Tung rôh mnơdĭng kâ báu nếo châ pơtối po a pơlê Dun De, cheăm Ia Grai, hâi po mơdĭng châ tơba pro hên tơdroăng, ing tơdroăng xối, têk tơmeăm vâ xối xeăng troh tŏn chêng tung hâi mơdĭng ƀă mâu idrâp tŏn chêng, túa kơ’nhon xuang dêi vâi droh tung pơlê.

Na Phuih Gái, ngế kuăn pơlê Dun De ăm ‘nâi: Mơdĭng kâ báu  nếo dêi mơngế Jarai  hdrối nah cho tơdroăng pro mơdĭng ki kal, po hdrối vâ chói báu, pêi alâi loăng plâi, drêng kuăn pơlê rơkâu pâ xeăng ăm kong mêi tro tô ‘ló, báu alâi xông dâi lĕm kô ăm pin châ xo hên hâi hmê kâ phâi. Ton luâ chât hơnăm, tơdroăng pro mơdĭng mê ai drêng ‘nâ hiăng piu lôi. Nôkố, mơhế pêi cheăng kâ ôh tá  kơnôm to a xeăng ăm kong mêi tô, tơdroăng mơdĭng kâ báu nếo xuân ối rak tơdroăng po mơdĭng vâ kuăn pơlê tơkŭm dêi rơpó, tơdjêp ƀă dêi rơpó ƀă hlối pơtối rak ki kơnía lĕm tro ton nah.

“Hơnăm ki lâi ngin xuân veăng. Kuăn pơlê pơtối tơbâ po mơdĭng nếo vâ pơtối rak vế túa lĕm tro ton nah dêi kuăn ngo Jarai, mê a ‘nâi idrâp kơ’nhong xuang, tŏn chêng. Ngin  xuân  hnê ăm mâu rơxô nếo, vâ  xo ah hmôi pôi tá piu lôi túa lĕm tro dêi kuăn ngo tơná”.

Ƀă mơngế Jarai a kơpong AYun Hạ, mơdĭng xối rơkâu xeăng Pơtau On tối tơdroăng rêh ối ‘na tuăn loi ƀă ki tơrŭm tơtro pơla kuăn mơngế ƀă kong kế. Luâ to lâi rơxông, tơdroăng mơdĭng  xối xeăng mê xuân ối rak môi tiah kơxái kât ki tĭng tơdjêp pơla kuăn pơlê ƀă xeăng, kong ngo, kong mêi kong tô ƀă tơmeăm pêi lo. Hmâ po a khế 9 rêm hơnăm, mơdĭng xối rơkâu kong mêi po krếo xeăng kong kế, tíu chêng koăng chuât xtó, mâu ngế ki veăng dêi Pơtau on  rơxông má 14 pro mơdĭng ƀă tơdroăng ki nhoăm khât. Tung tuăn loi dêi mơngế Jarai, Pơtáu On ôh tá xê cho ngế ki pơkuâ, mê cho “Xeăng pơtô hiâm mơno”, teăng mâ ăm tuăn loi ƀă ki nhoăm pâ dêi kuăn pơlê. Kuăn pơlê rơkau pâ kong mêi tro, tô ‘ló, pơlê pơla hơniâp lĕm, báu alâi loăng plâi xông ngiêt lĕm, ing mê vâ mơhno hiâm mơno tơngah ai hmê kâ plâiƀă tơdroăng rêh ối tơniăn. Pôa Rmah Yơi, ngế kuăn pơlê pâ nhoăm ối a Plei Ơi, cheăm Chư  A Thai, kong pơlê Gia Lai ăm ‘nâi:

“Ngin hak tơngăm xua hiăng ai tâi tâng 14 rơxông Pơtáu On pơtối dêi rơpó. Pơtáu On ôh tá xê pơtau ki pơkuâ ‘na ai hnoăng kân, mê cho pơtau pơtô hiâm mơno, ‘na loi tĭng, châ kuăn pơlê châ kuăn pơlê nhoăm pâ ƀă xối pleăng. Tung tơdroăng rehe ối ‘na tuăn lo dêi kuăn pơlê, Pơtáu On ai hnoăng môi tiah ngế ki tơdjêp pơla kuăn mơngế ƀă xeăng, teăng mâ kuăn pơlê rơkâu pâ  xeăng ăm kong mêi tro, tô ‘ló, báu prá alâi xông dâi lĕm, pơlê pơla rêh ối hơniâp lĕm kuăn pơlê mo xêi”.

Mau hơnăm achê kố, kong pơlê Gia Lai tơmâng khât troh tơdroăng pơtối rak vế, tơbâ po mau tơdroăng mơdĭg tiô chal krâ nah, hlối chôa rơtế tơrŭm ƀă mơnhông ôm hyô. Hên tơdroăng pro mơdĭng châ pơtối po nếo tung mâu hâi leh mơhno túa lĕm tro ki kân mê cho Măng tĭng mơdĭng Reăng mâ hâi kong - Ngo on Chư Đăng Ya, Festival tŏn chêng koăng, Hâi leh mơhno túa lĕm tro mau hdroâng kuăn ngo, Măng tĭng tơbâ tơmeăm khoăng ki kơnía túa lĕm tro ton nah mâu hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê Gia Lai ... ƀă rế chiâng tơdroăng hmâ po rêm hơnăm, tơ’mot hên ngế kuăn pơlê ƀă tơmối vâ ngăn. Tơdrêng amê, mâu túa môi tiah “Tŏn chêng koăng mơ’nui măng tĭng-Mơnúa kâ  kế kâ ƀă vâ ‘nâi” lơ “Mơhno túa lĕm ro  Gia Lai - Pơtối rak ƀă mơnhông tơƀrê”, tơkŭm po tiô hneăng pơkâ a Plông kân Đại Đoàn Kết, hăng veăng  tơbâ  pơtối tơbleăng túa lĕm tro dêi pơlê troh tung kơphố.

Ƀă veăng ai mâu ngê̆ nhan Bơhnéa, Jarai, mâu tơdroăng mơđah  mê ôh ti xê to mơđah tŏn chêng koăng mê ối tơbâ po mơdĭng, mơđah teăn tơmeăm ƀă kơlái rai, pế pơchên kế ka ƀă xah hêi tiô chak krâ nah  ngăn lĕm ro. Jâ Lê Thị Thu Hương, Phŏ xiâm pơkuâ ngăn Túa lem tro, Tơ’noăng ivá  ƀă Ôm hyô kong pơlê Gia Lai tối, hơnăm 2025, tơdroăng pơtối tơbâ po mơdĭng pơtối châ tơbleăng pêitiô troăng hên tơdroăng, tŭm tâ, malối tơmâng khât ‘na tơdroăng pro môi tiah xiâm nah, kơdroh “mơđah a plông xah hêi”, ing mê ối rak ki krip tro môi tiah xiâm rêi túa vêa vong lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê Gia Lai.

“Tơkéa vâ tối, ing mâu tơdroăng pơtối tơbâ po mơdĭng mê, kuăn pơlê hâk phiu ro. Sap hơnăm 2023- 2025, kong pơlê hiăng tơkŭm hên tơdroăng pơtối po tơbâ. Nôkố, khu xiâm ngăn túa lĕm tro pơtối tăng ‘nâi pleăng ăm Vi ƀan Kuăn pơlê dêi kong pơlê pơtối chêh tơdroăng tơkêa bro pơtối rak po leh tŏn chêng khoăng  pơla  hơnăm 2026-2030, tung mê ai tơdroăng chêh  pơtối tơbâ mo mơdĭng nếo. A tơngah tung la ngiâ túa lĕm tro vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo Gia Lai kô ai hên ngế ‘nâi tâ”.

Mâu tơdroăng pro mơdĭng  châ pơtối po nếo ôh ti xê to vâ rak ‘măn chôu pâ túa lĕm tro dêi pơlê, mê ối vâ rak ki hâk  tơngăm dêi dêi kuăn pơlê  ‘na túa lĕm  tro dêi kuăn ngo tơná, ing mê pro kro mơdrŏng túa vêa vong  lĕm ro tung rêh ối ăm kơpong tơnêi Gia Lai hâi kố.