Klêi kơ’nâi 5 hơnăm tơrŭm hbrâ, ví ƀă kơdroh iâ kong prâi pro ôh tá tơniăn tung kơvâ hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng, mâu kong pơlê tơkŭm po hên roh tơ’noăng, hnê pơtâp, tơdroăng pêi pa kong chôu, tơmiât troh mơdêk hlê plĕng ƀă ki rơkê hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn ai kơnâ hiăng châ tơkŭm po, môi tiah: roh tơ’noăng ‘’Tŏng kum plâi tơnêi – Vâi hdrêng chêh pro mâu ngế ki khên tơnôu troh tah lôi kong prâi pro ôh tá tơniăn”, “Chêh pro rơkong ki nếo ăm tơdroăng rơhdruê ƀă tơdroăng hơdruê tiô khôi vâi krâ nah ‘na hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn”, kơchuâ um pakong ƀă dó inâi “Rơtế o hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn – Mơjiâng tơdroăng la ngiâ krá tơniăn’’, Pơtâp hbrâ ví tơnêi tơdro a hngêi trung râ má môi Măng Deang, tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum...

            Pakĭng mâu tơdroăng châ tơƀrê, tơdroăng tơrŭm hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn pơla Khu xiâm pơkuâ hnê hriâm – Hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê ƀă Khu xiâm pơkuâ ‘na Pêi chiâk deăng mơnhông mơdêk thôn pơlê xuân u ối mâu tơdroăng ki tá hâi tơtro môi tiah: ai drêng tơrŭm tá hâi teăm tơdrêng; mâu tơdroăng pêi cheăng chôu pa kong ‘na hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn ối hên tơdroăng tá hâi tơdâng pơla mâu kong pơlê; tơdroăng hnê mơjiâng, hnê mơhno ăm khu thái cô mâu hngêi trung ‘na tơkŭm po tơdroăng pêi cheăng chôu pa kong ‘na hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tá hâi châ tơmâng pêi pro, mơdêk.

            Tiô pôa Nguyễn Văn Tiến, Kăn phŏ pơkuâ Kơ koan xiâm pơkuâ chôa, hno têa ƀă hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn, ối tung Khu xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê, Việt Nam ối má 5 tung mâu kong têa tơdjâk râ dêi kong prâi pro ôh tá tơniăn. Mâu hơnăm achê kố, kong mêi khía mơhot đi đo  pro tơdjâk tơmeăm hên ó pro tro lŭp kân ‘na mơngế ƀă kế tơmeăm khoăng.

Xua mê, hneăng hôp cho roh vâ vêh mơnhên mâu tơdroăng ki kơjo, ki tá hâi tơtro, túa ki rơkê tơtro ƀă pơkâ mâu troăng pêi ki nhên vâ pơtối mơdêk châ tơƀrê tơdroăng châ tơƀrê tung tơdroăng hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tung kơvâ hnê hriâm hnê mơjiâng a mâu râ tung hneăng pơtối.

Pôa Nguyễn Văn Tiến tối:

            ‘’Ing mâu thái cô yăo, mâu hngêi trung ƀă mâu kăn teăng mâ hlo tơdroăng pêi pro hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tung mâu môn hriâm ƀă mâu muăn cho châ tơƀrê. Xua mê, tung la ngiâ, ngin kô pơkâ thế khu râ kăn pơkuâ péa khu xiâm pơtối pêi pro Tơdroăng kố. Xua mê, ngin kô pêi tơtro châ hbrâ ăm mâu muăn tơdroăng ki hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn, hlê plĕng ‘na kong prâi pro ôh tá tơniăn; má péa nếo, cho pơtối mơjiâng môi pơlê pơla tơniăn lĕm drêng kong prâi pro ôh tá tơniăn la ngiâ’’.

            Mot a hơnăm hriâm nếo, mâu kong pơlê xuân kal mơdêk rơdêi, po rơdâ tơdroăng hnê tối tơdroăng hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tung hngêi trung. Ki rơhêng vâ tối cho pêi pro djâ tung tơdroăng pêi cheăng chôu pakong, tơdroăng pêi cheăng rơnó pơtê hriâm ƀă mâu tơdroăng xiâm hnê mơhno tơdroăng hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn ƀă hên troăng vâ troh lâp lu hiâm mơno hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn troh nôu pâ, rơpŏng ƀă pơlê pơla.

            Hdrối mê, Kơ koan xiâm pơkuâ rơchôa hno têa ƀă Hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn hiăng tơrŭm ƀă Khu pơkuâ tơdroăng tơmeăm khoăng (Khu xiâm pơkuâ hnê hriâm ƀă Hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê) tơkŭm po Hneăng hôp tơpui tơno tơdroăng ‘na pêi pro tơdroăng hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tung tơdroăng mâu môn hriâm, tơdroăng pêi cheăng hnê hriâm mâu hngêi trung râ má péa dêi 5 kong pơlê Tây Nguyên.

Tơdroăng châ tơƀrê ăm hlo hiăng châ tơƀrê lĕm ƀă hên tham luâ̆n, rơkong tơpui leăng tá hiâm mơno ing mâu khu râ kăn pơkuâ hngêi trung ƀă thái cô. Roh kố, kăn teăng mâ Kơ koan xiâm pơkuâ rơchôa, hno têa ƀă hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn, pôa Nguyễn Văn Tiến rơtế khu râ kăn pơkuâ mâu tíu cheăng ối tung Khu pơkuâ hnê hriâm ƀă Hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê, Khu ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê kong pơlê Dak Lak ƀă kăn teăng mâ Kŏng ti Acecook a Việt Nam hiăng troh kơ-êng, mơhnhôk ƀă diâp kơxuô tơmeăm ăm 2 rơpŏng thái cô ai tơdroăng rêh ối pá puât tung kong pơlê Dak Lak (rơpŏng ngoh Nguyễn Thái Dương ƀă rơpŏng nâ Đỗ Thị Huyền).

            A Việt Nam, tung 30 hơnăm achê kố, tơdâng rêm hơnăm kong prâi pro ôh tá tơniăn dâng 300 ngế hlâ ƀă hía, tro lŭp cheăng kâ sap ing 1 – 1,5% GDP. Vâi hdrêng, hok tro châ 28% pơ’leăng mâ kuăn pơlê Việt Nam cho môi tung mâu ngế tơ’lêi tro tơdjâk má môi xua kong prâi pro ôh tá tơniăn.

            Pakĭng mâu mơ-éa luât, troăng pêi ton xŏn pơkâ tơdroăng xiâm ‘na tơdroăng hbrâ ví kong prâi pro ôh tá tơniăn ăm vâi hdrêng, hok tro, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng tơbleăng pơkâ “Mơdêk hlê plĕng pơlê pơla ƀă Pơkuâ ki ôh tá tơniăn tiô pơlê pơla, troh hơnăm 2030”, tung mê, pơcháu hnoăng cheăng ăm Khu xiâm pơkuâ hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê tơrŭm rơtế Khu xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê pêi pro hnê mơjiâng hnê mơhno ăm giảng viên, thái cô; pêi pro tơdrêng mâu tơdroăng xiâm hbrâ, ví kong prâi pro ôh tá tơniăn tung tơdroăng hnê hriâm; tơ’nôm mâu pơkâ “Hngêi trung hriâm tơniăn drêng kong prâi pro ôh tá tơniăn”; tơniăn ăm tâi tâng hok tro, hngêi trăng, troăng klông hnê hriâm drêng kong prâi pro ôh tá tơniăn.