Tung mâu hâi ki kố, rơpŏng pôa Kpuih Plơk tơvâ hên tơdroăng cheăng rơtế ƀă kuăn pơlê Vơng Chép pôe dêi báu a klâng Ayun. Pôa ăm ‘nâi, kơtăn kố 3 hơnăm, mâu kăn ƀô̆ pêi chiâk dêi tơring, cheăm hiăng lăm pôu tơrêm hngêi hnê thế kuăn pơlê pơ’lêh pêi báu péa rơnó. Kuăn pơlê châ mâu kăn hnê po pông tơnêi, mơdâ, pêt rak ngăn ta troh pôa xo. Rơnó pôe báu hơnăm kố, pôa Kpuih Plơk riân dêi mơni kô châ 3 tâ̆n  báu, tê châ dâng 30 rơtuh liăn.

“Hdrối nah, rơpŏng hngêi á kơnôm to têa mêi tôh báu, ôh tá bê tŭm vâ pêi báu, ôh tá bê kâ. Châ Đảng Tơnêi têa tơmâng ‘no liăn kâng rơchôa Plei Keo kuăn pơlê hâk phiu ‘nâng. Nôkố châ mơdât pêt báu rơnó xeăng tôu châ pêi péa rơnó, rơpŏng hngêi kâ dêi ôh tá kâi tâi ki rơlối châ tê dêi há’’.

Xuân dế tơvâ hên tơdroăng cheăng pôe xo dêi báu a klâng, pôa  Kpuih Trái – pơlê  Keo, cheăm Ayun, tơring Chư Sê ôh tá kơtoâ klâi ki sôk ro tung hiâm mơno.

“Hngêi á ai 7 sao klâng báu, drêng hâi ai têa nah 7 sao klâng mê pêi châ bú 10 kơxâk báu tê, kơnôm ai rơchôa Plei Keo, rơnó kố pêi châ dêi 25 kơxâk báu 1 rơnó, pêi péa rơnó châ 50 kơxâk. Hdrối nah xơpá ‘nâng ‘na  têa, nôkố hiăng ai rơchôa mơhno têa mot tung klâng báu kuăn pơlê hiăng phiu ro’’.

Hdrối nah drêng hâi ai rơchôa Plei Keo, lâp tung cheăm Ayun bú ai dâng 50 ha báu ki mơdâ pêt 1 rơnó ƀă tâi tâng kơnôm to a têa mêi. Sap hơnăm 2020 drêng rơchôa têa Plei Keo mơjiâng châ xúa, klâng mơdâ pêt báu hiăng tâk, troh nôkố vâ chê 200 ha mơdât pêt báu 2 rơnó tung môi hơnăm, báu châ xo hên tâ ƀă hlối tơniăn.

Pôa Phạm Ngọc Tuấn - Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ayun ăm ‘nâi, báu hiăng choâ lâng kum pro tơniăn ƀă mơnhông tơƀrê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.

“Klêi kơ’nâi ai rơchôa Plei Keo kuăn pơlê mơdâ pêt báu ing 1 rôh nah nôkố hiăng châ pêi 2 rơnó ƀă châ xo hên tâng riân tâk sap 35 troh 65 tặ/ha. Mê cho tơdroăng ki phiu ro dêi kuăn pơlê. Pakĭng mê châ khu râ kơvâ cheăng a tơring hiăng tơmâng tŏng kum hdrê báu ki lĕm mơdâ pêt châ tơƀrê hên, hnê kih tuât mơdâ pêt ƀă rak ngăn pôe xo, malối xua kơmăi kơmok tung pơchoh klâng, pôe báu pêi hlối rĕng, báu châ xo tâk hên”.

Cheăm Ayun nôkố ai 6 to thôn, pơlê; mâu kuăn ngo châ lối 90% pơ’leăng. Cho cheăm kơtiê xơpá ó dêi kong pơlê Gia Lai, hơnăm 2016, lối 75% rơpŏng kuăn pơlê a Ayun kơtiê. Troh nôkố, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê hiăng chôa lâng mơnhông tơƀrê, kơxô̆ rơpŏng a cheăm bú ối dâng 13%. Vâ ai tiah mê, tơdrêng ƀă tơdroăng mơ-eăm dêi kuăn pơlê, cho tơdroăng tơmâng tŏng kum, ‘no liăn cheăng tơdrêng dêi tơnêi têa, tung mê ai pro rơchôa Plei Keo.

Jâ Rmah H’Bé Nét, Kăn phŏ pơkuâ hnê ngăn Đảng tơring, kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Chư Sê ăm ‘nâi, Ayun cho kơpong cheăng kăch măng, cho cheăm khên tơnôu tung rơxông tơplâ ƀă kơxô̆ hdroâng kuăn ngo 97%, tâi tâng to mơngế Jarai. Hdrối nah tâng pơchông ƀă tơdroăng pêi chiâk pêi klâng ôh tá hlê klâi ƀă tơnêi khăng khoăng plâ hơnăm, mê Ayun xuân cho môi tung mâu cheăm kơtiê má môi dêi kong pơlê Gia Lai.

Khế 4/2017, tung rôh lăm pôu ƀă pêi cheăng a kong pơlê Gia Lai, Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng Nguyễn Phú Trọng tô tuăn tơmiât ‘na mâu tơdroăng xơpá dêi kuăn pơlê Ayun. Klêi séa ngăn mâu tơdroăng pâ thế dêi kăn hnê ngăn tơring, Kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng mơhno mâu khu xiâm, kơvâ cheăng xiâm ƀă mâu kong pơlê tơring cheăm mơdêk tối tơbleăng tơdroăng tơkêa bro Plei Keo, pro hlâu ăm kuăn pơlê ai têa krúa vâ xúa ôu kâ hum roh jiếo, ai rơchôa toh báu loăng plâi vâ mơnhông cheăng kâ. Jâ Rmah H’Bé Nét ăm ‘nâi:

“Châ tơmâng tŏng kum ing kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng Nguyễn Phú Trọng, hiăng mơjiâng pro rơchôa Plei Keo, tơdroăng mơjiâng pro mê vâ tối cho kuăn pơlê hâk ro. Ai têa mơ’no mot tung klâng. Teăng hdrối nah 1 hơnăm mơdâ pêt môi rơnó, la nôkố hiăng ai rơchôa Plei Keo kuăn pơlê kô châ pêi 1  troh 2 hdrôh tung hơnăm, hiăng ai báu tơdroăng rếh ối tơniăn. Luâ mâu hơnăm hdrối tơring xuân hiăng tối cho 5 hơnăm hdrối hiăng hlo ki pơ’lêh dêi cheăm Ayun, tơdroăng rêh ối kuăn pơlê hiăng xông tơƀrê’’.

Mơjiâng pro sap hơnăm 2018 troh hơnăm 2020 rơchôa têa hiăng pê klêi rôh má 1 ƀă hiăng châ mơ’no têa mot tung klâng ai têa tôh 200 ha loăng plâi dêi cheăm Ayun. Kơnôm ai rơchôa Plei Keo, kuăn pơlê Ayun hiăng pơ’lêh tơdroăng tơchĕng tơmiât túa pêi cheăng, hiăng ‘nâi pêi báu klâng péa rơnó mê tơdroăng rêh ối kuăn pơlê chôa pơ’lêh rế tơƀrê. Ôh ta xê to po rơdâ mơdâ pêt báu 2 rơnó, drêng ai têa tôh, kuăn pơlê Ayun hiăng păn hên kơpôu ro chu, í pêap, hlối pêt hên mâu hdrê loăng nhâ pơkeăng ki tơtro ƀă hyôh kong prâi a kố mê cho pêt pôm prế, bạc hà, đinh lăng ƀă hên nhâ loăng pơkeăng ki ê veăng mơdêk pê lo liăn ăm kuăn pơlê.