Idrâp chêng chuât tung hngêi hôp tơdjuôm [uôn Ky, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak, tơbleăng tơdroăng ki hbrâ hiăng kêi đeăng tâi tâng, mơhnhôk rêm ngế kuăn pơlê rơtế tơku\m vâ t^ng xối a kơno têa châ pơxiâm pro. Pôa Y Brang {ya\, Krâ pơlê, pôa Y Răk, tối ăm ‘nâi, kố cho ki tơviah xêh dêi khôi túa le\m tro dêi mơngế Rơđế hiăng ai sap ing ton nah.

Tiah mê, mơngế Rơđế hmâ pro pơlê achê kơnho\ng têa. Mơngế Rơđế nhuo#m [a\ rak ăm kơnho\ng têa đi đo krúa le\m. Rêm hơnăm, klêi kơ’nâi mơgêi tơdroăng pôe xo tơmeăm, ahdrối vâ mot rơnó pêi chiâk deăng ki nếo, hmâ a khế 3 (tiô hâi mâ hâi) lâp pơlê kô tơku\m po t^ng xối xeăng vâ mơnê xeăng hiăng ăm pơlê ai têa xúa, ăm kong mêi tro tô ‘ló vâ pêi châ hên tơmeăm khoăng, kuăn pơlê châ phâi tơtô.

Xối t^ng kơno têa pôa pơchâu xối xeăng krếo mơhúa jâ pôa [ă krếo mâu xeăng troh veăng mơd^ng

Kố xuân cho roh vâ vâi krâ tung pơlê tơku\m, tơpui ‘na tơdroăng rêh ối, tơdroăng pêi chiâk deăng tung môi hơnăm hiăng hluâ. Pôa Y Bang {ya\ hơ’muăn tối:

‘’Hâi t^ng xối kơno têa cho khôi túa le\m tro dêi mơngế hdroâng kuăn ngo sap ing ton nah troh nôkố. Rêm hơnăm pơrá tơku\m po tơdroăng kố vâ rak vế mâu khôi túa ki le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Tung môi hơnăm môi xôh vâi krâ trâm dêi pó, mơhno khôi túa le\m, tơpui ‘na tơdroăng rêh ối [a\ pêi chiâk deăng’’.

Xối t^ng kơno têa pro a tíu tơku\m lo têa, pôa pơchâu xối rơkâu pâ hlối mơnê kơ xeăng têa [ă pleăng mâu tơmeăm ăm xeăng

Tiô khôi túa le\m tro dêi mơngế Rơđế, hdrối nah, drêng vâ mơjiâng môi pơlê nếo, kăn pơkuâ pơlê, hmâ cho ngế kơdrâi (teăng mâ ăm hnoăng pơkuâ kơjôi tiô peăng nôu dêi pơlê pơla) rơtế mâu ngế nho\ng o kơnốu dêi tơná (tối cho dăm dei), pro t^ng pâ jâ pôa [a\ mâu xeăng kong ngo vâ tăng kơno têa ki nếo. Mơngế tăng a têa kơno châ pơlê pơla tối cho ngế pơkuâ kơno têa(pô pin êa). Drêng pơlê nếo châ mơjiâng, kăn pơkuâ kơneăng têa cho ngế pơkuâ tơdroăng t^ng xối kơneăng têa.

Xối rơkâu ivá ăm rơpo\ng hngêi kăn ki ngăn kơno têa

Jâ H’Rôl H’Đơk (Aduôn Y Răk), ngế pơkuâ kơno têa [uôn Ky tối ăm ‘nâi, nôkố, tiô tơdroăng cheăng kâ dêi ngế pơkuâ kơno têa [a\ kuăn pơlê tung pơlê, t^ng xối kơno têa kô châ tơku\m po rêm hơnăm lơ péa pái hơnăm môi xôh.

‘’Krê a [uôn Ky sap ing nah troh nôkố hdroâng hdrê H’Đơk pôu râng hnoăng tơku\m po t^ng xối kơno têa. Kô chiâng po rêm hơnăm lơ péa hơnăm môi xôh, pái hơnăm môi xôh tiô kô ivá tơdroăng cheăng kâ dêi ngế pơkuâ têa kơno. Ki pơxúa dêi tơdroăng tơku\m po t^ng xối kơno têa cho pâ ăm kuăn pơlê mo sêi, phâi tơtô, hơniâp le\m [a\ tâi tâng mâu tơdroăng pêi chiâk deăng pơrá châ tơmeăm tung mâu rơnó pêi.

Krê [a\ hdroâng hdrê mê xuân ai pơxúa tơ-ê mê cho hdroâng hdrê ki lâi pơtối rak tơtro t^ng xối pleăng kơno têa mê hdroâng hdrê châ mo sêi, kuăn cháu troh tá ah mơnhông tơtêk [a\ pêi cheăng kâ, tơ’lêi tung tơdroăng rêh ối rêm hâi’’.

Krâm kuăn pơlê [ă tơmối troh ngăn hâi t^ng xối kơno têa

Vâ hbrâ ăm t^ng xối kơno têa, ahdrối krâ pơlê, ngế pơkuâ kơno têa hôp tơpui tơno [a\ kuăn pơlê xing xoăng hnoăng cheăng mơgrúa kơpong kơno têa, kơnho\ng têa [a\ rơnêu troăng vâ mot a kơno têa. Vâi kơdrâi, mơngế krâ mê mơgrúa hngêi trăng, troăng klông. Kuăn pơlê tung pơlê tiô kô ivá kô veăng kum hâi pêi cheăng, tơmeăm, veăng pế drôu xiâm, pơtâp to\n chêng tơgôu koăng, hbrâ tơmeăm vâ xối.

T^ng xối kơno têa tơku\m po 3 tơdroăng: xối krếo jâ pôa troh veăng a t^ng mê (phat atâo), xối kơnho\ng têa [a\ xối pâ ivá mo sêi têi ‘răng a kơno têa. Rêm tơdroăng pro t^ng kô ai tơmeăm krê cho 1 to í lơ 1 to chu [a\ 1 xiâm drôu. T^ng xối pơxiâm po, pôa pơchâu tơpui tơbleăng tối tơdroăng pơlê tơku\m po t^ng xối kơno têa, krếo jâ pôa dêi ngế pơkuâ têa kơno [a\ mâu xeăng veăng troh a tíu ki pro t^ng mê. Kơ’nâi mê, rêm ngế prôk lăm a kơnho\ng têa, pôa pơchâu pơtối pro t^ng pâ mơnê xeăng têa, pâ ăm pơlê [a\ pleăng tơmeăm ăm xeăng têa.

Klêi bro T^ng xối kơno têa mâu vâi droh Rơđế châ x^ng xoăng hnêng têa pơchâi a hngêi

Akố, klêi kơ’nâi t^ng mơgêi, nâ o vâi kơdrâi xing xoăng hnoăng cheăng kô hnêng têa djâ vêh a hngêi hôp tơdjuôm bêng mâu xiâm drôu vâ ăm rêm ngế kuăn pơlê ôu. Klêi kơ’nâi mơgêi t^ng pâ ivá mo dêi ăm ngế pơkuâ têa kơneăng, tơdroăng ki xah hêi châ pơtối tơku\m po, to\n chêng tơgôu koăng, tơpui tó, kơ-êng dêi pó, tơpui tơno pơla mâu ngế ki veăng t^ng.

Veăng t^ng xối kơno têa a a hngêi hôp tơdjuôm pơlê {uôn Ky, nâ H’Su Juê H’Đơk, muăn kơdrâi ngế pơkuâ têa kơno tối ăm ‘nâi, nâ tâ sôk ro drêng hdroâng hdrê tơná châ pơkuâ [a\ pơtối rak t^ng xối kơno têa tung pơlê. Mơhé tơdjâk rơxông nếo laga mâu rơxông pơtối xuân pơtối rak t^ng kố vâ kuăn cháu châ ‘nâi [a\ rak vế:

‘’Kố cho rôh má 3 pơlê tơku\m po t^ng xối kơno têa. Tung kơpong pơlê kong kơdrâm kố vâ tối pơlê á xuân ối rak ki le\m vêa vong ton nah. Ing tơdroăng pro mơd^ng mê kum ăm á hlê ple\ng tơ’nôm ‘na xiâm rêi dêi pôa pâ ki hiăng mơjiâng, mâu tơdroăng hmâ pêi pro ki le\m, ‘na khôi túa, vêa vong [ă hên ki ê ing mê a pâ troh xiâm rêi tơná, ‘nâi mơnê hnoăng dêi mâu pâ pôa ki hiăng prôk hdrối hiăng ai hnoăng mơjiâng pơlê pin. Nôkố, maluâ tơdroăng rêh ối hiăng [ối chal nếo la pin tơru\m ôh tá piu lôi tơdroăng ton, xuân ối rak khôi túa, vêa vong ki le\m ton nah dêi tơná pak^ng mê, pin xuân pêi pro tiô ki rơkê ple\ng ‘na khoa hok kih thua#t dêi chal nếo nôkố’’.

Nôkố, maluâ hiăng klâ tah ‘nâ [ă ‘mâi hơ’lêh mâu tơdroăng tơku\m po vâ ăm gá tơtro [ă tơdroăng rêh ối dêi tơrêm pơlê, la T^ng xối kơno têa dêi mơngế Rơđế xuân ối rak vế ki le\m tơviah. Ôh tá xê to pơxúa ăm ‘na tuăn ngôa, ‘na loi t^ng, mê t^ng xối kơno têa ối hnê ăm rêm ngế tung pơlê ‘nâi ple\ng thế ai hneăng veăng rak vế, mơgrúa le\m hyôh kong prâi, nhâ loăng kuăn kiâ kong, tơnêi tíu, kơnho\ng têa, ngăn mê cho tơmeăm khoăng ki kơnía git dêi kuăn pơlê.

 H’Xíu Hmok chêh

A Sa Ly-Katarina tơplôu [ă tơbleăng