Hâi mơ’nui măng tĭng a Hngêi hôp tơdjuôm pơlê O Ngol, cheăm Ia Vê, tơring Čư̆ Prông, kong pơlê Gia Lai hơniâp ro to idrâp tó ƀă idrâp chêng koăng. Mê cho tơdroăng ki hơniâp ro dêi rôh hnê tŏn chêng ƀă hơdruê, rơngê, ting ting chal krâ Jarai, ƀă tơdroăng ki veăng ai mâ hên dêi mâu rơxông kuăn pơlê ƀă mâu ngê̆ nhân, krâ pơlê tung cheăm. Cho ngế ki mơjiâng khu krếo thế vâi kơdrâi tung pơlê O Ngol rơtế veăng rak vế túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo, nâ Siu H’Biáo, tối:

“Hơdruê, rơngê, ting ting Jarai xuân ai mâu ƀai hơdruê ô eăng mâu ngoh khên tơnôu tung rôh tơplâ. Pơtih môi tiah ƀai “Ơ mâu miê, mâu mêh; mâu ngoh”; ƀai “Hơk kơdơ̆k – vui mừng ngày giải phóng”; mâu ƀai hơdruê ô eăng hiâm mơno kăch măng dêi pâ pôa prôk hdrối nah. Malối, cho mâu ƀai hơdruê tiô tơdrá rơngê, ting ting ki mâu mêh hiăng hên hơnăm hơdruê vâ ô eăng Pôa Hồ pơkuâ djâ kăch măng. Tơdroăng cheăng nôkố ôh ti xơpá môi tiah hdrối nah xếo; sap ing ai phôn râng kŏng, pin ‘nâi xúa gá tơ’lêi hlâu, ai pơxúa khât ăm tơdroăng cheăng. Pơtih pin mơjiâng khu ki tơrŭm veăng, drêng kal tơbleăng ƀă tơpui tơno ‘na tơdroăng cheăng gá tơ’lêi hlâu khât”.

Pôa Siu Jo, krâ pơlê hâk tơngăm: O Ngol cho pơlê pro kăch măng, kuăn pơlê đi đo tơrŭm, loi khât tung tơdroăng pơkuâ dêi Đảng. Lối 10 hơnăm hdrối, O Ngol đi đo châ inâi pơlê rơkê plĕng râ kong pơlê. Tung mê, ki xiâm má môi cho mâu tơdroăng cheăng rak vế ƀă mơnhông mâu tơdroăng ki kơnía túa lĕm tro khôi hmâ. Pôa Siu Jo, krâ pơlê tối:

“Á hlo ro khât xua mâu rơxông ối nếo nôkố vâi pơtối hriâm ƀối tơdroăng ki tŏn chêng ƀă rak vế túa lĕm tro khôi hmâ dêi pâ pôa ‘măn chôu. Krê pơlê O Ngol ai 3 khu ki tŏn chêng tung mâu hơnăm: khu tŏn chêng droh rơtăm, khu tŏn chêng mâu phô̆m vâ xông kân ƀă khu tŏn chêng khu ki hiăng hên hơnăm. Ai tá ngê̆ nhân Ama Nga ƀă ngế pơkuâ thôn xuân veăng tŏn rơtế ƀă nhŏng o. Tơná á ôh ti tôu tuăn xếo, xua hiăng ai khu ki tŏn hơnăm ối nếo pơtó, xo ah hmôi hiăng krâ hlâ mê hiăng ai khu ki tŏn, xua chêng gá kal khât tung tơdroăng rêh ối hiam mơno, môi tiah: ‘Mế kiâ, ‘mêng tơnâp kiâ ƀă mâu leh mơdĭng ki kal dêi pơlê pơrá kal troh idrâp chêng koăng”.

Pơlê O Ngol ai vâ chê 120 rơpŏng, ƀă vâ chê 500 pơ’leăng mâ mơngế, ki hên cho hdroâng kuăn ngo Jarai. Pơlê hiăng pêi klêi thôn pơlê nếo sap ing 7 hơnăm hdrối. Vâi krâ kuăn pơlê đi đo tơrŭm mơjiâng tơdroăng rêh ối phâi hơtôu, hơniâp ro. Malối, tơdroăng ki rak vế mâu tơdroăng cheăng túa lĕm tro chêng koăng, mơđah tŏn, rêi mâu prôa hdroâng kuăn ngo, kơhnhon xuăng, hơdruê cho tơdroăng púi vâ ôh pá chiâng lôi tung rêh ối dêi vâi krâ kuăn pơlê Jarai. Ƀă pôa Siu Huỳnh, kăn pơkuâ Chi ƀô̆, ngế pơkuâ thôn O Ngol, hơdruê tơdrá ton nah ƀă tŏn chêng koăng hiăng mot tung mơheăm chhá pôa.

“Nôkố tơdroăng rêh ối rế hía rế mơnhông tiô troăng ki rơkê plĕng, athế tiô rôh, la tơná á xuân mơ-eăm hriâm hơdruê rơngê, ting ting chal krâ nah, hơdruê mâu ƀai kăch măng ƀă rơkong Jarai. Ƀă hnoăng cheăng cho Kăn pơkuâ Chi ƀô̆ hlối cho ngế pơkuâ thôn, á đi đo tơmiât athế pro tiah lâi vâ châ tiô tơdroăng púi vâ dêi tơdroăng cheăng hnoăng cheăng châ pơcháu. Á athế đi đo djâ troăng ahdrối, rêh ối tiah lâi tơxâng vâ kuăn pơlê ngăn amê rơtế dêi tiô ƀối mơ-eăm. Mâu tơdroăng ki hiăng pêi pro klêi sap ing apoăng hneăng troh nôkố, pơlê ngin pêi klâi xuân klêi hdrối, malối cho tung tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo”.

Pôa Siu Khlo, Kăn pơkuâ ngăn Đảng ủi cheăm Ia Vê, tơring Čư̆ Prông, ăm ‘nâi: pêi pro Pơkâ kơxô̆ 12 dêi Khu pơkuâ ngăn Đảng Gia Lai ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo tung kơpong hdroâng kuăn ngo, sap ing mơ’nui hơnăm 2018, pơlê O Ngol hiăng pêi klêi tâi tâng mâu tơdroăng pơkâ; ƀă chiâng môi tung mâu pơlê thôn pơlê nếo ki rơkê dêi kong pơlê.

“Pơlê O Ngol pêi troăng pơkâ ‘Tơnêi têa ƀă kuăn pơlê rơtế pêi”, kuăn pơlê hiăng pro troăng mot tung thôn phuâng, krúa lĕm. Péa pâ troăng pơlê pơrá ai on tơhrik têk bâ eăng mê ôh ti ai tơdroăng tong hơ’vĕng, pro mâu tơdroăng ôh ti tro ‘ló tung pơlê pơla. Hngêi trăng krúa lĕm, kơdrum deăng ai kơnâng kâng, ai xiâm loăng ngiât, tung dế cho kơdrum kơphế, tiu ƀă hên ki ê. Nôkố hên rơpŏng hiăng ai hngêi lĕm krá kâk, roê rơxế tơmeăm xúa tung pêi chiâk môi tiah rơxế tu tuh, rơxế pơchoh; ối ai rơxế ki nếo xo. Malối, pơlê ai hngêi hôp tơdjuôm, ai khu ki tŏn chêng koăng ƀă mâu túa proâ dêi hdroâng kuăn ngo môi tiah klŏng put, t’rưng. Mâu ngê̆ nhân ‘mêng idrâp chuât dêi chêng koăng ƀă vâi krâ kuăn pơlê đi đo ‘nâi nhuô̆m ƀă rak vế túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná”.

Pơlê O Ngol, cheăm Ia Vê, tơring Čư̆ Prông (kong pơlê Gia Lai) hâi kố cho túa pơkâ pro ‘na môi pơlê thôn pơlê nếo tung kơpong hdroâng kuăn ngo. Kố cho tíu ki bâ eăng tung rak vế ki xiâm ‘na túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tung chal nôkố. Ƀă tơdroăng ki veăng gum dêi khu kăn pơkuâ tơdroăng kal kí, hnoăng cheăng djâ troăng ahdrối dêi ngế krâ pơlê, ngế ki châ kuăn pơlê loi, ƀă tơdroăng ki pơtó kơhnâ rơkê sap ing mâu rơxông ối nếo hiăng gum rak vế ki kơnía túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo, tơdrêng amê hlối mơdêk tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo tiô troăng krá ton, rơkê plĕng ƀă ai hên túa lĕm tro.