Ƀĕng ƀeăn, tơmiât rơkê, kơhnâ pêi cheăng, mê cho túa ki ngế rơtăm Y Vinh, hdroâng M’nông a pơlê Sa Pa, cheăm Thuận An, tơring Dak Mil, kong pơlê Dak Nông ai tơdroăng rêh ối chía niân. Y Vinh tối, klêi kơ’nâi hriâm klêi kơvâ kao đăng xây dựng, ngoh ôh tá ối a pơlê kong kơdrâm pêi cheăng vâi, mê ngoh vêh dêi ngi pơlê pơtối rak ngăn lối 1 ha kơphế. Rôh ki ngoh ôh tá tơvâ tơvân ƀă tơdroăng cheăng mê ngoh lăm pêi cheăng a mâu tíu ki mơjiâng bro kế tơmeăm. Troh rơnó krí kơphế, mê ngoh tơkŭm krí kơphế ƀă pêi cheăng a tíu ki têng kơphế dêi rơpŏng.

Y Vinh tối tiah kố:

“Tâng pin bu pêi to kơphế mê kô ôh tá tơƀrê to lâi ôh. Môi tiah nôkố yă roê mâu phon rơvât, pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong gá kơnâ khât, mê kơphế ai hơnăm châ xuân ai hơnăm ôh tá châ hên. Mê á pêi hên tơdroăng cheăng môi tiah “pêi pêt kế tơmeăm ki iâ hâi păn roăng ăm mâu hdrê loăng ki ton hơnăm”, pêi cheăng ki ê nếo vâ ai tơ’nôm liăn.

Môi tiah hơnăm kố nah á xo bro mâu kế tơmeăm đi đo, troh mơ’nui hơnăm ôh tá pơtê ôh tá pêi xếo vâ tơkŭm krí kơphế. Klêi mê á vêh ƀă tơdroăng cheăng mơjiâng bro kế tơmeăm”.

Tiô ngoh Y Arôn, kăn phŏ pơkuâ ngăn Đoân Droh rơtăm cheăm Thuận An, droh rơtăm a cheăm vâi kơhnâ rơkê khât tung pêi cheăng kâ. Mơdêk mâu tơdroăng ki pơxúa ai hlâu dêi tơnêi tơníu ƀă kơpong pêt to kơphế ƀă hdrê kơphế kơxái ki apoăng, mâu vâi pú hơnăm ối nếo đi đo djâ troăng ahdrối tung tơdroăng ki xúa khoa hok kih thuât tung pêi chiâk deăng, tơmiât troh mâu túa pơkâ pêt ki nếo môi tiah uâ pơliê kơphế, bro kơphế hdrê, kơphế lĕm ƀă hên ki ê.

Mâu rơtăm xuân kơhnâ tung mâu tơdroăng cheăng dêi pơlê pơla, rak vế mơhno túa lĕm tro khôi hmâ. Khu tŏn chêng koăng, khu hơdruê xuăng dêi droh rơtăm Thuận An đi đo veăng ai mâ tung mâu rôh tơ’noăng, rôh po mơđah tơbleăng dêi kong pơlê, dêi tơring.

Ngoh Y Arôn ăm ‘nâi:

“Cho mơdêk tâi ivá hơnăm ối nếo dêi droh rơtăm, vâi đi đo cho mâu ngế ki djâ troăng ahdrối ƀă rơtế hnê mơhno ăm kuăn pơlê châ xúa mâu kơmăi kơmok ki nếo. Vâi ‘nâi xúa khoa hok kih thuât tung pêi chiâk pêi deăng dêi rơpŏng hngêi, ngế ki ‘nâ pêt tơvât tiu, kơphế, ngế ki ‘nâ pêi kơdrum mơdâ hdrê pêt, ngế ki ‘nâ po tíu ki têng kơ-óu uâ kơphế ƀă hên ki ê tăng cheăng pêi ăm đoân viên droh rơtăm a cheăm.

Pakĭng mê vâi ối kơhnâ tung mâu tơdroăng cheăng dêi pơlê pơla, môi tiah gô̆m văng, mơgrúa lĕm kong prâi tơnêi tơníu, pêt reăng, pêt loăng ngiât a mâu troăng, veăng tung mâu tơdroăng cheăng dêi cheăm dêi thôn tơbleăng vâ rơtế mơjiâng thôn pơlê nếo mơdêk”.

Cheăm Thuận An ai 10 to thôn, pơlê, ƀă lối 3 rơpâu rơpŏng, vâ chê 12 rơpâu ngế; tung mê ai vâ chê 1/3 pơ’leăng mâ cho hdroâng kuăn ngo. Ƀă tơdroăng ki tơdjuôm ivá dêi vâi krâ nhŏng o mâu hdroâng kuăn ngo, sap ing hơnăm 2018, cheăm hiăng châ mơnhên pêi klêi 19 tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo. Kố cho cheăm tơkăng kong ki apoăng dêi kong pơlê Dak Nông plah tơdroăng pơkâ kố.

Pôa Trần Khắc Dũng, kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Thuận An, ăm ‘nâi, ki pơxúa kân má môi dêi cheăm cho ai kơpong pêt kơphế châ kong pơlê Dak Nông mơnhên kơpong pêt xúa kơmăi kơmok rơxông nếo, ai hdrê kơphế kơxái a cheăm châ Khu xiâm ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê ăm phêp xúa. Nôkố cheăm dế hnê tối tŏng kum kuăn pơlê po rơdâ ƀăng tơnêi pêt kơphế hưh cơ, tơrŭm pêt kơphế tiô tơdroăng ki vâ tê ngi kong têa ê.

Troh tâi hơnăm 2022, châ xo liăn rêm ngế a Thuận An châ 53 rơtuh liăn; kơxô̆ rơpŏng kơtiê tung lâp cheăm bu ối 1,35%; tơdroăng rêh ối, pêi lo liăn ngân, hiâm mơno dêi kuăn pơlê rế hía rế hơ’lêh. La tiah mê, tiô pôa Trần Khắc Dũng, xuân ối ai hên tơdroăng xơpá kal tơkâ luâ vâ Thuận An chiâng pêi pro ƀlêi chiâng mâu tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo mê kâi châ mơdêk hên luâ tâ kơ mê.

“Cho cheăm a tíu tơkăng kong ai 30% pơleăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo, 90% kơxô̆ rơpŏng cho pêi chiâk pêi deăng, mê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê xuân ối trâm hên xơpá. Ƀă nôkố ƀă 2 to pơlê cho kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo mê ôh tá châ pơxúa mâu troăng tŏng kum hdrối mê, mê xuân pro hiâm mơno vâi krâ nhŏng o tơmiât hên, pơtih tơdroăng ki tŏng kum ‘na ƀaoh hiâm khăm pơlât, mơnhông mơdêk pêi chiâk pêi deăng peăng kong ngo ƀă hên ki ê. Maluâ tiah mê, la tiô Pơkâ dêi khu pơkuâ hnê ngăn Đảng ƀă túa pơkâ dêi Vi ƀan hnê ngăn cheăm mê hơnăm 2013 ngin kô mơ-eăm plah thôn pơlê nếo mơdêk”.

Tí tăng tro mâu tơdroăng ki pơxúa ai hlâu ‘na tơnêi tơníu ƀă hyôh prâi tơniăn lĕm, ƀă tơdroăng ki tơdjuôm ivá môi hiâm mơno dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo, Thuận An dế tơrŭm ivá hơnăm ối nếo tơmiât troh mơjiâng cheăm thôn pơlê tiô túa nếo a kơpong tơkăng kong dêi kong pơlê Dak Nông.