Tiô khôi tơlá dêi mơngế Rơđế, hdrối vâ ko kếo loăng ki hiăng ton hơnăm, ngế ki kếo lơ ngế ki rak ngăn kong hmâ po rơkâu xối xeăng vâ phep xeăng kong veăng kum ăm phep kuăn pơlê ko kếo loăng châ tơniăn, loăng le\m tơdrăng kô chiâng vâ xúa pro hên mâu tơmeăm tung hngêi. Tung t^ng xối rơkâu mê, pôa pơchâu teăng mâ ngế ki ko kếo loăng pêi pro mâu tơdroăng ki vâ rơkâu xối xeăng kong, xeăng ngo, xeăng têa kroăng, pâ phep khu cheăng ăm phep mâu ngế tung rơpo\ng hngêi châ ko, kếo loăng vâ mơjiâng pro kế tơmeăm.

Djeăm ‘măn tơmeăm hdroăng vâ rơkâu xối hdrối ko kếo loăng

{ă tơdroăng ki tơ’ló kố, vâ vêh mơhno nếo túa rơkâu xối xeăng dêi mơngế Rơđế, nếo achê pơla kố, Khu ngăn ‘na mơhno túa le\m tro-ivá [ă ôm hyô kong pơlê Dak Lak hiăng krếo pôa pơchâu [ă mâu ngế ki mơjiâng pro tơmeăm rơkâu xối xeăng hdrối vâ ko kếo loăng ton hơnăm ki khăng răng tung kơdrum dêi Biệt Điện Bảo Đại, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột. Pôa pơchâu, inâi Pôa Lê, ối a pơlê Ea Bông, cheăm }ư\ Êbur, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, [ă mơngế Rơđế, kố cho tơdroăng pêi pro ki vâ mơhno tơdroăng ki mơnê nhuo#m mâu khu loăng, xua rêm to loăng pơrá ai khu xeăng pơkuâ rak, xua mê, châ ngăn cho tơdroăng ăm phêp dêi khu xeăng mê vâi krâ-nho\ng o nếo khoh ko kếo vâ ga tơniăn, châ ai pơxúa.

‘’Rơkâu xối xeăng kố cho kal ‘nâng, xua kố cho loăng ki rêh hiăng ton hơnăm, ga hiăng ai sap ing ton t^n nah, la ngiâ ah vâi kô xúa loăng ki kố vâ pro tăng kpan, xua mê, athế rơkâu xối [ă chu vâ rơkâu pâ ăm loăng ôh tá tro kơmuâ kâ, ôh tá ai kơbong, châ rak vế krá tơniăn ton, loăng ki mê klêi kơ’nâi ko kếo, ga kô kơtong tơniăn, ôh tá kơtong tâu mâu tơmeăm khoăng ki ê. {ă mâu loăng kân ki hiăng ton hơnăm môi tiah kố, ôh tá khoh hmôu pôu ko kếo, ki má péa nếo, maluâ mê cho loăng ki nếo, loăng ki ku\n la tâng vâ xúa loăng ki mê pro trăng hngêi xuân kal athế xối xeăng nếo chiâng ko kơdong loăng, ah pro loăng trăng kô krá le\m, trăng ga kô kâk’’.

Tơmeăm hdroăng châ ‘măn kơtăn ing xiâm loăng dâng 10m, pôa pơchâu kô rơkâu xối [ă tơmeăm hdroăng

Vâ hbrâ ăm tơdroăng rơkâu xối, ngế ki kếo mê athế pro hơkôp ki ku\n, trá pro [ă kơlá vâ dâ mâu tơmeăm hdroăng, ai môi trăng kât xiâm drôu; môi to chu po\ng, drôu xiâm, hlá pơlêu, hât, hmê, phái, on tr^ng [ă hên mâu tơmeăm ki ê. Achê djeăm ki vâ rơkâu xối mê, vâi kô tâp tơkâng loăng ung phâu, kơtúa a tơkâng loăng ki mê mâ xâng ko\ng [ă to lâi to reăng kơpê vâ mơhno tối tơdroăng ki t^ng, ai khu xeăng dế rak ngăn a tíu mê.

Pôa pơchâu krếo khu xeăng chu vâ ngăn a hâi ki ko kếo loăng mê

Drêng idrâp chêng hiăng chuât, pôa pơchâu pơxiâm rơkâu xối, krếo mâu khu xeăng vêh troh amê vâ châ ngăn, châ hlo tơdroăng ki vâi krâ-nho\ng o pâ phêp ko kơdong loăng. Rơkong rơkâu xối ga tiah kố:

‘’Ô khu xeăng ki pơkuâ ngăn chiâk deăng kố, khu xeăng achê pơlê pơla, loăng ki kô hiăng krâ, hiăng ton hơnăm, xiâm ga ing k^ng têa kroăng, plông ga ối tung kơpong klong. Kơ’nâi kố ah drêng ko kếo loăng ga kô rak tơniăn ăm kuăn pơlê, ôh tá ai tơdroăng hlâ rong, s^ng khéa, hơ’nêng hơ’no. Xua mê, hâi kố ngế ki rơkâu xối xeăng mê kô rơkâu xối chu vâ mâu khu xeăng rơtế châ ngăn, châ hlo, rơtế kum ăm rơpo\ng hngêi châ trâm hên tơdroăng pon mơhúa, ôh tá ai tơdroăng ‘mêi rơtoh, kum ăm mâu tơdroăng ki le\m tro. Vâ la ngiâ ah loăng ki kố vâ pro xoăng koi ăm kăn rơpo\ng hngêi, pro tăng kpan. Drêng troh hâi ki chiâng xoăng koi ah, pâ phep xeăng loăng kum ăm kăn rơpo\ng hngêi tơniăn le\m’’.

Pôa pơchâu trêng drôu [ă xế phái ki ‘măn tung mơnge\n mo\ng tâ tá xiâm loăng

Pơtối mê, pôa pơchâu prôk tâ tá xiâm loăng, bliu mơheăm chu [ă hnối xế phái [ă tơdroăng ki rơkâu pâ tơdroăng tơniăn, loăng kơtong tro tiô tơdroăng. Tơdrêng amê, hnối rơkâu xối xeăng [ă pơxâng mâ ăm kăn rơpo\ng, rơkâu pâ mâu tơdroăng ki le\m tro troh [ă kăn rơpo\ng.

Veăng rơkâu xối vâ kơdong loăng krâ ki hiăng ton châ 100 hơnăm a Biệt Điện Bảo Đại, a pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, pôa Y Thái Êban tâ phiu ro ‘nâng. Xua hiăng ton ‘nâng, pôa nếo châ hlo, châ ngăn mâu tơdroăng ki po rơkâu xối t^ng kố. Tơdroăng ki vêh po rơkâu xối t^ng kố ga cho tơtro, vâ pơtối rak vế, ‘măn chôu vâ mơhno tối ăm khu rơxông la ngiâ:

‘’Mâu tơdroăng rơkâu xối t^ng kố roh nah ga ôh tá ai phá ki klâi [ă nôkố, xua mê, hâi kố, ngin pói rơhêng vâ vêh po nếo mâu túa tơlá roh nah vâ ăm mâu kuăn ‘ne\ng, cháu cháu, rơxông kơ’nâi ah châ hlo [ă mâ, vêh pơtối mơjiâng pro t^ng rơkâu xối môi tiah pâ pôa pin roh nah hiăng hmâ pro, môi tiah ngin ai pro kố, ai tiah mê ‘nôi rơkâu xối t^ng kố nếo châ rak vế [ă châ mơhno tối ăm chal nếo’’.

Pôa pơchâu rơkâu [ă xâng mâ a ko\ng dêi ngế ki pơkuâ ngăn loăng vâ rơkâu pâ ăm ga ai ivá mo sêi

Pôa Y Chen Niê, kăn [o# ngăn ‘na Mơhno túa le\m tro-tơ’noăng ivá, ôm hyô dêi kogn pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, tung rơkâu xối t^ng hdrối vâ ko kơdong loăng, mơngế Rơđế ối ai tơdroăng ki phá tơ-ê pơla kếo loăng ki ối rêh [ă loăng ki hiăng khăng răng. Tiô hiâm mơno loi tơngah dêi kuăn pơlê, môi xiâm loăng hiăng ton hơnăm ôh tá mơhúa tro khăng răng cho vâ mơhno ăm tơdroăng ki ôh tá mơhúa, xua mê, kal athế rơkâu xối hdrối vâ ko kếo, vâ mơdât tơdroăng tâ tú khăng răng troh a mâu xiâm loăng ki ê, vâ rak vế le\m ăm kong loăng ngiât drêh le\m.

‘’Tiô túa tơlá dêi mơngế Rơđế mê [ă mâu loăng ki tối tơno tơdroăng ki ‘mêi kô ai mâu roh rơkâu xối pơrá phá dêi pó, [ă mâu xiâm loăng ki le\m mê xuân ai túa rơkâu xối phá xêh. Pơtih [ă môi xiâm loăng ki khăng răng tơdroăng rơkâu xối xuân phá tơ-ê, xua mơngế Rơđế hmâ loi dêi, loăng khăng răng cho vâ tối pơtâng lơ ai tơdroăng ôh tá mơhúa, lơ [ă mâu loăng ki hiăng ai ngế rak ngăn, xua ngế ki pơkuâ mê ôh tá ‘nâi rak ngăn, t^ng tro tơdroăng mê khoh chiâng ai tơdroăng ‘mêi. Xua mê, vâi pro rơkâu xối kố cho vâ kơdroh khu kiâ ‘mêi, tah lôi tơdroăng ki ‘mêi rơtoh [ă hnối ko kơdong loăng ki mê xâu ga lơ tâ tú troh a mâu xiâm loăng ki ê, tơdrêng amê hnối rơkâu ăm ngế ki pơkuâ mê châ rak ngăn dêi loăng dâi mo, rêh le\m, pon mơhúa’’.

Tiô túa tơlá, tung hâi po rơkâu xối xeăng, rêm ngế tung pơlê kô ôh tá khoh mot tung kong. Kăn rơpo\ng athế ối plâ môi hâi vâ hơniâp ro [ă loăng, hdrối loăng vâ tro ko kếo. Tơdroăng kếo loăng kô châ pêi pro klêi kơ’nâi rơkâu xối môi hâi. Drêng plá chông hiăng pơxiâm po a xiâm loăng, loăng ôh tá tơruih hlá, tơkâng tơkéa vâ tối khu xeăng hiăng ăm phep ko kếo xiâm loăng ki mê.

Rơkâu xối vâ ko kếo loăng cho túa tơlá hiăng ai sap ing nah dêi mơngế Rơđế, tơkéa vâ tối hnê mơhno ăm rêm ngế rak vế ngăn, kring vế tơnêi tíu le\m tro, rêh tơtro [ă kong [ă ai hiâm tuăn rak vế kong.

H’Xíu Hmok chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng