Leh mơdĭng blêi trâng dêi mơngế Bơhnéa hmâ tơkŭm po a kuât-cho tíu ki xiâm dêi tơdroăng ki trâm mâ, tơpui tơno tung pơlê pơla. A hâi ki leh mơdĭng mê, xua mâu vâi krâ pơlê ki pro xiâm, kơpôu cho kuăn kiâ ki vâ pleăng ăm xeăng. Pôa Y Thành, krâ pơlê, ối a pơlê K’Dung, cheăm H’Ra, kong pơlê Gia Lai ai tối ăm ‘nâi:
“Leh mơdĭng hâi châ ƀlêi trâng (Koh xa Tơdrăng) hmâ châ tơkŭm po drêng hiăng châ plâ ƀlêi trâng khu xâ kơneăm. Kuăn pơlê hmâ pro rơkâu xối, pâk kơpôu vâ koh mơnê kơ Xeăng plêng, Xeăng Tơnêi, rơkâu pâ Xeăng pơtroh ăm ivá mo lĕm châ vâ kring vế pơlê cheăm. Kơpôu ki vâ rơkâu xối xeăng mê cho kơpôu prăng, kân, ai kái xŏn luâ môi xơtá kŏng; ôh tá khoh rah xo kơpôu hiăng krâ lơ kơpôu klôa vâ rơkâu xối xeăng.”
Ahdrối vâ tơkŭm po leh mê, tiô tơdroăng ki axoăng dêi mâu krâ pơlê, ai môi khu vâi kơnốu ki hiăng hnŭm ki hiăng mơjiâng on veăng, ai kuăn ‘nĕng, lăm tăng rôe kơpôu. Ai môi khu vâi rơtăm ai ivá mo rơdêi têi ‘răng vâ lăm mot tung kong, vâ lăm ko loăng tung kong, lăm hrê rái djâ vêh a hngêi; mâu vâi krâ pơlê ƀă mâu ngế hnŭm vâi puăn bro kơxái ki kân, vâi mơdâng, rơnuâ loăng kâng pá ngiâ kuât.
Drêng rêm hnoăng cheăng hiăng châ hbrâ rơnáu tŭm, troh a kong xêi vâ măng trê pơtrêu, mâu vâi rơtăm vâi râng kơxái ki kân vâ kât a kâng. Drêng mê, idrâp hơkâ chuât, idrâp chêng koăng pu hung pu hung hiăng pơtâng tối kô pơxiâm po hâi leh Hâk suâ ƀlêi trâng. Mâu vâi krâ pơlê djâ troăng ahdrối xuăng râng khiâ rơtế tơdrêng ƀă idrâp chêng koăng, hơkâ, kơhnhon xuăng pơtối dêi pó, ôh tá ăm kơpôu puăn ối a’nâi, cho vâ mơhno ki krip tơngăm dêi mơngế ki hiăng ƀlêi trâng.
Troh a kơxo hâi kơ’nâi, drêng mâ hâi hiăng pơxiâm o a rŏng ngo, môi tung mâu vâi krâ pơlê ki tơxâng koh nhoăm dêi pơlê pơla, vâi xông tâng a’ngêi rơkâu xối xeăng:
“Ô Xeăng! Xeăng ngo, Xeăng Têa....! Hâi kố, mâu kuăn pơlê ngin pâ phep krếo khu Xeăng chu akố vâ xo tơmeăm, kâ kơpôu, ôu drôu xiâm ƀă kuăn pơlê. Kơnôm pó khu xeăng pring vế, rak ngăn ăm kuăn pơlê, ăm kuăn kơnốu mo rơdêi, kuăn kơdrâi mo krá, rơkê pêi viâ hên tơdroăng, pêi chiâk pêi deăng rơkê kơhnâ, ôh tá ƀut mâu tơdroăng ki ‘mêi, plâ ƀlêi trâng tơdroăng ki xâu xía, xâ kơneăm.... Ô Xeăng!”.
Drêng krâ pơlê hiăng kêi rơkâu xeăng, kô ai ngế ki hlŭm tơdŭt, cho hlŭm kái kơpôu, vâi pơtối tôu chêng tôu koăng dri drih dri drih nếo, chuât xơtó lâp luô kong kế, ngo ngối. Ai môi ngế vâi rơtăm ki mo rơdêi, têi răng, tâng têa ki xŏn lơ chăng kơhnhon xuăng tâ tá kâng, vâi pơxiâm po hâi ki pâk kơpôu tung idrâp chuât ki hơniâp ro, ki prông tơ-ong dêi tơdrá ƀai chêng Leh mơdĭng hâk suâ hâi ƀlêi trâng... Klêi kơ’nâi vâi pâk kơpôu mê, vâi xo ko kơpôu mê chôu a tơdrá ki trá a kâng vâ pêi pro mâu tơdroăng mơdĭng ki pơtối. Châ kơpôu vâi hmâ chêh, siê vâ ăm rêm ngế rơtế ôu kâ.
Rế vâ troh a kơmăng tơdroăng ki po leh mơdĭng mê thăm rế ro ó tâ. Tiô idrâp chêng, idrâp koăng mâu vâi krâ pơlê xuăng râng khiâ tâ tá kâng ki hiăng chôu ‘măn ko kơpôu ƀă râng têa ki pâk ko kơpôu ai 3 xoh klêh a ‘nâi 3 xoh. Kố cho túa ki vâ mơhno tối ki la ngiâ dêi pơlê cheăm, gum ăm kuăn pơlê hbrâ tung rơxông ki nếo, mot tung hneăng ki mơnhông nếo.
Klêi kơ’nâi mơgêi roh leh mê, peăng pa ngiâ plông kuât mê, mâu vâi droh rơtăm, vâi xâp rơnuâ tiô khôi hmâ dêi vâi krâ roh nah ki ai hên mơngiơk, vâi pơtối kơhnhon xuăng, tơdjêp ƀă hên kuăn pơlê ki ê. Ƀă mơngế kuăn pơlê hdroâng Bơhnéa “Leh hâk suâ ƀlêi trâng” cho hâi ki leh kân dêi pơlê. Ngoh Đinh Pơr, pơlê Pông, cheăm Chư A Thai, kong pơlê Gia Lai ai hơniâp ro tối tiah kố:
“Mot tung hâi leh hâk suâ tơplâ ƀlêi trâng dêi kuă pơlê tơkŭm a Kuât vâ ôu kâ, hơniapa ro, rơtế ƀă kơpôu. Tâi tângu pơlê, ing vâi krâ troh a vâi hdrêng, vâi droh rơtăm rơtế veăng ai mâ, phiu ro, sôk suâ a hâi leh ki mê. Rêm ngế pơrá pế pơchên hmê kơchâi, rơtế hơniâp ro tung hâi mơdĭng ki mê”.
Ôh ta xê to môi tuá cheăng ki rơkâu xối xeanwg, mê leh mơdĭng Hâk suâ hâi blêi trâng mê ối cho roh ki maua hdroâng kuăn ngo kố vêh tơbâ tơdroăng roh ton nah, hơ’muăn tối ‘na mâu hnoăng cheăng dêi nôu pâ, jâ nôa ing chal vâi krâ roh hdrối mê hía nah, mâu lêng ki khên tơnôu dêi pơlê tơná. Kơnôm tiah mê, khu rơxông nếo châ păn roăng rak ngăn tiô hiâm mơno ki haka tơngăm babw tuăn mơno ki kring vế dêi khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná. Pôa Đinh CHích, pơlê Pông, cheamw Chư A Thai, kong pơlê Gia Lai ai hơniapa ro, sôk suâ tiah mê:
“Drêng mâu lêng, mâu kuăn pơlê nêó tơko tơpêt ƀă khu xâ, khu kơneăm la hiăng châ ƀlêi trâmng, kuăn pơlê kô lo suâ, koh tơdah, tơkŭm hâi suâ vâi lêng ki mê a kuât. Vâi rơtế rơkaua xối ƀă kơpôu, rơkâu hâk ăm vâi ai ivá mo rơdêi têi ‘răng, rêh ối hơniapa ro. Kố cho túa ki kuăn pơlê ngin rơhêng vâ vêh tơbâ ăm kuăn ‘nĕng, cháu cháu pơtối rak vế khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo a roh kơ’nâi ah.”
Hâi kố, drêng tơdroăng rêh kâ ối – pêi cheăng hiăng pơhlêh, tơdroăng tơplâ pa u ai xếo, leh hâk suâ ƀlêi trâng mê xuân ối châ rak vế môi tiah môi tơdroăng dêi túa tơlá, khôi kuăn ngo dêi tơná. Ôh ta xê to tơdroăng cheăng lêng, tơdroăng cheăng tơplâ, tơdroăng leh mơding kố hiăng pơhlêh chiâng leh mơdĭng koh mơnê, hâk suâ hâi pơlê pơla rêh ối tơniăn, lơ hơniapa ro ai tơdroăng ki ƀlêi chiâng.. Tung idrapa pu hung pui hung dêi chêng oăng, pôa A Yŏ, krâ pơlê Piơm, cheăm Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai ai tối ăm ngin ‘nâi:
“Leh mơdĭng hâk suâ rơkâu hâi ƀlêi trâng cho Leh mơdĭng tiô khôi hmâ dêi mơngế Bơhnéa ngo. Leh mơdĭng kố, pói rơhêng vâ mâu kuăn cháu hlê plĕng nhên ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná pin ƀă đi đo châ rak vế mâu khôi túa, vêa vong ki lĕm tro, vâi krâ-nhŏnkg o kuăn pơlê tơrŭm, ai ivá mo sêi têi ‘răng, pêi cheăng kâ châ lo hên kế tơmeăm, mơjiâng hên mâu tơdroăng ki hơniâp ro....”.
Leh mơdĭng hâk suâ ƀlêi trâng (Koh xa kơpô Tơdrăng) dêi hdroâng kuăn ngo Bơhnéa ôh tá xê to môi tơdroăng cheăng tiô túa lĕm tro- tơdroăng ki loi tĭng, mê ối cho ki xiâm dêi i hiâm mơno tơrŭm, tơdjêp pơla ing chal hdrối nah-chal nêó nôkố-ta troh a tơdroăng xo ah hmôi. Mê cho tíu ki vâ koh pơ-ô pơ-eăng khôi túa, vêa vong khên tơnôu, tíu ki tơdjêp pơla khu pơlê pơla ƀă vhâ mơnhên tối ivá ki ó rơdêi ăm tơdroăng ki ó rơdêi dêi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo Bơhnéa tung kaoa kopwong dêi Tây Nguyên kân krip.
Viết bình luận