Tiô Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Gia Nghĩa, kong pơlê Dak Nông rôh kong mêi têa lân lu mê hiăng pro têa lu ki iâ 64 rơpŏng kuăn pơlê, tơkŭm hên a mâu bêng: Nghĩa Tân, Quảng Thành, Nghĩa Trung.  Tơdrêng a mê, hên tơmeăm khoăng, báu, prá, alâi, plâi tro tơdjâk. Tung mê, ai lối 40 rơpŏng tro têa lu ó a kơlo kơpêng 50cm. Ngoh Trần Văn Hoàng, ối a tôh kơphô̆ 2, bêng Nghiã Tân, pơlê kong kơdrâm Gia Nghiã ăm ‘nâi, têa lu pro ngoh xuân hâi châ vêh dêi a hngêi ƀă hâi ‘nâi  tơmeăm khoăng tơ’nhê gá ti lâi.

“Drêng hngêi nhŏng o tung pơlê hiăng tro têa luô vâ chê plông hngêi mê ngoh o hiăng kum dêi nhŏng o vâ chơ djâ tơmeăm lăm ‘măn a tíu ki a ’ngêi tâ cho hngêi tăm Năm. Troh 8h kơmăng mê têa hiăng lu troh a hngêi tăm Năm, drêng mê, hngêi á têa hiăng lu luâ ko, mê hngêi tăm Năm têa lu hiăng châ 40cm, vâi ngoh o, xo hgiên, tông tơmeăm tung hngêi tăm Năm ƀă pơtroh a mê tơmeăm pro ăm a ‘ngêi tâ”.

Tiô pôa Thạch Cảnh Tinh, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan pơlê kong kơdrâm Gia Nghiã, ăm ‘nâi, hdrối hlo têa lu, pơlê kong kơdrâm hiăng hnê mơhno ăm mâu cheăm, bêng, mâu ngế troh veăng kum djâ tơmeăm ƀă kuăn pơlê lăm ối a tíu ki tơniăn:

 “Tâi tâng mâu rơpŏng kuăn pơlê ki ối kơpong pá xôp mê ngin hiăng tối tơbleăng ăm ‘nâi hdrối ƀă veăng kum djâ kuăn pơlê xĕn ối tíu ê ki a ‘ngêi tâ, la gá têa lu kân ‘nâng, kân tâng vâ pơchông ƀă rêm hơnăm mê cho ai mâu tơmeăm kuăn pơlê ki ối pa xôp tro tơdjâk. Nôkố ngin dế pơtối tí tăng ngăn a tâi tâng mâu kơpong tơ’lêi tro têa lu. Nôkố ngin dế pơtối tăng ngăn a tâi tâng mâu kơpong ki tơ’lêi tro têa lu, malối cho drô kĭng têa kroăng, têa krông Dak Nông: a thôn Mậm Rạ (cheăm Dak Nia), bêng Quảng Thành, ki ối a kơpoêng ối pa kơnhŏng, cho mâu tiô ki rơ-iô ó khât”.

Xuân a kong pơlê Dak Nông, têa lân lu xuân hlo a mâu cheăm Dak Rmăng, Quảng Hòa (tơring Dak Glong) hiăng klâ hên troăng prôk. Hlo kong mêi puk pâk ôh tá pơtê, kăn hnê ngăn kong pơlê Dak Nông  hiăng troh lăm ngăn mâu tíu têa lân lu a pơlê kong kơdrâm Gia Nghiã.

A hên tíu, pôa Lê Trọng Yên, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan  kong pơlê Dak Nông pơkâ thế mâu cheăm, tơring ngăn nhên, hbrâ rơnáu mâu tơdroăng vâ hbrâ mơdât xía vâ xua kong prâi pro ôh tá tơniăn tiô pơkâ 4 tíu amê, rak tơniăn châ chăn ƀă tơmeăm khoăng kuăn pơlê:

 “Malối cho tung tơdroăng mơ’no têa a long hdoăng têa, tơkŭm ƀă ngế xiâm pơkuâ ‘no liăn cheăng a mâu kŏng ti ngăn on tơhrik ƀă mâu rơchôa kâng têa thế tơniăn. Ƀă ngin xuân thế tối nhên, tah tơdroăng ôh tá tro hiâm, tơdroăng ki tro ing mâu tơdroăng hlo tơnêi tơhnah tơhnâp a hơnăm 2018 nah a Dak Sin (kong pơlê Dak Nông) ƀă a kong pơlê pú hmâ môi tiah Lâm Đồng, vâ mơjiâng troăng pêi pro ki tơtro, pro ti lâi vâ rak tơniăn má môi ăm kuăn pơlê, ƀă kuăn mơngế, tá tơmeăm khoăng dêi kuăn pơlê. Xoăng tơdrêng mơngế gak ngăn, vâ teăm tối tơbleăng, rĕng hnê mơhno pêi pro ƀă hbrâ rơnáu tung tơdroăng hbrâ mơdât, hnê kuăn pơlê veăng pêi ƀă xuân hbrâ mơdât xía vâ kong prâi pro ôh tá tơniăn, mâu tíu ki rơ-iô, mâu tíu tơ’lêi tro tơnêi tơhnâp, malối a kơpong pa xôp’’.

A kong pơlê Dak Lak, hên hâi kô hía nah kong mêi kân hlối ton hâi pro têa lân lu rơpâu ha loăng plâi a mâu tơring Krông Ana, Krông Bông, Lak ƀă Ea Sup. Mâu khu râ pơkuâ cheăng dế rơtế ƀă kuăn pơlê thâ pêi pro tơdroăng ôh tá ăm loăng plâi châ tro têa lu, hlối rĕng pôe dêi báu a ƀăng klâng ki hiăng vâ tum tâi vâ kơdroh tro têa lu.

A mâu cheăm Buôn Tría, Buôn Triết, Dak Liêng (tơring Lăk)  ƀă mâu cheăm Quảng Điền, Dur Kmăn (tơring Krông Ana) dêi kơpong kroăng Krông Ana, têa hiăng lân lu vâ chê 2.000 ha báu. Pôa Phi Văn Mỹ, cheăm Quảng Điền, tơring Krông Ana, ai lối 1 ha báu a kơpong mê, ăm ‘nâi:

 “Kong mêi apoăng rơnó cho têa lu. Mâu klâng báu dế  xôk tro lŭp tâi, mâu tíu ki báu tum pâng sap 20-30% kuăn pơlê hiăng rĕng pôe dêi”.

‘Na tơdroăng kong mêi têa lân lu a mâu cheăm, pôa Nguyễn Minh Đông - Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Krông Na, tối:

“Têa a kroăng nôkố tâk hên, mơni têa kô pêng plế a rơchôa pơla tíu pro a’nâi iâ. Xua mê nôkố Vi ƀan tơring dế mơ-eăm hnê mơhno ăm mâu cheăm pơlê pêi pro tơdroăng pơkâ 4 tơdroăng amê vâ teăm tơkâ luâ xơpá, mâu tíu ki lâi ai liăn rôe ‘măn tơ’nôm kơmăi hrik têa vâ hrik oh tá ăm têa châ lu mê hnê mơhno ăm mâu cheăm, tơring pơtối tŏng kum hbrâ mơdât têa lu ăm kuăn pơlê”.

Tiô riân ngăn rĕng dêi Vi ƀan pơkuâ Hbrâ mơdât kong prâi pro ôh tá tơniăn tŏng xo mâu ngế xía vâ kong pơlê Dak Lak, tung kong pơlê hiăng ai 1 to hngêi tro tơhnâp, 128 to hngêi tro têa lu, lối 5.000 ha loăng plâi tro têa lu; mâu troăng prôk, rơchôa tro tơ’nhiê.

Pôa Mai Trọng Dũng, Kăn phŏ pơkuâ ngăn ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê kong pơlê Dak Lak tối ‘na tơdroăng cheăng hbrâ mơdât, xía vâ kong prâi pro ôh tá tơniăn, kum kuăn pơlê.

 “Ing troăng rơhlâ hbrâ ví xía vâ kong prâi pro ôh tá tơniăn dêi kong pơlê, mâu kong pơlê hiăng mơjiâng troăng rơhlâ tiô tơrêm cheăm, ƀă hbrâ kơjo kum kuăn pơlê ki tro têa lu. Tung mê, mâu kơpong tro têa lu tung rơchôa mê ối hbrâ hrik têa mơ’no ăm lo a kroăng vâ kơdroh tro têa lu mâu klâng báu, kơpong klong báu ki hiăng vâ châ pôa mê thế hnê tối, kum kuăn pơlê rĕng châ pôe dêi báu tiô pơkâ ‘’Ối drêh châ djiân vêh dêi a hngêi ối hôm tâ lôi a klâng” vâ ví tro têa lân lu./.