Túa po mơd^ng mơdâng loăng kâng châ pêi pro mơhno ăm hlo nhên a mâu hâi po mơd^ng ki kân, môi tiah kâ báu nếo, mơngế  K’ho tối dêi (Nhô lir bong), t^ng kâ kơpôu (Nhô sa rơpu)… tơmeăm ki pleăng xối cho kơpôu.

Kố cho mâu tơdroăng po mơd^ng ki ôh tá chiâng lôi tung tơdroăng rêh ối, loi t^ng dêi mơngế K’ho, vâ rơkâu pâ [ă hlối mơnê kơ mâu Xeăng hiăng veăng kum ăm báu xông dâi, le\m kơpâu, châ xo hên pêng hnôu ăm rơpo\ng hngêi [ă kuăn pơlê ai hmê kâ phâi tơtô rêh ối hơniâp ro.

Drêng hiăng pê klêi mâu tơdroăng cheăng hbrâ, hdrối mâ hâi vâ lâ, kăn xiâm rơpo\ng hngêi mơdâng dêi loăng kâng, klêi mê kât môi pu\m kơpôu - tơmeăm ki pleăng mê a loăng kâng, rơtế [ă mâu tơmeăm ki vâ xối xeăng, mê cho: xiâm drôu, í hmong, mo\ng hmê, kơtâ í [ă hên ki ê. Kăn xiâm rơpo\ng hngêi rơkâu xối mê tối tơbleăng, pâ Xeăng pơkrá ăm rơpo\ng hngêi mê châ tơku\m po mơd^ng.

’’Hâi kố, rơpo\ng hngêi, pơlê hiăng klêi đôu dêi alâi, pôe dêi báu  hiăng djâ ‘măn pêng hnôu. Rơpo\ng hngêi krếo khu xeăng troh veăng mơd^ng… Klêi mê, ngế kăn rơpo\ng hngêi pro xối xeăng mê âi xo 1 kơ’lo drôu xiâm ok a ko kơpôu, ăm kơpôu ôu môi iâ drôu’’.

Môi kơtâ í xuân ‘măn a ko kơpô, klêi mê môi ngế ki ê krôu xối kơpôu, tơkéa vâ kơhôi chiân, pơlâng dêi hiâm mơno pâ mơjo. Tơdrêng a mê,  idrâp chêng, hơkâ pơxiâm chuât rơdêng tơbleăng ăm rêm ngế tung pơlê ‘nâi ai po mơd^ng kân’’.

Mơd^ng mơdâng loăng kâng K’ho-túa mơd^ng dêi hdroâng K’ho a cheăm Đinh Lạc

Kố cho kơmăng ki krâm mơngế a pơlê mơngế K’ho. Kuăn mơngế hên h^n pơ’lok pơ’lăng xuân tâng to idrâp chêng, hơkâ chuât rơdêng ai drêng prông, hlối tâng chuât idrâp rơvo\ng mbuat, rơker, idrâp hơdruê tal pla, đơs long, pơnđik, pơnring…Mâu rơtăm, vâi droh, hlối ôu drôu xiâm xăng ngeăm.

Vâi ôh tá pơrah pơla tơmối [ă mâu ngế ki ‘’tơviah’’ ki lăm tăng xêh, xua rêm ngế ki troh a kố [ă tung hiâm mơno hâk vâ ro, ‘nâi hơ-ui, veăng mơhno tối tơdroăng ki pâ mơjo dêi rơpó [ă tơdroăng sôk ro dêi kuăn pơlê.

‘’Kơxo hâi kơ’nâi, kuăn kiâ ki pleăng mê ki vâ pâ xối Xeăng, pro tơdroăng rơkâu xối pơtối pro. Hơ’nêh kơpôu ki vâi xối mê châ pleăng xối ăm Xeăng, [ă pế pơchên pro mâu mâm kâ tiô khôi hmâ, pế pơchên ăm tơmối [ă kuăn pơlê kâ rơtế ôu drôu veăng sôk ro’’.

Pơ’lăng 7 chôu drêng hiăng klêi po mơd^ng (Tòm poh), rơpo\ng hngêi krếo mâu ngế ki kuăn pơlê pâ nhoăm tung pơlê troh veăng po mơd^ng tah loăng kâng. Tơdroăng po mơd^ng mê bú pro tơ’lêi hlâu tê, pro xối mơd^ng to tung rơpo\ng hngêi mê tê.

Pak^ng mâu tơmeăm pleăng kơ Xeăng (drap me ke kuang) môi tiah drôu xiâm, í, kơtâ í, priât… ngăn tiô kơ ivá rơpo\ng hngêi ai ki klâi mê kô pleăng tơ’nôm pêap lơ pú pái, vâ pâ Xeăng ăm tah dêi loăng kâng.

Loăng kâng klêi hiăng tah ‘măn a ‘nâi kô châ djâ ‘măn hơngế ing kơpong kuăn pơlê ối.

Lam Phương chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng