Mâ xâng ko\ng hdró o\ng mế-Mơhno tối hiâm mơno mơjo vâ dêi mơngế M’nông
Chủ nhật, 00:00, 13/01/2019
VOV4.Sêdang - {ă mơngế M’nông, tơdroăng ki lăm êng vâ tơxêu cho roh ki kal má môi tung tơdroăng pơkoăng o\ng mế dêi kuăn pơlê akố. Xua ga, tu\m tơdroăng ki apoăng [ă rêm tơdroăng ki êng tiâ kơ’nâi mê pơrá mơnhên tung pơla mê râ ki păng ‘nâng. Drêng péa pâ hiăng pơxâng mâ ăm dêi pó, drêng mê, péa pâ kơdrâi kơnốu tơkéa hiăng chiâng môi to on veăng. Sap ing hâi ki mê, prế athế ai hnoăng cheăng [ă ngế ki hiăng pơxâng mâ ăm dêi tơná.

 

 

Klêi kơ’nâi mâu túa ki pro xeăng, kơnôm ai tơdroăng ki hiăng châ mơnhnên  hlo dêi péa pâ rơpo\ng hngêi, hdroâng hdrê [ă dêi mâu ngế ki pro troăng, drêng prế kơdrâi kơnốu mơngế M’nông hiăng pơxâng mâ a ko\ng ăm dêi pó.

Tung tơdroăng xo o\ng mế, mơngế M’nông hmâ xâng a ko\ng dêi tơná. Mâ xâng ko\ng cho vâ mơhno mơnhên tơdroăng ki pá mơjo dêi pó, ăm tơdroăng ki tơkêa on veăng tá troh tâi plâ rơxông. Mâ xâng ko\ng mê bu chiâng blôe tah drêng ai tơdroăng ki hiăng vâ moi tuăn pơla péa pâ, ki xiâm cho tơdroăng ki vâ pêi chiâk pêi deăng. Pơtih, drêng lăm a chiâk deăng xâu mâ xâng ko\ng lơ tro kreăng a loăng, xâu lơ kuklêh tung têa ah hía lôi [ă hên mâu tơdroăng ki ê.

Tâng blôe tah lôi mâ ing ko\ng, péa ngế prế pơrá blôe tah lôi, [ă 2 to mâ xâng ko\ng mê kô châ ‘măn krâu khât, môi tiah tơmeăm ki kơnía ó má môi dêi on veăng. Nâ nôu Si Won, ối a {ản Đôn, cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak, tối ăm ‘nâi, mâ xâng ko\ng cho vâ mơnhên tơdroăng ki kơnía khât dêi on veăng hiăng châ khu xeăng mơnhên, tâng lơ hía mâ xâng ko\ng mê, kô tơdjâk chiâng pá ăm tơdroăng ki vâ pơkoăng o\ng mê prế ki mê ah:

‘’Sap ing hâi ki hdró o\ng mế, pro tơxêu, á kô pơxâng mâ ki kố, mê mâ ki mê pin athế rak vế dêi i krâu. Bú chiâng blôe tah lôi drêng prôk lăm drô troăng, xâu lơ tro pro tơklêh hía. Mâ xâng ko\ng dêi on veăng athế châ ‘măn môi tíu, pin ôh tá chiâng pro hía lôi ga, xua ga cho môi tơmeăm khoăng ki kal [ă tơná pin’’.

Tung tơdroăng xo o\ng mế, tâng ai môi ngế ki tro xôi, mê ngế kơnốu lơ ngế kơdrâi kô râng djâ mâ xâng ko\ng ki mê, xuân kal athế pơxâng dêi a drăng ko\ng tơná. Ngế ki tơngah mê kô pói thế mơnhên, ôh tá khoh chiâng hmôu pôu tah lôi mâ lo hơngế ing ko\ng tơná. Nâ nôu Si Won tối nhên tâ: Tâng lơ kơ’neh lôi mâ xâng ko\ng ki mê, ngế ki mê châ ngăn cho ai xôi, thăm nếo kô tro tơpôu xôi ôh tá rak ngăn, mơjo pâ dêi ngế ki tơná hiăng vâ, cho ngế ki pro tơ’nhê tơdroăng vâ pơkoăng mê ah:

‘’Tâng lơ ai tơdroăng ôh tá tơniăn tung rơpo\ng hngêi, mê mâ xâng ko\ng cho tơmeăm ki vâ mơnhên dêi tơná, mâ xâng ko\ng ki mê kô châ pơtroh ăm hngêi dêi ngế ki pro troăng. Tâng ing peăng hngêi kơnốu hlo dêi kơdrâi tơná ai pro xôi, mê ngế kơnốu kô djâ mâ xâng ko\ng ki mê troh a hngêi ngế ki pro troăng, [ă klêi mê nếo, ngế kơdrâi kô pêi pro tiah mê tâng ngế kơnốu ai pêi pro mâu tơdroăng xôi.

Drêng mâ xâng ko\ng mê hiăng châ djâ troh a hngêi ngế ki pro troăng, pin xuân ôh tá khoh ‘măn mâ xâng ko\ng mê a’nâi, pin athế rak vế dêi a ko\ng tơná. Drêng tu\m tơdroăng ôh tá chiâng pro pơle\m mê vâi nếo ‘măn mâ xâng ko\ng a ‘nâi. Pôa pro troăng xuân xo râng mâ ki mê, ôh tá hâi tơleăng, tơkôm drêng hiăng ai tu\m nho\ng o hdroâng hdrê troh amê, drêng mê, nếo ai pơkâ kô tơleăng mâu tơdroăng’’.

Mâu khu on veăng vâi rêh ối [ă dêi pó cho tơdroăng ki tơhrâ tơkêa, xua tơdroăng ki loi tơngah dêi pó [ă xua tơdroăng ki hâk vâ mơjo khât dêi pú hmâ tơná. Mâ xâng ko\ng cho tơmeăm ki mơnhên ăm tơdroăng ki mê. Xua ti mê, mâ xâng ko\ng kô châ rak ‘măn plâ rơxong, ta troh drêng vâi ôh pá ối ah xếo mê mâ ki mê xuân athế tâp ‘mế [ă tơná vâi ki hlâ. Nâ nôu Si Won, ối a {ản Đôn, cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak mơnhên tối nếo:

‘’Hiăng tối cho mâ xâng ko\ng ki hdró o\ng mế dêi péa ngế mê ôh tá la lâi hvât lôi ga, mê athế rak vế ngăn i krâu khât. Tâng lơ ai tơdroăng ki kal tung rơpo\ng hngêi, hdroâng hdrê mê xuân athế djâ mơhno dêi mâ xâng ko\ng mê. {ă kuăn ‘ne\ng dêi tơná pin xuân athế tơbâ tối ăm kuăn ‘ne\ng i ‘nâi ple\ng nhên cho mâ xâng kong ki hdró pơla nôu prế pâ nah’’.

Mâ xâng ko\ng dêi on veăng mơngế M’nông maluâ ôh tá kơnâ klâi, la ki kơnía ‘na hiâm mơno, ôh tá ai kế ki klâi vâ mơnhên. Mâ xâng ko\ng ki xâng a ko\ng cho vâ mơhno tối tơdroăng hơ-ui pâ, tơdroăng ki môi tuăn, mơnhên tối hiâm mơno ki le\m tro dêi ngế ki hiăng xâng mê.

(Nhạc nền)

Tung tơdroăng rêh kâ ối dêi mơngế M’nông dế nôkố, ai hên on veăng hơnăm ối nếo hiăng hơ’lêh ing mâ xâng ko\ng vâ diâp ăm dêi pó hnâng, tơkie#n, ga ku\n tâ tơtro [ă tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố. La a hâi hdró, diâp o\ng mế, tiô tơdroăng ki hmâ vâi krâ nah dêi kuăn ngo, vâi xuân ối xúa mâ xâng ko\ng, xua mê, cho tơmeăm ki ôh tá la lâi chiâng hơ’lêh. {ă péa to mâ xâng ko\ng mê kô châ rak ngăn krâu khât, môi tiah tơdroăng ki hiăng veăng tơbêng ăm tơdroăng ki prế hiăng vâ dêi pó mơjiâng chiâng on veăng.

 

H’Thi Rơya chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC