm mâu hâi ki lăm tung kong ngo hơngế hơngo.

 

 

Pró xăng pế [ă kéa kơpôu

 

Kơchâi pró xăng dêi mơngế K’ho ga cho tiah mê. Chal vâi krâ nah, ôh tá ai hngêi kơchơ, vâi krâ-nho\ng o hmâ têng pró ăm ga i khăng, klêi mê, o hmê tâ tung kơtong vâ te\n [ă hơmế; drêng kal, xo pró âp chên krâ kơvâ, klêi mê xo vâ tơvât [ă po hăng. Pak^ng mê, pró xăng xuân châ mơngế K’ho vâ pế [ă ká khăng. Túa pế xuân tơ’lêi tê. Pró xăng klêi kơ’nâi hiăng xếo krúa kô châ pâ tơdế. Vâi xo ká măm khăng vâ tâ tung póu pêi xăn. Klêi mê nếo, xo ká măm khăng ki hiăng pêi ‘măn a drá peăng, kho [ă têa rơmâ vâ ga xú ho\m, klêi mê, lếo têa, pế ăm têa tơnăm ‘nôi nếo râm pró xăng. Pơtối mê, pế tơ’nôm dâng 10 phut nếo mê râm hăng, hlá hluâ, po, [ôt ngot klêi mê hiăng ai kơchâi pró xăng.

Pak^ng mê, mơngế K’ho ối xo pró xăng vâ pế mơjiâng chiâng hên kơchâi ki ê, môi tiah: Pró xăng ki kâm [ă kêt, pró xăng kâm [ă pah nâng lơ pró xăng kâm [ă hơ’nêh mâm chói, imá, kơto\ng lơ pró xăng kâm [ă hơ’nêh mâm chăm. Rêm kế kâ mê pơrá ai kơhiâm krê xêh. Pôa K’Dui ai tối tơ’nôm, tung mâu kơchâi dế hdroâng  K’ho mê athế tối troh pró xăng pế [ă kéa kơpôu’’.

 ‘Na ki xiâm dêi kơchâi pró xăng ki kơhiâm kố, pôa K’Dui xuân môi tiah mâu ngế hơnăm hiăng krâ má môi a Di Linh xuân tá hâi ‘nâi xiâm kối ga ai sap ing la lâi nah, bu ‘nâi kuăn pế [ối dêi nôu, cháu pế [ối dêi jâ, ing mê ga chiâng ai kơchâi ki kố. Vâ khoh ai môi hdro pró xăng kéa kơpôu ki cho khât, kơhiâm păng ‘nâng, mơngế ki pế kal athế pế i nhên khât.

Ki apoăng cho rah xo pró xăng [ă kéa kơpôu. Pró xăng ki mê cho athế pró  xăng ki kơhiâm má môi, ôh tá lối krâ xuân ôh tá xê lối kơbâng. Kéa kơpôu ki kơhiâm dâng 3 hơnăm. Hdréa ki vâ prâu on cho hdréa ai hên kơchâ, ôh tá ai ngôi hên, ai kơchâ khâng ton vâ rak ki tô ăm hdró pró xăng mê tơnăm pro poh kéa kơpôu tung ton chôu. Mâu tơmeăm hiăng ai hlâu, ki pơtối mê cho tơdroăng pơchên hmê kơchâi kâ. Ngăn tiô kơ kéa kơpôu mê ối nếo lơ hiăng khăng ki mơngế K’ho kô ai túa pế pơchên pơrá phá dêi pó.

Tâng [ă kéa kơpôu ki khăng, ki hdrối tâ athế pôh a on khâng klêi mê, dâi drê kúa i hrâ xâk. Pơtối mê, ro\ng drê pâm ăm kéa kơpôu ăm i rơpâ, xếo têa krúa. Pơtối mê, chiê kéa kơpôu kân tơdâng to béa hơ’ngrăng ko\ng, lếo têa tâ tung hdro ngé ăm kéa kơpôu i rơpâ. Klêi mê, hdroi têa ki mê hên hdroh tá troh têa hiăng hnăng le\m, drêng mê, nếo râm tơ’nôm kơxêng, pró xăng lôi tá pu\m, hnối pơtối ‘mâi on khâng. Ngé a on tá troh pró xăng [ă kéa kơpôu hiăng chên rơpâ mê nếo râm [ôt ngot, po kô chiâng vâ kâ. Maluâ ti mê, pế pró xăng kéa kơpôu, ki malối kal athế ai hăng drêh [ă hlá hluâ i hên. Môi tiah mê, nếo tâng ki kơhiâm dêi tro\ng. Xua ti mê, hên ngế tối ăm ‘nâi tiah kố, kâ pró xăng kéa kơpôu athế lo têa kơxô hên mê nếo châ ‘nâi kế kâ dêi kuăn ngo a Tây Nguyên.

Ai ngế ối tối tiah kố, kâ pró xăng pế kéa kơpôu kô chiâng vâ pơlât tơdroăng ki piê tơ’nuh, pro tơ’lêi lăm dế. Tâng ai hên kéa ki nếo kơdê kơpôu, bu kal chiê xo iâ vâ pế pơchên kơchâi pró xăng ga hiăng. Kơchâi pró xăng kéa kơpôu ga kơhiâm dêi hlá hluâ, ki hăng dêi hăng, ki xăng dêi pró [ă ki xú kơhiâm dêi kéa kơpôu, chiâng ai kế kâ ki phá krê xêh, mơnhên ‘na túa rêh kâ ối dêi kuăn ngo a Tây Nguyên.

Hlá tơbeăng Lâm Đồng online

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC