Sap ing rơxông jâ pôa ton roh nah, rêm xôh pơlê ai po mơd^ng, môi tiah ‘mâi rơnêu kơneăng têa, kâ báu nếo mê vâi krâ nho\ng o Rơteăng hmâ hbrâ dêi mâu kế kâ tiô khôi hmâ vâi krâ hiăng hnê djâ ăm sap nah. {ă môi tung mâu kế kâ ki ôh tá păng lôi mê cho kơchâi ki pế ing kló lơleăng, kló priât kong. Hdrối vâ po hâi mơd^ng ai môi lơ péa pơla măng t^ng, vâi krâ hiăng mot tung kong, to ngo vâ lăm tăng ko châu lơleăng, châu priât kong. Pôa A Hmrong, ối a [uôn Kon Wang, cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Păch, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Ngin mot tung kong, tung ngo vâ lăm tăng kêi kơchâi, thăm nếo, prôk lăm bê tâi to lâi chôu hlối nếo troh tung kong. Ai drêng ‘nâ ngin athế tâm to lâi hâi măng nếo châ tăng hlo lơleăng, priât kong, rơpôe, tơpăng pơlái … vâ pế pơchên chiâng mâu kế kâ dêi kuăn ngo’’.

Kló [ă pôm lơleăng kong hiăng châ xếo krúa vâ hbrâ pế

Maluâ mê cho rơpo\ng hngêi ki pá puât ó tơkéa lâi tung pơlê xuân chiâng pế pơchên kơchâi ki kố. Klêi kơ’nâi lăm tăng hiăng trâm hlo lơleăng, priât kong, vâi krâ-nho\ng o tăng rah ko mâu xiâm priât, lơ leăng ki hiăng kân (ôh tá kơbâng ôh tá lối krâ). Vâi krâ ôh tá ko tâi tá xiâm, mê bu rah ko môi péa xiâm, vâ xiâm priât ối chiâng kơ’nâi ah nếo. Vâi lêa tah lôi kơmôa ga ki ai mơngiơk vâ prá prâp peăng pá kong, bu lêa xo kló ki rơbông ối kơbâng tung dế tá. Drêng djâ kló priât vêh a hngêi, tơdroăng cheăng ki apoăng cho chiê xơtăng kló priât. Klêi kơ’nâi hiăng ai kló priât  ki chiê mê, vâi nếo pơxiâm pế pơchên chiâng kơchâi kâ.

Pế kơchâi kló lơleăng kong

Vâ ai kơchâi kló priât i kơhiâm tâ, mê vâi krâ athế têng tung klo\ng phêa môi péa hâi. Klêi mê, ok kló priât ki hiăng chiê a kơthau lếo têa krúa, môe môi péa hdroh. Têa ki ối tung klo\ng phêa kô lếo tung hdro drăng a on, klêi mê nếo, ăm kló priât ki hiăng moê. Lơ pro tiô túa ki ê nếo, vâi krâ pêi kló priât [ă phái ki hiăng tâm, klêi mê, râm hơ’nêh, kơxêng chu, í rơtế tung hdro [ă mâu kơchâi nhâ ki xú ho\m vâ pế, ga kô pro ăm kơchâi thăm rế tiah rơmâ [ă tơkâ le\m. Kơchâi ki kố, tâng ôu pơlo\n [ă drôu xiâm, ki xăng ngeăm mê kô pro ăm tơmối pơtối chôu vế đi đo.

Kơchâi kló lơleăng châ ‘măn mơđah tung hên mâu túa kơchâi ki ê

Tối ‘na túa ki pế pơchên kơchâi ing kló priât kong, lơleăng, nâ nôu Đi, ối a [uôn Kon Hring, cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Păch, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Kló priât kong ngin hmâ pế pro 3 tơdroăng. Ki má môi, hmâ tối cho kơchâi tah, tơkéa vâ tối, kló priât kong klêi kơ’nâi chiê xơtăng, môe ăm chía rơmuăn, klêi mê kho [ă mâu hơ’nêh, xuân chiâng vâ kho [ă hơ’nêh í, prôa, kơnái, chu. Kơchâi ki má péa, xo kló priât âp i chên, drêng kâ hơ-iu [ă po hăng, pêi hăng tiô kuăn ngo hmâ pêi. Ki má pái, tối cho ‘’Pơ-xú lơleăng’’ kló priât tâm [ă pló, krê kơchâi ki kố athế tơvât [ă pló ki kúa xo kơtôu loăng tung kong. Ki nhên ga, kúa xo kơtôu loăng plâi kuih, djâ vêh a hngêi têng khăng, pôh a on, bu xo pló ki rơbông, tah lôi kơchâ ki prăng ga, tơvât [ă tơpoăng phái hiăng pêi liê [ă póu.

Tâng lơ ai tơ’nôm hơ’nêh mâm prôa, kơnái, lơ hơ’nêh í, lơ chu ga kô ôh tá ai ki klâi luâ tâ kơ mê. La ki kal má môi, kló priât klêi tâ tung klo\ng phêa athế têng môi lơ péa hâi, klêi mê, djâ pế ga kô tâ xú kơhiâm le\m’’.

Kơchâi kló lơleăng kong châ mơnhên tối cho kơhiâm khât a hneăng tơ’noăng pế pơchên kế kâ a cheăm Ea Yiêng, Kông Păch, Dak Lak

Tiô hdroâng kuăn ngo Rơteăng, kơchâi kló lơleăng, kló priât kong cho pơkeăng ki pro pơxúa ăm ivá, châ chăn, ai hên trếo ki hơ’nhon, pro rơngiâp [ă tah lôi kế ki ‘mêi tung châ, kâ ga ‘ló ‘nâng. Kơchâi kló priât kong cho kơchâi ki ôh tá păng lôi [ă mơngế Rơteăng, maluâ, drêng tung rơpo\ng hngêi ai tơdroăng kal, tung pơlê ai tơdroăng mơd^ng [ă hên mâu tơdroăng ki ê. Kơchâi ki kố xuân chiâng vâ pế tiô túa ki ê, ing tơdroăng ki hlâu troh a pế tơvât hên mâu kơchâi, hơ’nêh mâm ki ê, ai tơ’nôm mâu kơchâi nhâ ho\m, pló loăng kuih, rơpo\ng ki kơtiê lơ kro mơdro\ng xuân chiâng pro.

Kâ kơchâi kló lơleăng, kló priât kong ga chiâng ai ki kơhiâm krê xêh, mơhno tơdroăng ki rơkê, [e\ng [eăn dêi mâu vâi jâ, vâi nôu. Tơdrêng amê, ing kơchâi kâ ki kố ối vâ mơhno tối tơdroăng ki tơru\m tung rơpo\ng hngêi, thăm hơniâp ro tung rơpo\ng hngêi [ă pro ăm tơmối thăm rế hâk phiu, chôu vế đi đo drêng lăm pôu a rơpo\ng hngêi.

A Sa Ly chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng